|
ਅਖ਼ਬਾਰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਫਾਂਟ ਇੱਥੋਂ ਡਾਊਂਨਲੋਡ ਕਰੋ
|
"lY jf CwlIaF BunF leI dfxy imwqrf dUr idaf" df mqlb hux smJ afieaf
imsIsfgf (jIq jlMDrI):- spIkrF `qy vjdf
iewk gfxf afm hI suixaF jFdf sI ijs ny bol sn "lY jf CwlIaF BunF leI dfxy imwqrf
dUr idaf" . AudoN socdy sF ik QF QF `qy mwkI dy Kyq hn aqy ieh cFdI rfm
cFdI aqy sLFqI dyvI hurF nUM
ieh gfxf gfAux dI kI loV pY geI. iPr ieh vI socdy ik ho skdf hY ik CwlIaF dyx
vflI KyqF dI mflkx jwtI hovy aqy Aus
inroDF dI ivkrI nUM lY ky iCiVaf nvF ivvfd! Cwly vflLf pYkt blYk `c imlx lwgf
mwD pRdys (kfkf luiDafxvI):- mwD pRdys
ivwc inroD Bfv kMzom dy iewk nvyN pYkt ny bhuq hI vwzf ivvfd KVf kr idwqf hY.
ies pYkt ivwc inroDF dy nfl kMpnI kfm Auqyjq krn vflLf iek 'XMqr' muPq ivwc dy
rhI hY. ieh XMqr drasl iewk 'vfeIbryitMg irMg' jfxI kMbxI CyVn vflf Cwlf hY. kMpnI df kihxf hY ik ijnHF lokF nUM inroD dy nfl pUrf afnMd nhIN afAuNdf agr Auh Cwly nfl afnMd lY lYNdy hn qF ies ivwc burfeI vI kI hY. dUsry pfsy bjrMg dwl dy icqfvnI idwqI hY ik ieh BfrqI sMikRqI nUM qbfh krn vflIaF hrkqF nfl aqy ienHF nUM qrIMq bMd kIqf jfxf cfhIdf hY. bjrMg dwl dy dyvyNdr rfvq df kihxf hY ik agr srkfr ny sfry dys ivwc iews Cwly `qy pfbMdI nf lfeI qF dysL Br ivwc ies dy iKlfP mujLfhry kIqy jfxgy. sB qoN vwD hYrfnI dI gwl ieh hY ik jdoN qoN ies Cwly `qy pfbMdI dIaF KLbrF afAux lwgIaF hn qF ies dI ivkrI kfPI vwD geI hY aqy hux iewh pYkt afm storF qoN nhIN imldf sgoN blYk ivwc mihMgy Bfv iml irhf hY.
GrylU klysL qoN qMg afey ny sws dy Gr ivwc jhfjL mfr ky afqmhwiqaf kIqI, hfdsy ivwc DI dI vI mOq hoeI
ieMzIafnf (jIq jlMDrI):- GrylU klysL qoN
qMg af ky iewk 47 sflF dy ivakqI ny afpxI sws dy Gr ivwc jhfjL mfr ky afqmhwiqaf
kr leI aqy ies dy nfl hI jhfjL ivwc svfr Aus dI 8 sfl dI DI dI vI mOq ho geI. ijvyN hI byQ ny afpxI DI df PUn suixaF qF Auh Aus nUM lwBx leI Bwj qurI pr aYmlI df koeI pqf nfl lgf skI aqy jd ik jfhsn vI afpxy Gr ivwc mOjUd nhIN sI. puls muqfibk jfhnsn df ierfdf afpxy nfl afpxI sws aqy pqnI nuM mfrn df vI sI, jo pUrf nf ho sikaf. (Poto ivwc nuksfinaf Gr aqy hyTF jfhnsn dI sfbkf sws)
izksI gurdvfry dy pRbMDkI ivvfd dy kys ny kwitaf nvF moV adflq ny pRbMDkI iDr nMU 30 mfrc qwk sfrf sbMDq irkfrz ivKfAux df idwqf hukm imsIsfgf, 6 mfrc (pRsLFq lfielpurI) :- bIqy somvfr 5 mfrc nUM AuntfrIE Kflsf drbfr izksI roz gurdvfry dy pRbMDkI ivvfd sbMDI cwl rhy adflqI kys ny Aus smyN nvF moV kwitaf jdoN dovyN iDrF dy vkIlF dIaF dlIlF sunx mgroN mfnXog jwj jy[ kOrbYt ny pRbMDkI iDr nUM kys nfl sbMDq sfrf irkfrz ivroDI iDr nMU ivKfAux df hukm suxf idwqf. ies irkfrz ivwc gurU Gr dy mYNbrF dy sfry mYNbrisLp arjLI Pfrm, AunHF arjLIkfrF qoN vsUlI geI 1100 zflr mYNbrisLP PIs dIaF rsIdF, sMivDfnk qbdIlI leI hoeI jnrl bfzI mIitMg dI bxfeI geI ivzIE aqy hor sfrf sbMiDq sfrf irkfrz sLfml hY. suxfey gey PYsly ivwc pRbMDkI iDr nMU ieh sfrf kuJ, ivroDI iDr dy vkIl dy dPqr 30 mfrc dupihr 3 vjy qwk phuMcdf kr dyx df hukm idwqf igaf hY. Xfd rhy gurdvfrf sfihb dy 11 zrYtkrF leI meI 2006 ivwc hox vflIaF coxF qoN pihlF ivroDI iDr ny keI kiQq bykYdgIaF df mfmlf AuTfieaf sI. jd dovF iDrF ivwckfr ies mfmly df hwl nf inkl sikaf qF ivroDI iDr ny adflq df drvfjf KVkfieaf sI. ivroDI iDr dI ptIsLn `qy 12 meI 2006 nUM mfnXog jwj mYzm jy[ sypI ny 11 zfierYktrF dI hox vflI cox rwd kr idwqI sI aqy pRbMDkI iDr nUM mYNbrisLp df irkfrz, ihsfb ikqfb, zrYktrF dIaF mIitMgF dI kfrvfeI, jnrl bfzI dI mIitMg kfrvfeI dI jFc pVqfl krn aqy vIzIE ivKfAux leI hukm idwqf sI pr ivroDI iDr nUM pRbMDkI iDr vwloN igxvF-cuxvF irkfrz hI ivKfieaf igaf sI aqy Auh vI iksLqF ivwc ijs qoN Auh sMqusLt nhIN sn hoey. Xfd rhy Kflsf drbfr dy sMivDfn ivwc kIqIaF geIaF qbdIlIaF dy ZMg qrIky, iehnF qbdIlIaF dy lfgU hox df smF aqy mYNbrisLp ivwc hoey vwzy vfDy nMU lY ky ivroDI iDr ny bykYdgIaF df mfmlf AuTfieaf sI. ivroDI iDr ny ieh KdsLf pRgt kIqf sI ik gurU Gr dy 2300 dy krIb bxy jF bxfey gey nvyN mYNbrF dy nfl qkrIbn 25 lwK zflr mYNbrisLp PIs vsUlI jfxI sI pr eynI rkm gurU Gr dy Kfqy ivc afeI ivKfeI nhIN idMdI. mfnXog jwj mYzm jy[ sypI dy 12 meI, 2006 dy suxfey PYsly `qy aml nf hox nUM aDfr bxf ky ivroDI iDr vwloN iPr adflq awgy Pirafd kIqI sI. 5 mfrc idn somvfr nMU dovyN iDrF dy vkIlF dIaF dlIlF sunx mgroN mfnXog jwj ny 9 siPaF dy ilKqI hukmF rfhIN ikhf hY ik ies kys dI aglI suxvfeI 23 julfeI nUM sLurU kIqI jfvygI. ies dy nfl hI dovyN iDrF dy vkIlF nMU 23 julfeI, 2007 nMU sLurU kIqy jfx vflI suxvfeI dI qPsIl 9 mfrc, 2007 qwk adflq ivc dfKl krn df smF idwqf igaf hY. mfnXog jwj ny afpxy hukmF rfhIN pRbMDkI iDr nUM ikhf hY ik sMivDfnk qbdIlIaF leI bulfeI geI jnrl bfzI dI mIitMg dI mukMml vIzIE typ (ibnF kwt vwZ) ivroDI iDr nUM puwjdI krn. ies PYsly ivwc mfnXog jwj ny pRbMDkI iDr nUM qfVnf kIqI hY ik ieh adflq df hukm hY. pqf lwgf hY ik 5 mfrc dI suxvfeI qoN pihlF pRbMDkI iDr ny iek vIzIE ivroDI iDr nMU idwqI sI pr ieh pUrI sI jF aYizt kIqI hoeI sI ies bfry kuJ vI pqf nhIN lwg sikaf. mYNbrisLp df ijLkr krdy hoey mfnXog jwj ny hukmF ivwc iliKaf hY ik hr mYNbr dI mYNbrisLp vflI arjLI aqy Aus nfl 1100 zflr dI rsId pysL kIqI jfxI jLrUrI hY. AunHF ieh vI ikhf hY ik gurU Gr `c Dfrimk smfgmF mOky lMgr jF hor KricaF vfsqy adf kIqI mfieaf dIaF rsIdF mYNbrisLp vfsqy nhIN vrqIaF jf skdIaF ikAuNik smfgmF mOky lMgr leI idwqI mfieaf dfn (zonysLn) nhIN hY. ieh rkm Dfrimk smfgmF mOky gurdvfry qoN lMgr dy pRbMD smyq leIaF geIaF hor syvfvF `qy afey Krcy dI adfiegI huMdI hY, ies leI iesnUM dfn jF mYNbrisLp PIs nhIN mMinaf jf skdf. pRbMDkI iDr ny pihly hukmF muqfibk kuJ irkfrz ivKfAux mOky do arjLIkfrF nCwqr isMG cOhfn aqy nirMdr isMG iZloN nMU kuJ vI ivKfAux qoN ieh kih ky ienkfr kr idwqf sI ik Auh zrYktr nhIN hn. jd ik ieh dovyN 6 ibnYkfrF ivc sLfml sn. pRbMDkI iDr dy vkIl ny mYzm jwj jy[ sypI dI hukmF nMU kfrporyt aYkt nMU iDafn ivwc rwK ky ivcfrn dI bynqI kIqI sI pr adflq ny ies nMU rwd kr idwqf. mfxXog jwj ny hukmF ivwc pRbMDkI iDr dy hvfly nfl ieh vI not kIqf hY ik iksy mYNbr dI mYNbrisLp PIs dI adfiegI iek qoN vwD rsIdF nfl vI hoeI ho skdI hY, aqy arjLI `qy drj kIqf igaf rsId nMbr ies adfdiegI df iek ihwsf ho skdf hY. jwj muqfibk ies kfrn hor vI ivsqrq jfxkfrI (brOzr izksklojLr) idwqy jfx dI loV hY nf ik sImq jfxkfrI. jwj jy[ korbt ny hukmF ivwc iliKaf hY ik Aus vloN idwqy hukm mYzm jwj jy[ sypI dy 12 meI dy hukmF nMU bdldy nhIN hn sgoN AuhnF nMU hor awgy qordy hn. ies muqfibk pRbMDkI iDr nMU hux sfry mYNbrF dI mYNbrisLp aYplIkysLn Pfiel, smyq PIs dy sbUqF dy pysL krny pYxgy. hukmF ivwc ieh vI ikhf igaf hY ik jy koeI vI ibnYkrqf zrYktr hor irkfrz vyKxf cfhuMdf hY qF Auh adflq nMU bynqI kr skdf hY pr Aus kol ies loV nMU sfbq krn df aDfr hoxf cfhIdf hY. suxvfeI dOrfn jwj sfihb ibnYkrqf iDr nMU mnfrtI zrYktr (Gwt-igxqI) aqy pRbMDkI iDr nMU mjfrtI zrYktr (bhu-igxqI) afK ky sMboDq huMdy rhy. hukmF muqfibk mnfrtI zrYktrF nMU kuJ vI hor lYx jF vyKx vfsqy vkIlF df rsqf hI vrqxf pvygf. 24 mdF `qy aDfirq adflqI hukm dy afKrI md ivc mfnXog jwj ny suxvfeI df sfrf adflqI Krcf pRbMDkI iDr nUM 3670[60 zflr qy jI aYs tI 231[62 zflr pfieaf hY. mfnXog jwj ny Krcy df hukm suxfAuNidaF ieh vI ivsLysL not idwqf hY ik ivroDI iDr dy isLkfieq krn vfly afgU nhIN cfhuMdy ik Auh Dfrimk sMsQf hox kfrn afpxI PIs Aus qoN vsUlx, ies leI adflqI Krcf hI pRbMDkF nUM pfieaf igaf hY. ivroDI iDr dy rxjoD isMG pMDyr, nirMdr isMG iZwloN, nCwqr isMG cOhfn, gurdyv isMG nfhl, mnohr isMG aqy svrn isMG kYroN ny ieh vI mMg kIqI hY ik adflqI Krcf pRbMDkI DVy dy jsjIq isMG Buwlr, hrbMs isMG, ksLmIr isMG, suKdyv isMG bYNs, avqfr isMG pUnIaf, kuldIp isMG lwCr afpxy pwilAuN dyx nf ik gurU Gr dy Kfqy ivcoN. ivroDI DVy df kihxf hY ik Auh kys qy sfry pYsy sMgqF dy sihXog nfl Krc kr rhy hn. AunHF ikhf ik vfr vfr mMg krn `qy vI pRbMDkI DVy ny ajy qwk ieh spsLt nhIN dwisaf ik Auh gurU Gr dy Kfqy coN ies kys qy hux qwk ikMnf pYsf Krc kr cuwky hn. Kflsf alfieMs dy afgU s: nCwqr isMG cOhfn ny KLbrnfmf nfl gwlbfq krdy hoey ikhf hY ik kuJ lok ies kys nMU glq rMgq dyx dI koisLsL kr rhy. AuhnF ikhf ik jy pRbMDkI iDr sfzIaF bynqIaF pRqI sMjIdf huMdI qF gwl adflq qwk nhIN jfxI sI.
jy kql nf huMdf qF myrI mrhUm BYx ny awj bwcy nMU jnm dyxf sI –jYsmIn vYnkUvr (pRsLfq lfielpurI):- “jy kql nf huMdf qF awj myrI mrhUm BYx ny bwcy nMU jnm dyxf sI”, ieh sLbd bIqy somvfr sLfm nMU BrI pRYs kfnPrMs ivwc mrhUm mnjIq kOr pFglI dI BYx jYsmIn BFmrf ny afKy. somvfr mrhUm
mnjIq df ipqf rysLLm isMG aqy BYx jYsmIn aqy swjy kql hoeI mnjIq
mnjIq pFglI dy dUjy bwcy dI izXU qrIk sI. jYsmIn qoN ielfvf ies mOky mnjIq df bfp rysLm isMG bsrf vI hfjLr sI jo sog ivwc zuwibaf rumfl nfl afpxy hMJU pUMjdf irhf. pirvfr ny ikhf ikhf ik AuhnF vfsqy ieh bhuq duwK dI GVI hY hflFik dosLIaF dy PVy jfx kfrn AuhnF nMU kuJ qswlI vI imlI hY. skUl aiDafpk mnjIq pFglI dI awDsVI lfsL 23 akqUbr 2006 nMU zYltfport vya dy njLdIk imlI sI. kql qoN 6 idn pihlF Auh Xogf klfs vfsqy GroN geI guMm ho geI sI. iek bwcy dI mF 30 sflf mnjIq pFglI ies smyN 4 mhIny dI grBvqI vI sI. bIqy sLukrvfr nMU mnjIq dy 35 sflf pqI muKiqafr isMG pFglI nMU srI qoN dUjy drjy dy kql dy dosL ivwc cfrj kr ilaf igaf sI. muKiqafr isMG vI srIrk ividaf df aiDafpk hY aqy afpxy skUl qoN CuwtIaF `qy hY. muKiqafr dy nfl Aus dy 27 sflf Brf suKivMdr isMG nMU vI cfrj kIqf igaf hY ijs AuWqy kql ivwc sihXogI hox df dosL afied kIqf igaf hY. pqf lwgf hY ik suKivMdr isMG pFglI ny zYltf puils Qfxy ivcoN Bwjx dI koisLsL kridaF puils nfl kutmfr kIqI. puils dI juvfbI kfrvfeI kfrn lwgIaF swtF kfrn Aus nMU hspqfl lY jfxf ipaf aqy Aus dy moZy dI hlkI srjrI dI loV vI peI. ies Gtnf dy iswty vjoN suKivMdr `qy kuJ hor cfrj vI afied kIqy gey hn ijhnF ivwc puils kFstybl dy swtF mfrn, aObstrwksLn (rukfvt bnx), asflt aqy kstzI ivwcoN Bwjx dI koisLsL krnf sLfml hn. somvfr sLfm nMU mrhUm mnjIq pFglI dI 3 sfl dI DI dI kstzI vfsqy vI adflqI pysLI hoeI aqy adflq ny hfl dI GVI dfdky aqy nfnky pirvfrF nMU bwcI dI sFJI kstzI dyx df PYslf suxfieaf hY. sfnUM sYks ivwc koeI idlcspI nhIN, ikAuNik asI jfpfnI hF! toikE: (kfkf luiDafxvI) jfpfn ivwc jnm dr hr sfl Gwt rhI hY, ies ipCy Cuipaf kfrn ieh hY ik jfpfnI lokF ivwc sYks krn dI idlcspI idno idn Gwt rhI hY. nvyN srvyKx ivwc ieh gwl sfhmxy afeI hY ik 16 sfl qoN 49 sfl dI Aumr dy 39[7% lok mhIny ivwc isrP iewk vfrI msF hI sYks krdy hn. ieh srvyKx jfpfn dI PYmlI plYinMg aYsoeIeysLn vwloN krvfieaf igaf sI aqy ijs ivwc ienHF lokF ny ikhf sI ik AunHF ny ipCly iewk mhIny qoN koeI sYks hI nhIN kIqf. srvyKx muqfibk sYks nf krn df ruJfn lgfqfr vwD irhf hY aqy ieh ruJfn do sflF ivwc 5% viDaf hY. ivafhy hoey joiVaF ivwc sYks nf krn dI dr 34[6% hY. PYmlI plYinMg aYsosIeysLn dy zfierYktr zfktr kUnIE iktfmUrf df kihxf hY ik ieh dysL leI bhuq hI mfVI KLbr hY aqy srkfr nUM ies vfsqy jldI hI kuJ nf kuJ krnf cfhIdf hY qF ik jnm dr vDfeI jf sky. jfpfn ivwc jnm dr pRqI aOrq 1[26 hY. zfktr iktfmUrf df kihxf hY ik jy qusIN iewk mhInf sYks nhIN krdy qF Auh sfl vI ibnF sYks kIiqaF lMGf skdy hn. zf iktfmUrf ies df dosL kMmkfr dI qxfa BrI ijMdgI nUM hI idMdI hY. srvyKx leI 2713 viakqI nUM cwuixaf igaf sI aqy ijnHF ivwc 636 aOrqF aqy 773 mrdF ny afpxy jvfb Byjy sn. ies qoN pihlF aijhf hI iewk srvyKx 2005 ivwc kIqf igaf sI ijs ivwc 35% lokF ny ikhf sI ik AunHF nUM sYks kIqy nUM ies mhIny qoN vwD smF ho igaf hY. ipCly sfl isLkfgo dI XUnIvristI vwloN krvfey 29 dysLF dy lokF bfry 'sYks smyN imlI qswlI' dy nfm hyT iek aiDaYn kIqf igaf sI ijs ivwc isrP 25[7 jpfnI lokF ny sYks qoN qswlI pRgt kIqI sI. ies qrHF hI ipCly sfl kMzom (inroD) bxfAux vflLI kMpnI izAUrks ny afpxy aiDaYn ivwc ikhf sI ik jpfn dy lok sfl ivwc isrP 45 vfr sYks krdy hn jd ik dunIaF dI dr 103 hY. BfrqI PYsLn izjLfienr anMd, blfqkfr dy dosF qihq igRPqfr amrIkf (jIq jlMDrI) amrIkf dy lfs eyNjls sLihr dI puls ny pRiswD BfrqI PYsLn izjLfienr afnMd nUM blfqkfr dy keI dosLF qihq igRPqfr kIqf hY.
ipCly kuJ sflF qoN afnMd ny PYsLn dI dunIaF ivwc qihlkf mcf idwqf sI aqy 2007 df sB qoN pRmuwK PYsLn zjLfienr GoisLq kIqf igaf sI. 33 sflF dy afnMd `qy puls ny blfqkfr dy kwul 7 dosL lfey hn aqy agr sfry dosL sfibq ho jFdy hn qF Aus nUM Aumr kYd dI sjLf ho skdI hY. dosL lfAux vfilaF ivwc 15 sfl dI nfbfilg lVkI vI hY. ieh iqMny aOrqF afnMd dy nfl PYsLn mfizl sn. anMd ny ienHF dosLf df KMzn kIqf hY aqy Aus dy vkIl df kihxf hY ik jo kuJ vI hoieaf hY, ies vfsqy afnMd iblkul dosLI nhI hY. afnMd dI jmfnq dI rkm 13 lwK zflr rwKI geI hY aqy 19 mfrc nUM adflq ivwc pysLI hY. pRBfv ieh idwqf jf irhf hY ik Bfrq ivwc jnmy aqy amrIkf ivwc vrk primwt `qy rih rhy afnMd nUM jyl ivwc hI rihxf pvygf ikAuNik puls df kihxf hY ik Auh BfrqI istIjn hY aqy Aus dy amrIkf `qoN doV jfx df KdsLf hY.
AUTxI df dwuD 'sUpr PUz' bixaF sMXukq rfsLtr vwloN AUTxI df duwD XUrp aqy hornF dysLf ivwc vycx dI isLPfrsL
nvIN idwlI: (jIq jlMDrI) Bfrq ivwc agr
suprIm kort df nvF afdysL lfgU ho jFdf hY qF idwlI dIaF sVkF aqy PuwtpfQF `qy
grmfgrm qfjLy smosy, Coly-BtUry, pkOVy aqy prOTy vgYrf sfbx ivwc kudrqI qyl aqy jYlI lVikaF dIaF CfqIaF nUM vDfAuNdy hn- srvyKx bfstn (jIq jlMDrI):- aqr aqy cfh pwqI dy bUitaF ivwc imldf kudrqI qyl ijs nUM sYNpU, sfbx aqy losLn afid ivwc imlfieaf jFdf hY, kuJ kysF ivwc lVikaF dIaF CfqIaF nUUM afrjLI qOr `qy vDf idMdf hY. huxy huxy jfrI hoey srvyKx ivwc ikhf igaf hY ik ieh qyl lVikaF dy hfrmonjL nUM Ault-pult kr idMdf hY ijs nfl CfqIaF vDxIaF sLurU ho jFdIaf hn. Koj krqfvF ny ikhf hY ik ies qyl df asr sLYNpU afid nuM vrqx qoN kuJ smF bfad Kqm ho jFdf hY aqy CfqIaF dubfrf afpxI QF `qy af jFdIaF hn. iqMn lVky ijnHF dI Aumr 4, 7 aqy 10 sfl sI aqy ijnHF nUM ijnkomYstIaf (mrdF ivwc CfqIaF df vDxf) dI ibmfrI sI, `qy ieh stwzI kIqI geI. jdoN lVikaF ny losLn aqy vflF nUM lfAux vflI jYWl, sYNpU aqy sfbx ijs ivwc iewh kudrqI qyl imlfieaf hieaf sI, nUM vrqxf bMd kr idwqf qF AunHF dIaf CfqIaF iqMn mhIny bfad pihlF vFg sDfrx ho geIaF. ienHF lVikaF dIaF CfqIaF jvfn ho rhIaF lVkIaf dIaF CfqIaF dy afkfr dIaF ho geIaF sn aqy iewk lVky dIaF CfqIaF qF kfPI swuJIaF hoeIaF vI sn. zfktrF ny ies df kfrn kudrqI qyl nUM hI mMinaF hY. cfh dy bUitaF qoN imlx vflf qyl bwicaF dy isr ivwc jUMaF mfrn vflLy sYNpU ivwc pfieaf jFdf hY aqy aqr dy bUty df qyl sfbx, losLn aqy jYWl ivwc pfieaf jFdf hY.
dUlo dy muwK mMqrI bxn dy cricaF nfl kFgrs nUM pMjfb ivwc lwg rhI hY zUMGI Zfh jlMDr: (jIq jlMDrI) ijvyN ijvyN coxF df idn njLdIk af irhf hY iqvyN iqvyN pMjfb dy votrF vwloN rfjnIqk pfrtIaF nUM vwKo vwKry sunyhy iml rhy hn. ijhVf nvF sunyhf kFgrs nUM pMjfb ivwcoN iml irhf hY, Auh ieh hY ik pMjfb dy lok sLmsLyr isMG dUlo nUM pMjfb df muwK mMqrI bixaf dyKxf nhIN cfhuMdy. ijvyN ijvyN dUlo aqy Aus dy smrQkF vwloN dUlo nUM pMjfb dy agly kFgrsI muwK mMqrI vjoN pysL kIqf jf irhf hY, ies df kFgrs dI siQqI `qy Aultf asr pY irhf hY. bysLk ajy kYptn amirMdr isMG aqy sLmsLyr isMG dUlo afpxy afp nUM iswDy muwK mMqrI vjoN pysL nhIN kr rhy aqy iehI kihMdy hn ik ieh kFgrs hfeIkmfn ny coxF ivwc ijwq qoN bfad hI PYslf krnf hY pr sLmsyLr isMG dUlo df iewk ibafn ik “kYptn amirMdr isMG pMjfb df aglf muwK mMqrI nhIN hovygf aqy ies df PYslf hfeIkmfn ny coxf qoN bfad krnf hY” bhuq imhny rwKdf hY. ijQy dUlo aqy Aus dy smrQkF dy ienHF dfhivaF nfl pMjfb df dilq vrg bfgo bfg hoieaf iPrdf hY AuQy sDfrx jfqI dy lok ies qoN KPLf hn aqy AunHF df Jukfa kFgrs nUM Cwz ky hornF pfrtIaF vwD irhf hY ijs df akflI dwl nUM BrvF lfB iml irhf hY. ijs idn qoN dUlo afpxI pqnI nUM lFBy krky afp Aus hlky qoN AumIdvfr bixaF sI qF lok ieh smJx lwg pey sn ik dUlo kYptn nUM iTwbI lfAux dy rOa ivwc hY. hux coxF dy njLdIk afAux nfl qsvIr kfPI sfPL huMdI njLr af rhI hY aqy dUlo kYptn df pwqf kwtx leI pwbF Bfr hoieaf iPrdf hY bysLk dUlo nUM afpxy hI hlky ivwc bsMq isMG Kflsf dy puwqr akflI AumIdvfr ibkrmjIq isMG Kflsf qoN Kqrf jfp irhf hY. sDfrx jfqI dy lokF ivwc ieh KdsLf pfieaf jf irhf hY ik agr kFgrs ijwqdI hY aqy dUlo pMjfb df muwK mMqrI bx jFdf hY qF dUlo dilq vrg nUM KusL krn leI afm vrg df kcUmr kwZ dyvygf ijs nfl vpfirk adfiraF aqy ikrsfnI nUM bhuq vwzf nuksfn hox df zr hY. ieh vI aPvfhF grm hn ik pRDfn mMqrI s[mnmohx isMG pMjfb dy mwuK mMqrI amirMdr isMG dy jLor dyx `qy pMjfb dy iksfnF nUM vDIaf pYkyj dyxf mMn gey sn aqy AunHF ny afpxI pMjfb PyrI dorfn ies df rsmI aYlfn vI krnf sI pr dUlo dy ivroD kfrn hI iewh pYkyj iksfnF nUM nhIN iml sikaf. aPLvfh ieh hY ik dUlo ny pRDfn mMqrI nUM kih idwqf sI ik iksfnF kol qF pihlF hI bhuq kwuJ hY, jy kwuJ dyxf hY qF dilq vrg nUM idE. kuJ vI hovy hfl dI GVI dUlo dy muwK mMqrI bxn dy cricaF nfl pMjfb ivwc kFgrs nUM zUMGI Zfh lwg rhI hY aqy sLRomxI afkflI dwl dI pujLIsLn mjLbUq ho rhI hY. gUgl arQ ny Bfrq dIaF keI aihm qsvIrF DuMDlIaF kIqIaF
nvIN idwlI (jIq jlMDrI):- dunIaF dI nMbr
iewk ieMtrnYWt src kMpnI gUgl ny Bfrq ivwclIaF kuJ qsvIrF nUM gUgl arQ `qy
DuMDlIaF krn df PYslf kIqf hY. Bfrq srkfr aqy gUgl ivwckfr hoeI afpsI gwlbfq qoN
bfad ieh sihmqI hoeI hY. Bfrq srkfr ny surwiKaf sMbMDI afpxI icMqfvF gUgl kol
jfLihr kIqIaF sn aqy ikhf sI ik kuJ sMvydnsLIl qsvIrF nUM DuMDlf krky idKfieaf
jfvy. hux sVkF `qy qVkf nhIN lwgygf idwlI ivwc qrsxf pY skdf hY ik qfjLy Coly-BtUiraF aqy prOiTaF leI
nvIN idwlI: (jIq jlMDrI) Bfrq ivwc agr
suprIm kort df nvF afdysL lfgU ho jFdf hY qF idwlI dIaF sVkF aqy PuwtpfQF `qy
grmfgrm qfjLy smosy, Coly-BtUry, pkOVy aqy prOTy vgYrf vycx vfly ivhly ho jfxgy
pMjfbI swQ lFbVf (pwCmI kYnyzf) dy plyTy snmfn smfroh ny pMjfbI dI imwtI dI mihk iKMzfeI. dysL ivdysLF qoN puwjy pMjfbI ipafiraF dI BrvIN hfjLrI ivwc hrijMdr isMG iQMd aqy ajYb isMG iswDU snmfnq
lfl Bfa mfrdy asLuwD duwD df bYg KrIdx vfly pirvfr df cfh qoN vI moh BMg hoieaf srkfrI eyjMsI vloN qPLqIsL sLurU imsIsfgf :- imsIsfgf ivwc vsdy iewk pMjfbI pRIvfr nUM ieh icwq cyqf vI nhIN sI ik AunHF vwloN afm vFg kYnyzIan grOsrI stor `qoN KrIidaf hoieaf dwuD Gr afky asLuwD (dUsLq) inkylgf aqy AunHF df cfh pIx qoN vI moh BMg ho jfvygf. pRIvfr ny jdoN PYmlI pYk dwuD df bYg Koihlaf qF ivwcoN iewk pYkt Kohl ky vrqx lwgy qF AunHF nUM dwuD afm vrgf nf lwgf. iDafn nfl dyKx `qy pqf lwgf ik duwD Krfb sI aqy AunHF nUM duwD dy bYg (pYkt) lfl Bfa mfrdy hox kfrn duwD ivwc KUn hox df sLwk ipaf. iewk qF dwuD df rMg lfl Bfa mfr irhf sI aqy dUsrf bYg ivwc iCwdVy bxy hoey sn jo ik lfl rMg dI Bfa mfrdy sn. pRIvfr dy iewk mYNbr ny qF ibnF cYWk kIiqaF ies ivwcoN kuJ dwuD pI vI ilaf. ies pirvfr ny KLbrnfmf nfl sMprk kIqf qF asIN ieh duwD afp jf ky vyiKaf aqy ies dIaF qsvIrF vI leIaF. dUsLq duwD dy cfr iltr vfly bYWg ivcoN aMdrlf iewk Cotf bYWg pirvfr ny Kohilaf hoieaf sI jd ik bfkI do bYWg ajy vI sIlbMd sn (cfr iltr vfly plsitk dy bYg ivwc iqMn Coty plfsitk dy bYg huMdy hn). pRIvfr ny srkfrI mihkmy PUzs aqy zrwgs eyjMsI nUM vI sUicq kIqf aqy eyjMsI dy Gr af ky duwD dy nmUny Bry aqy pRIvfr nUM dwisaf ik duwD "ieMPYktz" hY aqy pIx dy Xog nhIN hY. ies qoN vwD mihkmy ny pRIvfr nUM kuJ nhIN dwisaf ik ieh duwD ikvyN dUsLq hoieaf aqy ies ivwc vfikaf hI KUn sI jF ik hor bYktIrIaf sI. srkfrI eyjMsI ny Kuwly bYg ivcoN sYNpl Br ilaf aqy iek bMd bYg Auh nfl lY gey. eyjMsI vloN ies dI awgoN hor qPLqIsL kIqI jf rhI hY.
Kwby lfl Bfa mfrdy dywD df bYg, drimafn afm duwD df bYg aqy swjy Kohly hoey lfl Bfa mfrdy dwuD df bYg ijws ivwc lfl KUn dy DwibaF nUM dyiKaf jf skdf hY.
sbMDq pRIvfr ny ijs kMpnI df duwD sI, nfl vI sMprk kIqf kMpnI dy numfieMdy ny sfrI jfxkfrI lY ky agFh kuJ krn leI pRIvfr nUM Brosf idvfieaf. KLbrnfmf ny kMpnI nfl sMprk krn dI do vfrI koisLsL kIqI pr kMpnI dy iksy ijLmyvfr ivakqI nfl sMprk nhIN ho sikaf. kMpnI vloN vIrvfr nMU qfnIaF nfm dI iek bIbI ny KLbrnfmf nfl sMprk jLrUr kIqf pr ies dUsLq duwD bfry kuJ vI kihx qoN ienkfr kridaF ieh vfadf kIqf ik AuhnF df koeI numfieMdf KLbrnfmf nfl jldI hI sMprk krygf. pr aKLbfr pRYs ivwc jfx qwk koeI kfl vfips nhIN afeI so asIN kMpnI df pwK jfnx qoN bgYr kMpnI df nF pRkfisLq nhIN kr rhy. sMBv hY ik kMpnI agly kuJ idnF jF GMitaF ivwc sfzy jF pirvfr nfl sMprk kry. ajy jFc cwl rhI hY agly hPLqy ies bfry hor jfxkfrI idwqI jfvygI. duwD ivwc kihVf bYktyrIaf sI aqy duwD dsULq ikvyN hoieaf? kI duwD dyx vflI iksy gAU dy hI QxF ivwc ienPYksLn sI jF koeI hor kfrn sI ieh aYPzIey dI ivsQfr irport qoN bfad hI pqf lwg skygf. ieh vI sMBv hY ik ies bYg nfl pYk hoey hor duwD dy bYg vI dUsLq hoey hox pr ies bfry ajy kuJ pqf nhIN hY. hfl dI GVI sbMDq pRIvfr df kihxf hY ik duwD nUM vrqx qoN pihlF dwuD dI afp Kuwd cMgI qrHF jFc krky hI bwicaf nUM pIx leI dyvo aqy afp pIvoN, nhIN qF bwcy aqy qusIN ibmfrI df isLkfr ho skdy hn. bhu-korVI bjt vflIaF iPlmF nUM mfq pfAuNdI hY pRIvfrk pMjfbI iPlm ‘mihMdI vflLy hwQ’ jLmInI JgVy, dfj-dhyj, BeIaF, lIzrF aqy lflcIaF `qy krfrIaF cotF krdI hY ieh nvIN pMjfbI iPlm trONto: bIqy sLuwkrvfr nvIN pMjfbI iPlm ‘mihMdI vflLy hwQ’ df pRImIar sLoa rYkszyl dy albIan isnymf ivKy idKfieaf igaf ijhVf ik bhuq hI sPl irhf. ies sLoa nUM BfrI igxqI ivc mIzIey smyq drsLkF ny dyiKaf. ies iPlm ny drsLkF nUM pOxy iqMn GMty kIl ky ibTfeI rwiKaf aqy iek ibMd vI awK nf Jmkx idwqI. iPlm dI khfxI ieMnI qyjLI nfl cldI hY ik drsLk iehI socdy rhy ik ikqy aglf sIn awK JmikaF hI nf lMG jfvy. lflcx PPykwutxI sws dy rUp ivwc pRiswD aYktrs mnjIq kulfr (jgIro) ny kmfl dI aYkitMg kIqI hY ijs nUM dyK ky drsLk awsL awsL kr AuWTy. gurkIrqn (mwsf icwcV) jo ik bhuq hI hMiZaf hoieaf klfkfr hY, lflcI aqy kmIngI df aijhf pfqr hY jo isrP aqy isrP afpxy aqy afpxI DI dy swuKF dy hI supny lYNdf hY aqy ijhVf vI Aus dy rfh ivwc afAuNdf hY, nUM Kqm krn dIaF ivAuNqf hI guMddf rihMdf hY aqy sPl vI huMdf hY. guwgU igwl jo ik pMjfbI iPLlmF df iewk kfmXfb hIro irhf hY, nUM ies iPlm ivwc iewk vwKry aMdfjL ivwc dyiKaf jf skdf hY. Aus ny purfxIaF iPlmF ivwc inBfey ikrdfrF qoN hwt ky iewk vwKrf hI ikrdfr inBfieaf hY ijs nUM drsLk byhwd psMd krngy. pRiswD kmyzIan rxbIr rfxf (mfstr) mnjIq kulfr (jgIro) dy bybws pqI dy rol ivwc KUb jicaf hY aqy suKI pvfr vwloN nBfey mF vrgI BrjfeI dy rol nUM drsLk sfh sUq ky dyKdy sn. afpxy idEr golzI nUM bcfAudI vkIlF aqy puls vfilaF hwQoN luwt ho rhI swuKI pvfr nUM Aus df pRmfqmf ivwc aQfh ivsLvfsL hI kfmXfbI idvfAuNdf hY. hIro gYbI cfhl aqy golzI dy juwsy shI pMjfbI gBrUaF dI qrjLmfnI krdy njLr afAuNdy hn. hIroien pRBlIn aqy anIqf ny ajokIaF muitafrF df ikrdfr bfKUbI inBfieaf hY. ies iPlm nUM hirMdr igwl ny iliKaf hY aqy inrdysLn vI Aus ny hI idwqf hY ijs ny vwzy vwzy inrdysLkF nUM inrdysLn ivwc mfq pf idwqI jfpdI hY. iPlm dy zfielfg afm bol cfl vflLy hn aqy ikqy vI iksy vI zfielfg dy dUhry arQ nhIN inkldy. ieh iPlm pUrI pRIvfrk iPlm hY aqy ijs nUM pRIvfrF smyq dyKx ivwc koeI iJjk nhIN hoxI cfhIdI. ies df gIq sMgIq vI awj dy hfx df hY aqy iPlm dI khfxI nfl pUrf Zukdf hY. ieh iPlm bhu-kroVI bjwt dIaf iPlmF nUM mfq pfAuNdI hY. jLmInI JgVy, dfj dhyj aqy lflc vrgIaF nfmurfd kurIqIaF `qy krfrIaF cotF krdI ies iPlm nUM bVy hI vDIaf qrIky nfl iPlmfieaf igaf hY. ies iPlm dI KfsIaq ieh hY ik ies ivwc iewk sunyhy dI bjfey anykf hI sunyhy idwqy gey hn BfvyN Auh BeIaF df mslf hovy, lIzr hox, lflc hovy, jLmInI JgVf jF dfj dhyj df mfmlf hovy, hryk muwdy nUM bVI hI soJI nfl icqfiraf igaf hY. ieh AumId kIqI jFdI hY ik dlivMdr ilwDV dI ies nvIN pysLksL nUM pMjfbI Aus dIaF pihlIaF iPlmF ‘asF nUM mfx vqnF df’ aqy ‘XfrF nfl bhfrF’ nfloN vI vwD ipafr dyxgy’. ieh iPlm ies sLuwkrvfr qoN albIan isnymf ivwc lwg rhI hY. ies df pihlf sLoa sLkrvfr dpihr 12[00 vjy, dUsrf svf 6 vjy. sLnIvfr aqy aYqvfr do-do sLoa hoxgy, pihlf sLoa 3[00 vjy dUsrf 9[30. ies pRkfr somvfr qoN vIrvfr qwk pihlf sLoa 2[45 dUsrf 6[00 hoieaf krygf. ies iPlm dI hor jfxkfrI vfsqy dlivMdr ilwDV jo ik ies iPlm dy rlIjL smyN kYnyzf afey hoey ny, nUM 416-662-0045 `qy Pon kIqf jf skdf hY. sLoa vfsqy hor jfxkfrI leI isnymf df PUn 416-742-3456 Gumfieaf jf skdf hY.
Auh kihVI awK jo ‘mihMdI vflLy hwQ’ iPlm dyK ky nm nf hoeI hovy. bwicaF nUM mMgx-ivafAux qoN pihlF mfpy ieh iPlm jLrUr dyKx- bIbI aMmiRqpfl kOr trONto: pRIvfrk iPlm ‘ mihMdI vflLy hwQ’ df bIqy sLuwkrvfr jo pRImIar sLoa idKfieaf igaf, Aus smyN Bfvukqf df aijhf mfhOl sI ik koeI vI aijhI awK nhIN sI idsdI ijhVI ik nm nf hoeI hovy. iPlm ivwc pRmfqmf `qy aQfh ivsLvfsL idKfieaf igaf hY aqy ieh ivsLvfsL hI sPlqf idvfAuNdf hY. iPlm dorfn drsLk ieMny Bfvuk dyKy gey ik iPlm Kqm hox qoN bfad hryk dI awK ro rhI sI aqy koeI vI afpxI gwl kihx smyN afpxy hMJU nhIN sI rok sikaf. iPlm Kqm hox qoN bfad iek bIbI aMmiRqpfl kOr ny Bfvuk lihjLy ivwc ikhf ik ieh iPlm AunHF mfipaF nUM jLrUr dyKxI cfhIdI hY ijnHf dy bwcy ivafhuxXog hn. Aus ny ikhf ik dhyj hI iewk aijhI ibmfrI pMjfbIaF nUM icMbVI hoeI hY jo pMjfbIaF dI qrwkI dy rfh ivwc Qf QF qy rukfvtF pfAuNdI hY aqy GrylU klysL nUM jnm idMdI hY. bIbI aMimRqpfl kOr ny ikhf ik mYN Kfs kr bIbIaF nUM apIl krdI hF ik ieh iPlm jLrUr dyKx qF ik ieh iPlm rfhIN bwicaF df pRIvfrk BivwK sMvfrn ivwc shfieqf iml sky. Aumr Br vfsqy Bfrq df vIjLf lYx vfsqy EvrsIjL istIjnisLp lE –grovr torFto :- hr vfr Bfrq jfx vfsqy QohVy smyN vfsqy vIjLf lYx nfloN “Aumr Br df vIjLf” lY lYxf ikqy vDIaf qrIkf hY aqy ajyhf krn vfsqy EvrsIjL istIjnisLp (E[ sI[ afeI[) leI jf skdI hY. ieh gwl torFto dy BfrqI sPLfrqKfny vfeIs kONsl jnrl aqy ies smyN aYkitMg kONslyt jnrl dIaF syvfvF inBf rhy sRI suKdyv grovr ny KLbrnfmf nfl Pon `qy gwlbfq kridaF afKI hY. sRI grovr ny ikhf hY ik kYnyzf ivwc BfrqIaF dI abfdI idno idn vD rhI hY ijs nfl kONslyt syvfvF dI loV vI vDdI jf rhI hY. AuhnF ikhf ik hr Auh BfrqI jo kYnyzf ivwc rIiPAUjI dy qOr qy nhIN sI afieaf aqy jo dys ivroDI nhIN hY, Aus nMU EvrsIjL istIjnisLp lY lYxI cfhIdI hY ijs dI PIs isrPL $421 knyzIan hY. ies nfl Bfrq df vIjLf lYx dI jLrUrq vI nhIN pvygI aqy EvrsIjL istIjnisLp vfly bfky sfry hwk vI hfsl ho jfxgy. AuhnF ikhgf ik ies bfry sfrI jfxkfrI aqy aYplIkysLn Pfrm kONslyt dI vYWb-sfeIt qoN hfsl kIqI jf skdI hY. sRI grovr ny dwisaf ik hux qwk 5000 ivakqI EvrsIjL istIjnisLp vfsqy arjLIaF dy cwuky hn aqy 3000 ies nMU pRfpq vI kr cuwky hn. AuhnF ikhf ik hr rojL 40 qoN 50 ivakqI EvrsIjL istIjnisLp vfsqy arjLIaF dy rhy hn ijs ivwc hux hor vfDf hox dI AumId hY. zfk rfhIN vIjLf srivs bfry sRI grovr ny ikhf hY ik aYmrjMsI nMU Cwz ky bfkI vIjLf srivs isrPL zfk rfhIN hI idwqI jFdI hY aqy eyjMt srivs hux iblkul bMd hY ies krky lok ies bfry iksy iksm dI glq PfihmI ivwc nf pYx. aYmrjMsI vIjLf srivs kONslyt dPLqr ivwc hPLqy dy swqy idn idwqI jFdI hY ies vfsqy $55 zflr dI vfDU PIs adf krnI pYNdI hY aqy ies srivs isrPL aYmrjMsI vfsqy hI hY. AuhnF dwisaf ik lfeIv srtIPIkyt, BfrqI pfsport srivs aqy aYPIztivt vYrIPIkysLn vgYrf vfsqy kONslyt afieaf jf skdf hY. BfrqI pfsport nivafAux jF vF bxfAux vfsqy vI zfk rfhIN srivs leI jf skdI hY. AuhnF dwisaf ik bhuqy lok kYnyzf post dI ‘pirafrtI post’ srivs vrq rhy hn ijs vfsqy dovF pfisaF leI pRqI pfsport 10-11 zflr hI Krc afAuNdy hn. keI lok PYz-aYks korIar srivs jF rijtrz myl dI vrq rhy hn. Xfd rhy hr rItrn pfspoprt vfsqy vwKo vwKry ilPLfPLy dI loV huMdI hY pr pirvfr dy sfry pfsport kONslyt nMU ieko ilPLfLPy ivwc Byjy jf skdy hn aqy PIs vI ieko zrfPLt jF srtIPfeIz cYWk duafrf idwqI jf skdI hY. AuhnF dwisaf ik bhuq sfry trYvl eyjLtF kol BfrqI vIjLf aqy pfsport Pfrm AuplBd hn aqy ieh PrI (muPLq) hn. lokF dI suivDf leI keI trYvl eyjMt knyzIan pfsport Pfrm vI rwKdy hn aqy eysy qrF BfrqI vIjLf qy pfsport Pfrm vI rwKdy hn. Pfsport aqy vIjLf Pfrm BfrqI kONslyt dy dPLqr qoN vI pRfpq kIqy jf skdy hn. BfrqI kONslyt dI vYWbsfeIt qoN vI pfsport aqy vIjLf Pfrm zfAUn loz kIqy jf skdy hn pqf hY: http://www.cgitoronto.ca
imsIsfgf `c peIaF DmflF, BMgVf nysLn vwloN krvfey mukfbilaF ny invyklI pCfx CwzI! Bfrq dI tIm ny pihlf sQfn pRfpq kIqf, vDIaf ZolI df iKqfb rmysL kumfr mysLI dI JolLI ipaf imsIsfgf: (prmjIq sMDU) 18 nvMbr nUM 'BMgVf nysLn' vwloN afpxI 10vIN vryHgMZ mnfAuNidaF BMgVy dy bhuq hI idwlksL mukfbly 'BMgVf vrlz kwp -2006' dy nF hyT imsIsfgf dy pfiel bYNkuiet hfl ivwc krvfey gey ijs ivwc dys-bdys dIaF tImF ny ihwsf ilaf. ienHF mukfbilaF ivwc Bfrq, ieMglYNz, kYnyzf aqy amrIkf qoN kuwl 13 tImF ny sLmUlIaq kIqI ijnHF ivwc nwcdy sLyr jvfn BMgVf, kohynUr BMgVf, gwBrU pMjfb dy, sLfn-ey-pMjfb, mihk pMjfb dI, BMgVf bIt ( kYnyzf vYst), nwcdI jvfnI, buwlzfg df rfj (jfrjIaf- amrIkf), bI sI klcr BMgVf gruwp, nwcdy gwBrU, rUh pMjfb dI (ieMglYNz), jItIey aqy BfrqI tIm 'gurmn Pok zFs akYzmI' (brnflf pMjfb) sLfiml sn. sfrIaF hI tImF ny pUrf jLor lf ky pihlf sQfn pRfpq krn leI pUrI jdojihd kIqI. afm dyKx vfilaF nUM qF sfrIaF hI tImF brfbr dIaF jfpdIaF sn aqy koeI vI tIm iksy dUsrI tIm qoN Gwt nhIN sI pr iPr vI keI qknIkI brIkIaF nUM GoKidaF jwjF ny jo PYslf ilaf Auh ies pRkfr hY.
jyqU tImF df vyrvf:- ies bfr do vwKo vwKrIaF sLrYxIaF ivwc BMgVy dy mukfbly krvfey gey. pihlI sLryxI ijs nUM 'PrI stfeIl BMgVf' df nF idwqf igaf sI, ivwc irkfrz kIqy imAUijLk `qy BMgVf pfieaf igaf aqy dUsrI sLrYxI ivwc Zol dI qfl `qy BMgVf pvfieaf igaf. Zol dI qfl `qy BMgVy dy ienHF mukfilaF ivwc pihly sQfn `qy BfrqI dI tIm afeI, dsUrf sQfn 'nwcdI jvfnI' (kYnyzf eIst) nUM imilaf aqy qIsry sQfn `qy zFs akYzmI trONto dI tIm "mihk pMjfb dI" rhI. ies qrHF hI PrI stfeIl BMgVy ivwc pihlf sQfn imsIsfgf dI 'sLfn-ey-pMjfb' tIm nUM aqy dUsrf sQfn jfrjIaf amrIkf qoN phuMcI tIm 'buwlzfg df rfj' nUM imilaf aqy 'BMgVf bIt' (kYnyzf vYst) qIsry sQfn `qy afeI.
Aupr Bfrq dI tIm Poto sLYsLn smyN aqy hyTF BMgVf pfAuNdy smyN
vDIaf ZolI df pihlf sQfn rmysL kumfr mysLI ny pRfpq kIqf: ZolIaF dy mukfbly ivwcoN jlMDr dy lfielpur Kflsf kflj smyq keI hornF kfljF dy pRiswD ZolI Ausqfd rmysL kumfr mysLI ny ieh mukfblf ijwq ky pihlf sQfn pRfpq kIqf. BfrqI tIm nfl luiDafxf qoN phuMcy rmysL kumfr mysLI dy zigaF df rMg hI vwKrf sI. hfl ivwc bYTy drsLkF df kihxf sI ik mysLI df Zol vwjdf nhIN hY sgoN boldf hY. rmysL kumfr mysLI pMjfb df nMbr iewk ZolI hY jo pRiswD ZolI kfkU qoN bfad Kflsf kflj ivwc Zol dy zgy `qy DmflF pvf irhf hY.
gursyvk iswDU aqy mIrf vDIaf zFsr aYlfny gey: ienHF mukfbilaF ivwc lVikaF ivwcoN 'gurmn Pok zFs akYzmI brnflf' dy gursyvk isMG iswDU ny vDIaF zFsr df ienfm pRfpq kIqf aqy lVkIaF ivwcoN amrIkf qoN phuMcI aYtlFtf (jfrjIaf) dI tIm 'buwlzfg df rfj' dI zFsr mfrgryt AurPL mIrf ny pRfpq kIqf. amrIkf qoN phuMcI ies tIm ivwc do gorI nsl dIaF lVkIaF sn aqy iek gorf lVkf vI sI ijnHF ny bhuq hI vDIaf pRdrsLn kIqf aqy Kfs kr lVkIaF dy BMgVy dy aYksLn kfbl-ey-gOr sn.
jfrjIaf amrIkf qoN afeI tIm 'buwlzfg df rfj' BMgVf pfAuNdI hoeI
pMjfb qoN kYnyzf phuMcI jyqU tIm 'gurmn akYzmI' dy mYNbr: ies mukfbly ivwc pihlf sQfn pRpfq krn vflI Bfrq dI tIm sI jo ik brnflf dI gurmn akYzmI qoN sI. 13 tImF dy sKq mukfbly ivwcoN ies tIm ny pihlf sQfn pRfpq krky 5000 zflr df ienfm pRfpq kIqf. ies tIm ivwc ies akYzmI dy PfAUNzr aqy sMsfr pRiswD BMgVf zFsr gursyvk isMG iswDU, pvn kumfr, pusLipMdr isMG, qijMdr isMG, sMdIp sMDU, BgvMq isMG BMgU, jspfl isMG, ismrnjIq isMG igwl, sunIl ZysI, primMdr isMG, rmysL kumfr mysLI (ZolI) aqy gurpRIq isMG (zFsr aqy isMgr)sn. BfrqI tIm ny sfry mYNbrf ny bhuq hI mihnq kIqI hoeI jfpdI sI sfry hI zFsrF ny iewk lYa ivwc rih ky BMgVf pfieaf aqy ikqy vI koeI inwkI motI glqI dyKx nUM nhIN imlI. ies tIm dy nfl qijMdr isMG ny bolIaF pfeI. qijMdr isMG bfeI dI sfPL aqy twlI vFgU tuxkdI afvfjL nUM sux drsLk aqy sroqy awsL awsL kr AuWTy. ies tIm nfl Bfrq qoN afey gurpRIq isMG ny ijQy afpxI tIm ivwc BMgVf pfky afpxI tIm dI ijwq pwkI kIqI AuWQy hornF tImF nfl bolIaF pf ky afpxI avfjL df lohf mnvfieaf.
BMgVy df bfdsLfh: gurpRIq isMG 'isMgr aqy BMgVf zFsr'
gurpRIq isMG ijQy iewk vDIaf BMgVf zFsr hY, AuWQy vDIaf aqy kVkvIN avfjL df mflk vI hY aqy pMjfb ivwc lgdIaF styjF `qy aksr gfAuNdf dyiKaf jf skdf hY. Aus ny sMgIq dI ividaf vI pRfpq kIqI hoeI hY aqy nyVly BivwK ivwc Aus df ierfdf iewk kfmXfb gfiek bxn df hY. kfljF ivwc lgdIaF siBafcfrk styjF `qy gurpRIq isMG nUM 'gopI mfn' dy nF nfl vI jfixaf jFdf hY.
Bfrq qoN kYnyzf phuMcI hrmn akYzmI dI tIm dy mYNbr
styj dI kfrvfeI istI tI vI qoN nlInI sLrmf, srbjIq isMG aqy husYn mfDvjI ny vDIaf qrIky nfl inBfeI. aMq ivwc BMgVf nysLn dy krqf Drqf zfierYktr rxvIr rfey ny jyqUaF nUM ienfm qksIm kIqy. ies pRogrfm dI iewk vwKrI pCfx ieh sI ik ieQy afm hornF pRogrfmF vFg koeI vI rfjnIqk, Dfrimk aqy smfijk jF iksy hor iksm df koeI afgU nhIN sI jo styj `qy cVH ky BMgVy df mjLf ikrkrf kr sky. pihlF snYk, cfh pfxI aqy rfq dy Kfxy df vDIaf pRbMD kIqf hoieaf sI. ies smfgm df 1000 qoN vwD mihmfnF ny afnMd mfixaF aqy sfrf hfl Biraf hoieaf sI. ienHf vDIaf mukfiblaF vfsqy BMgVf nysLn df rxbIr rfey vDfeI df hwkdfr hY ijs ny ieMnI mihnq krky iek AuWc pfey df BMgVf mukfblf krvfieaf
PslF dI isMcfeI leI iksfnF vwloN rsoeI gYs df iesqymfl
CwqIsgVH: (jIq jlMDrI) ibjlI dI iklwq
aqy zIjLl dIaF vDdIaF kImqF qoN pRysLfn Bfrq dy iksfnF ny afpxIaF PslF dI
isMcfeI krn leI iewk nvF rfh lwB ilaf hY. CwqIsgV, JfVKMz aqy mwDpRdysL dy keI
ielfikaF ivwc iksfn awjkl rsoeI gYs df iesqymfl KyqF ivwc PslF nUM pfxI lfAux
leI kr rhy hn. zIjLl nfl cwlx vflLy jnrytr nUM rsoeI gYs Bfv aYl pI jI dy slMzr
nfl joV ky itAUbvYl clfAux dI iewh ivDI bVI hI lokipRaf ho rhI hY. bysLk ieh
qrIkf gYrkfnUMnI hY pr iksfnF leI ieh qrIkf vrdfn sfibq ho irhf hY. isMcfeI leI
rsoeI gYs df iesqymfl krn dI sLurUafq ikQoN qy ikvyN hoeI ieh jfnxf qf musLkl hY,
lyikn ieh qknIk ieMnI srl aqy sOKI hY ik ies df iesqymfl krn leI iksy mkYink dI
loV vI nhIN pYNdI.
kflI vyeIN dI kfrsyvf krvfAux vfly sMq blbIr isMG sIcyvfl do hPLqy dI kYnyzf PyrI ipCoN Bfrq rvfnf torFto (pRsLFq lfielpurI):- sRI gurU nfnk dyv jI dI crn Coh pRfpq kflI vyeIN dI kfr syvf krvfAux vfly sMq blbIr isMG jI sIcyvfl afpxI do hPLqy dI sPLl kYnyzf PyrI ipwCoN bIqy buwDvfr nMU Bfrq rvfnf ho gey. afpxI kYnyzf PyrI dOrfn vYnkUvr aqy torFto ivwc vwK vwK sMsQfvF aqy mIziaf adfiraF vloN AuhnF df QF QF svfgq kIqf igaf. sRI gurU isMG sBf mfltn gurdvfrf sfihb, sRI gurU nfnk iswK sYNtr brYNptn aqy EntyrIE gurdvfrf kmytI vloN AuhnF df snmfn kIqf igaf. bfbf sIcyvfl pMjfbI mIzIaf asosIeysLn dy swdy `qy pRisD hmdrd hPLqfvfrI aKLbfr dy dPLqr vI afey ijwQy AuhnF df BrpUr svfgq kIqf igaf aqy AuhnF df vfqfvrx sfPL krn df sMdysL Gr phuMcfx df bcn idwqf igaf. ies mOky aYm s: gurbKLsL isMG mwlI ivsLysL qOr `qy hfjLr hoey aqy AuhnF bfbf jI nMU srtIPIkyt dy ky snmfnq kIqf. ies svfgqI smfgm ivwc drjn dy krIb pMjfbI mIzIaf adfiraF dy sMcflk aqy bhuq sfry hor afgU qy buDIjIvI vI hfjLr sn. hmdrd aKLbfr vloN bfbf jI dy ies sLuB kfrj vfsqy mfiek shfieqf vI idwqI geI. afpxy sMKyp ijhy BfsLx ivwc bfbf sIcyvfl ny pMjfb aqy Bfrq ivwc vfqfvrx dI inGr rhI hflq ibafn kIqI aqy ikhf ik AuhnF dI ies PyrI df mMqv lokF nMU vfqfvrx dI ho rhI qbfhI qoN jfxU krvfAuxf sI ijs ivwc AuhnF nMU bhq sPLlqf imlI hY aqy Auh bhuq sMqusLt ho ky Bfrq prq rhy hn. AuhnF sQfnk pMjfbI mIzIey vloN imly sihXog vfsqy DMnvfd kridaF ikhf ik mIzIey ny afs nfloN ikqy vwD sihXog idwqf hY ijs kfrn AuhnF df sMdysL lokF qwk puwjf hY. AuhnF ikhf ik mIzIaf lokF qwk puwjx df iek kfrgr sfDn hY aqy awj dy Xuwg ivwc mIzIey dI BUimkf bhuq aihm hY. ies mOky pMjfbI swQ lFbVf vloN s: prmjIq isMG sMDU ny kflI vyeIN dI sPfLeI dy pRfjYkt dI sLurUafq bfry cfnxf pfieaf. ijLkrXog hY ik kflI vyeIN pRfjYkt sLurU krn smyN pMjfbI swQ ny aihm BUimkf inBfeI sI aqy swQ lgfqfr ies pRfjYkt ivwc bfbf sIcyvfl df sfQ dy rhI hY. pqf lwgf hY ik sMgq vloN ZfeI lwK zflr dy krIb mfieaf ies pRfjYkt leI ardfs krvfeI geI ijs df kuJ ihwsf ajy iekwTf kIqf jfxf bfkI sI. bhu-cricq qihlkf ryzIE pRogrfm dy sMcflk sRI guridafl isMG muMzI ies PyrI smyN lgfqfr bfbf sIcyvfl df sfQ inBfAuNdy rhy aqy vwK vwK adfiraF aqy lokF nfl mulfkfqF krvfAuNdy rhy.
kflI vyeIN dI kfr syvf df muwZ ikvyN bwJf? -prmjIq sMDU 1998 ivwc pMjfbI swQ lFbVf aqy Driq suhfvI nF dIaF jQybMdIaF ny duafby ivwc pYNdI icwtI vyeIN aqy kflI vyeIN df pUrx srvyKx krvfieaf aqy sfrIaF irportF pMjfb dIaF aKLbfrF ivwc pRkfsLq krvfeIaF. icwtI vyeIN ivwc jlMDr sLihr df sfrf sIvryj df gMdf pfxI aqy kflI vyeIN ivwc sulqfnpur kpUrQlf aqy hor nfl lgdy ielfikaF df gMdf pfxI pfieaf jFdf sI ijs kfrn vyeIaF gMdlIaF ho cuwkIaF sn. kflI vyeIN dI kfr syvf qoN pihlF bfbf sIcyvfl lokF vwloN dwby hoey rfhF nUM lokF qoN Czvf cwuky sn aqy afpxy ipMz smyq keI hor ipMzF ivwc sIvryjL vI pvf cwuky sn. 1999 ivwc sMq bfbf sIcyvfl nUM pMjfbI swQ vwloN lok syvf dy kMmF leI snmfinq kIqf igaf aqy bfbf jI nfl icwtI vyeIN nUM sPLfeI bfry gwl cwlI. Aus qoN bfad ienHF hI jwQybMdIaF dy sihXog nfl dUrdrsLn qoN rsLpfl isMG bfT ny iewk zfkUmYNtrI 'icwtI vyeIN kflf sMqfp' bxf ky idKfeI qF vyeIN dI gMdgI dI crcf srkfry-drbfry vI hoeI aqy afm lokF ivwc vI pr icwtI vyeIN nUM sfPL krn dI gwl qF qurI lyikn iksy iknfry nf lwg skI ikAuNik icwtI vyeIN dI koeI ieiqhfsk aqy Dfrimk mhwqqf nhIN sI. iPr pMjfbI swQ dy zf inrml isMG ny afpxI soc muqfibk icwtI vyeIN qoN pihlf kflI vyeIN ijs ivwc bfbf nfnk ny cuwbI mfr ky igafn pRfpq kIqf dwisaF jFdf hY, nUM hI sPfeI leI cuixaf aqy ies bfry sMq bfbf sIcyvfl nfl glbfq kIqI. zf inrml isMG ny ieh qrk idwqf ik agr afpF kflI vyeIN df kMm bfby dI ngrI suqlfn pur qoN sLurU krdy hF qF ies nfl lok afpxy nfl ijLafdf juVngy aqy ivroDIaF nUM vI rokx df koeI bhfnf nhIN imlygf. zf inrml isMG dy ies qrk nfl bfbf jI ny pUrI qswlI pRgtfeI aqy ies hI sMdrB ivwc pMjfbI swQ lFbVf, Driq suhfvI aqy cuigrdf bcfE kmytI vwloN 15 julfeI 2001 nUM jlMDr dI sYNtrl koapryitv bYNk ivwc iewk smfgm rwiKaf igaf ijs ivwc vfqfvrx pRymI, sfihqkfr, aKLbfrF dy nmfieMdy, kfr syvf vflLy bfby aqy hor 100 dy krIb lok sLfiml hoey, ijnhF ny afpxy ivcfr pysL kIqy. ies smfgm ivwc zf inrml isMG ny lMbf coVf srvyKx pVH ky suxfieaf aqy kflI vyeIN dI sPLfeI dI muihMm leI hr iewk nUM mhUry afAux dI apIl kIqI. ieh isrP bfbf sIcyvfl hI sn ijnHF ny AuWT ky ieh syvf krn dI agvfeI kbUlI aqy mIitMg ivwc ieh smUihk PYslf hoieaf ik vyeIN dI kfr syvf bfbf sIcyvfl krngy aqy bfkI jQbMdIaF AunHF df sfQ dyxgIaF. 16 julfeI nUM bfbf jI sB qoN mUhry ho ky gMdgI nfl BrI vyeIN ivwc jf vVy ijQy hor gMdgI qoN ibnF kuwqy vI mfry hoey pey sn aqy bfbf jI gMdy pfxI dI cUlI Br ky kihx lwgy ik kOx kihMdf hY ik ieh pfxI gMdf hY mYnUM qF pUrf inrml jfpdf hY aqy bfbf jI dy insLcy nfl vfikaf hI awj vyeIN df pfxI inrml hY aqy 160 iklomItr vyeIN iek sYrgfh bxI hoeI hY. kuJ lokF ny aiVky vI pfey: sMq bfbf sIcyvfl dI ies sMKyp ijhI PyrI mOky kuJ lokF ny AuhnF nMU afpxy njLdIkIaF qwk sImq rwKx dI asPLl koisLsL vI kIqI ijs kfrn bhuq sfry lokF nMU imlx vfsqy pRysLfnI df sfhmxf krnf ipaf. pihlF qF AuhnF dy afAux df pRogrfm hI gupq riKaf igaf aqy iPr kuJ bxy hoey pRogrfm kYNsl krvfAux dy Xqn vI kIqy gey. aMq ivwc iehnF lokF nMU nmosLI df mUMh vyKxf ipaf aqy afpxI PyrI dy afKrI idnF ivwc bfbf sIcyvfl idn ivwc keI keI pRogrfmF ivwc hfjLrI Brdy rhy. bhuq sfry vpfrk adfiraF ny vI AuhnF dI BrpUr mfiek shfieqf kIqI aqy hor shfieqf df bcn idwqf. bfbf sIcyvfl ‘smosf aYNz svIt’ PYktrI vI gey ijQy mflk s: hrpfl isMG sMDU aqy AuhnF dy stfPL ny bfbf jI df svfgq kIqf. sursfgr, qihlkf aqy hor mIzIaf adfiraF vloN ies pRfjYkt leI PMz ryjL kIqf igaf.
kYnyzf dy mfhrF ny monflIsf dI muskfn df hor Byd Kohilaf jF qF monflIsf grBvqI sI, jF iPr nvIN nvIN mF bxI sI.
pYirs: (jIq jlMDrI) iewk nvIN Koj ivwc
ivigafnIaF ny monflIsf dI suprpRiswD muskfn dy Byd df pqf lgfAuNidaf ikhf hY ik
ies icwqr ivwc jo aOrq idKfeI geI hY, Auh jF qF grBvqI sI aqy jF iPr nvIN nvIN
mF bxI sI. ies bfry ies muskfn df Byd aqy icwqr ivwc vrqy rMgF nUM jfnx leI
kYnyzf dy mfhrF ny lyjLr aqy ieMnPrfrYwz ikrnF nfl ies pyitMg df iewk 3-zI icwqr
iqafr kIqf sI.
qyry myry ipafr ky crcy hr jLLubfn pr pItr mkya aqy kMzolIjLf rfeIs dI 'eIlU eIlU' novf skosLIaf: (jIq jlMDrI) bIqy somvfr 9/11 dI pMjvIN vyrgMZ `qy amrIkf dI ivdysL mMqrI bIbI kMzolIjLf rfeIs afpxI PyrI `qy kYnyzf afeI aqy Auh novf skosLIaf ivwc kYnyzf dy ivdysL mMqrI pItr mkya dI 23 GMty mihmfn bx ky rhI. kMzolIsf rfeIs AurPL koNzI ny pItr mkya dy nfl Aus dI rfeIz df dOrf kIqf aqy lokF nUM imlI. Aus ny afpxy BfsLx ivwc kYnyzf df aPgfn imsLn leI DMnvfd kIqf aqy agy qoN vI Xogdfn pfAuyx dI bynqI kIqI. Aus ny 9/11 mOky kYnyzf vwloN idwqI mdd dI vI shfrxf kIqI. srkfrI KLbrF anusfr koNzI isrP kYnyzf dI srkfr df DMnvfd hI krn afeI sI pr aKLbfrI surKIaF kuJ hor hI dwsdIaF hn. aKLbfr kihMdy hn ik dohF ivdysL mMqrIaf nUM ienHI idnI eIlU eIlU Bfv 'afeI lv XU' df buKfr ciVHaf hoieaf hY. ies ivwc sLwk dI koeI guMjLfies nhIN rihMdI. dovyN hwQF ivwc hwQ aqy awKF ivwc awKF pfeI jdoN iewk dUsry vwl ichry `qy muskrfht nfl ipafr BrI qwkxI nfl qwkdy idKfeI idMdy hn qF sLwk XkIn ivwc bdl jFdf hY.
ieQy hI bws nhIN, AunHF ny iekwiTaF itMm hfrtn dI kOPI df suafd vI ilaf aqy afsLkfnf bIc dI sYr vI kIqI. itMm hfrtn `qy kOPI dy pYsy dyx lwigaF, 'qUM nhIN, mY dMU' dy cohl mohl vI kIqy. hor qF hor pItr mkya df pirvfr vI ies qrHF Bwijaf iPrdf sI ijvyN AunHf dy Gr nvIN nkor nUMh ny pYr Diraf hovy aqy AuunHF dy KusLI ivwc DrqI `qy pYr nhIN sn lwg rhy. koNzI pihlf pItr mkya df pUrf nF lY ky sMboDn krdI sI pr PyrI smyN isrP Aus nUM isrP 'pItr' kih ky hI blfAudI rhI pr dUsry pfsy pItr kMzolIjLf rfeIs nUM koNzI kihx qoN iJjkdf irhf, mqf ikqy nrfjL hI nf ho jfvy. pItr mkya aqy koNzI iekwly iekwly hI hn aqy dohF bfry ikhf jFdf hY ik ipafr dy mfmly ivwc dovyN bhuq grm hn. Xfd rhy pItr mkya kYnyzf dI kroVpqI aYm pI bilMzf nfl ipafr dI pIGF pf cwukf hY aqy DoKf Kf cwukf hY, jdoN ipafr nUM ipwCy Cwz ky bilMzf torI pfrtI nUM alivdf kih ky ilbrlF dI mMqrI bx geI sI aqy Aus qoN bfad pItr mkya pUrI qrHF twut igaf jfpdf sI. hux Aus nUM iksy afsry dI Bfl sI. hux Aus nUM ieh afsrf koNzI ivwcoN lBdf njLrIN af irhf hY. 51 sflF dI koNzI dunIaF dI nMbr vMn qfkqvr aOrq hY aqy pItr dI Aumr 41 sfl dy krIb jo ik kYnyzf df ivdysL mMqrI hY. dohF dy ipafr jLrIey kYnyzf aqy amrIkf sMbMD suKfvyN hox dy crcy qF hn pr hfl dI GVI ipafr krn vflIaF bfhvF kmjLor jfpdIaF hn. rwb ienHF dy nvyN pey ipafr nUM vDdf-Pwuldf rwKy.
cMgI ishq leI cfh pIxI, pfxI qoN vDIaf -nvIN Koj cfh srIr ivwc pfxI nUM skfAuNdI nhIN sgoN vDfAuNdI hY, sLihrI Dfrnf gLlq brqfnIaF: (jIq jlMDrI) KojIaF ny afpxI nvIN Koj ivwc ieh ikhf hY ik jy rojLfnf cfh dy iqMn qoN cfr kwp pIqy jfx qF ieh AunF hI vDIaf hY ijMnf ik rojLfnf vwD pfxI pIxf aqy ies dy nfl hI KojIaf ny ieh vI ikhf ik cfh pIx nfl srIr keI mfrU ibmfrIaF dy asr qoN vI bicaf rihMdf hY. KojIaF ny ikhf ik ieh iewk BulyKf hI hY ik cfh srIr ivwc pfxI dI kmI ilafAuNdI hY. AunHF df kihxf hY ik cfh pfxI dI qrHF 'rIzIhfeIzryts' Bfv srIr ivwc pfxI dI mfqrf vDfAuNdI hY aqy ies qoN vwD ieh ik cfh idl dIaF ibmfrIaF aqy kuJ Kfs iksm dy kYNsr qoN vI srIr nUM bcf ky rwKdI hY. mfhrF df kihxf hY ik cfh ivwc pfey jfx vfly 'PlYvonoiezs' qwq cMgI ishq nUM AuqsLfihq krdy hn. ieh qwq bhuq sfry drKqF dy pwiqaF ivwc pfey jFdy hn aqy cfh dy pwiqaf ivwc vI imldy hn jo ik srIr dy sWYlF nUM nsLt hox qoN bcfAuNdy hn. ikMgs kflj lMzn dI zf: kYrI rkstn df kihxf hY ik ies dy pwky sbUq hn ik idhfVI ivwc cfh dy cfr kwp pIx nfl hfrk atYk hox dy mOky bhuq Gwt jFdy hn. ies dy nfl hI zfktr ny ieh vI ikhf hY ik cfh kYNsr dy asr qoN vI srIr nUM bcf ky rKdI hY. pr zfktrF df kihxf hY ik ies vfsqy ajy hor Koj dI loV hY. zfktrF anusfr cfh dMdF dIaF ibmfrIaf nUM kMtrol krdI hY aqy hwzIaF nUM vI mjLbUq krdI hY. zfktr rkstn df kihxf hY ik pfxI srIr ivwc isrP qrl pdfrQ dI QF lYNdf hY pr cfh ijQy qrl pdfrQ dI QF lYNdI hY, nfl hI ieh 'aYNtIaOkIzYnts' vI hY. Aus df kihxf hY ik ies df koeI sbUq nhIN imldf ik cfh srIr nUM nuksfn krdI hY. zf: rkstn kihMdI hY ik ijLafdf cfh Bojn ivwcoN lohy nUM jrUr cUsdI hY aqy keI lokF nUM anYmIaf dI sLkfieq ho jFdI hY aqy AunHF lokF nUM cfh df iesqymfl Gwt kr dyxf cfhIdf hY aqy nfl hI Bojn dy vkq cfh pIx dI afdq iqafg dyxI cfhIdI hY. zfktr rkstn anusfr idhfVI ivwc 2 lItr dy krIb qrl pdfrQ dI loV huMdI hY aqy cfh vI ivwc ies ivwc sLfiml kIqI jf skdI hY. cfh srIr ivwc pfxI nUM skfAuNdI nhIN sgoN vDfAuNdI hY, ieh dfhvf nvIN Koj ivwc kIqf igaf hY. ies dy nfl hI zkftrF dI tIm ny ikhf hY ik ies nfl lMby smyN qoN cwlI af rhI sLihrI Dfrnf glq sfibq huMdI hY ik cfh srIr ivwcoN pfxI cUsdI hY. AunHF df kihxf hY ik pyNzU lok cfh nUM pfxI dy bdl vjoN afm hI vrqdy af rhy hn. ihtlr dy nF rwKy rYstorYNt ny pfieaf pMgf, BfrqI XhUdI nrfjL nF bdlx leI mjLbUr hoieaf punIq sblok
muMbeI (jIq jlMDrI):- muMbeI ivwc iek nvF
rYstorYNt KuilHaf sI ijs df nF ihtlr dy nF nfl juiVaf hox kfrn XhUdIaF nUM psMd
nhIN hY aqy 'ihtlt krfs' nF dy ies rYstorYNt nfl lok kfPI nrfjL hn. Bfrq ivwc XhUdIaF dI sMiKaf 5 hjLfr dy krIb hY aqy muMbeI ivwc 4500 dy krIb XhUdI rihMdy hn pr Auh ielfky ivwc kfPI asr rfsUK rwKdy hn. rYstorYNt dy mflk punIq sblok df kihxf hY ik myry gfhkF nUM nfm nfl koeI smwisaf nhIN hY aqy asIN qF isrP ies krky ieh nF riKaf sI ik ijvyN ihtlr sfrI dunIaf nUM ijwq ky sLihnsLfh bxnf cfhuMdf sI asIN vI iehI cfhuMdy hF. Aus df kihxf hY ik nfm rwKx nfl ihtlr dy ivcfrF nUM bVfvf dyx vflI koeI gwl nhIN hY. solomfn df kihxf sI ik agr sblok ies rYstorYNt df nF nhIN bdldy qF Auh srkfr kol vI puhMc krngy aqy puils dI vI mdd lYxgy. pr hux ivroD dy vDx kfrn rYstorYNt dy mflk nUM nF bdlxf ipaf hY. ipRMs mfrgrt hspqfl PfAuNzysLn df dUjf vwzf ienfm pMjfbI bIbI blqyjieMdr brfV df inkilaf imsIsfgf, agsq 17 :- ipRMs mfrgrt hspqfl PfAuNzysLn ny vIrvfr 17 agsq svyry afpxy lftrI d njIqy aYlfny. aYlfn kIqy gey nqIijaF ivwc dUjf vwzf ienfm jo ik 1 imlIan qoN AuWpr df bxdf hY, nfrQ Xfrk dI vsnIk bIbI blqyjieMdr kOr brfV df inkilaf hY. ies ienfm ivwc 8 lwK zflr qon vwD df sLfndfr Gr, 2007 dI afAUzI kfr, 2 klwbilMk mYNbrisLp, skftlYNz leI gualPL vkysLn aqy 20 hjLfr zflr kYsL sLfiml hY. bIbI brfV lMby smyN qoN post afiPs ivwc kMm krdI hY. pihlf ienfm jo ik 2 imlIan zflr df hY, ivMzsr dI gyl tYrn nMU inkilaf hY. Eey! ivafgrf nUM mfro golI, AUTxI df duwD pIE qy sdf jvfnIaF mfxo nvIN idwlI: (mylf rfm) iewk 88 sflF dy jvfn ny afpxI qfkq df nvF rfj dwsidaf ikhf hY ik Aus ny afpxy jIvn ivwc kdy vI ivafgrf vrgI iksy vI kfm AuksfAU idvfeI df iesqymfl nhIN kIqf aqy huxy huxy Auh iewk lVky df ipE bixaf hY aqy Auh rojLfnf lMbI sYr vI krdf hY aqy hor inafxy vI pYdf krny cfhuMdf hY. rfjsQfn dy bfrmf ijLly dy iewk ipMz ivwc vsdy 88 sflf ivrmf rfm jwt df kihxf hY ik Auh 100 sfl qF jIx nhIN cfhuMdf pr ijMnf icr jIxf cfhuMdf hY, jvfnF vfgUM jIxf cfhuMdf hY. ivrmf rfm rojLfnf sYr krdf hY aqy afpxy bcpn qoN lY ky rojLfnf hI AUTxI df qfjf duwD pINdf hY. Aus dI nvIN pqnI Aus qoN 45 sfl Aumr ivwc CotI hY aqy Aus df kihxf ik Aus ny kdI vI ijLdgI ivwc isgrt nhIN pIqI aqy nf hI sLrfb pIqI hY aqy Auh pUrf sLfkfhfrI hY. Aus df ieh vI kihxf hY ik sYks krn df sB qoN vDIaf vkq qVky 2 qoN 4 vjy dy ivckfr df hY aqy Auh hux vI rojLnf ies vkq dy ivckfr hI afpxI pqnI nfl sYks krdf hY. Aus df hor kihxf hY ik agr qusIN sYks nUM iek ksrq aqy afnMd pRfpqI leI rojLfnf kr lwg pYNdy ho qF ies nfl quhfzf srIr qMdrusq rihMdf hY aqy qusIN jvfn rihMdy ho. KusLhfl iksfn ivrmf rfm jwt dI pqnI ny kuJ idn pihlF do jOVy bwicaF nUM jnm idwqf sI pr AunHF ivwc iewk dI mOq ho geI sI aOrqF nfl iewko ibsqry qy sOx nfl afdmI 'buwDU aqy susq' bx jFdy hn -nvIN Koj ivafnf: (jIq jlMDrI) XUnvristI afPL ivafnf dy ivigafnIaF ny iewk nvIN Koj jLrIey ieh ieMksLfP kIqf hY ik jo afdmI aOrqF nfl iewko ibsqry `qy sONdy hn, Auh idmfgI qOr `qy buwDU aqy srIrk qOr `qy susq bx jFdy hn. KojIaF ny 8 axivafihaF nUM 10 rfqF iewko ibsqry `qy sOx nUM ikhf aqy 10 rfqF iewkilaF iekwilaF sOx nUM ikhf. Aus qoN bfad KojIaF ny aOrqF aqy afdmIaF dy 'strYs hfrmon' cYwk kIqy aqy kuJ sDfrn svfl puwCy. sDfrn svflF dy jvfb ivwc afdmIaF ny ikhf ik jdoN Auh afpxIaF sfQI aOrqF nfl swuqy sn qF AunHF nUM rfq nUM vDIaf nINd afeI sI pr jo AunHF `qy kIqy tYstF qoN pqf lwgf ik jdoN Auh iekwly suwqy sn qF AunHF nUM vDyry zUMGI nINd afeI sI. pr zf ijrhfrz kolysL df kihxf hY ik jdoN joVy iewkT sONdy hn qF afdmI aqy aOrq, Bfv dohF dI nINd hI Krfb huMdI hY pr jdoN Auh sON jFdy hn qF aOrqF iekwiTaF sON ky nINd df ijLafdf afnMd mfxdIaF hn aqy zUMGI nINd lYNdIaF hn. iek hor zfktr nIl stYnlI df kihxf hY ik jy asIN ieiqhfsk qOr `qy vI dyKIey qF sfnUM iekwiTaF sOx dI koeI Audfhrx nhIN imldI aqy ies qoN pqf lgwdf hY ik iekwiTaF sOxf iblkul byarQ hY. Aus df kihxf hY ik iekwiTaF sOx nfl afdmI dy idmfg dy socx sLkqI ivwc igrfvt afAuNdI hY. zf nIal stYnlI df ieh vI kihxf hY ik agr iekwiTaf sOx nfl nINd vDIaf nhIN afAuNdI qF iewkly iekwly sOx ivwc koeI hrjL nhIN hY aqy ies ivwc sLrm mihsUs nhIN krnI cfhIdI. zf stYnlI df suJfa hY ik agr afdmI ny agly idn iksyy Kfs kMm leI jfxf huMdf hY qF Aus nUM iewk vKry kmry ivwc sOxf cfhIdf hY qF ik Auh nId df afnMd mfx ky agly idn leI pUrf cusq bx sky aqy cMgI kfrgujLfrI idKf sky.
awKF dy zfktr zf blbIr isMG BOrf aqy zf: pusLipMdr BOrf kYnyzf qoN vfips pMjfb prqy grIb aqy loVvMdF dy ielfj leI spONsrisLwp progrfm sLurU krn df suJfa imsIsfgf: (sMDU) pMjfb hI nhIN blik Bfrq dy awKF dy nfmvr zfktr zf blbIr isMG BOrf aqy zf pusLipMdr kOr BOrf afpxI kuJ idn dI kYnyzf PyrI qoN bfad vfips pMjfb prq gey hn. zf BOrf trONto ivwc hoeI awKF dy rogF bfry AuWqrI amrIkf dy awKF dy srjnF dI kfnPrMs ivwc Bfg lYx leI afey sn. kuJ aKLbfrF ijvyN KLbrnfmf, hmdrd, ajIq ivwc AunHF dy afAux dI KLbr Cpx aqy iPr kuldIp dIpk dy 'pMjfb dI gUMj' ryzIE pRgrfm ivwc pysLL hox qoN bfad AunHF nUM awKF dy rogF bfry inrMqr axigxq kflF afeIaF. zf BOrf dI trONto PyrI bhuq hI CotI sI aqy Auh afpxy sfry hI cfhux vfilaF nUM cfhux `qy vI nhIN iml sky lyikn iPr vI AunHF kfPI tfeIm kwZ ky imlx dI koisLsL kIqI aqy tYlIPon `qy vI awKF nfl sMbDq rogF bfry puwCy gey svflF dy jvfb idwqy.
KiwbEN swjy: zf pusLLipMdr kOr BOrf, zf blbIr isMG BOrf, afsPL sLfhkfr, zf drsLn isMG 'ajIq vIklI', blrfj idEl 'KLbrnfmf', aqy amr isMG Buwlr 'hmdrd' aKLbfr
zf BOrf ijQy vfqfvrx nUM suwLD rwKx leI afpxI sMsQf 'Driq suhfvI' rfhIN Xogdfn pf rhy hn AuWQy Auh grIb loVvMd aqy lfcfr mrIjLF dIaF awKF df ielfj vI muPLLq ivwc krdy hn. zf BOrf df kihxf sI ik pMjfb ivwc bhuq sfry mrIjL aijhy hn ijhnF kol afpxIaF awKF df ielfj krvfAux leI pYsy nhIN hn aqy Auh aMny ho gey hn jF iPr aMnHypx vwl vwD rhy hn. bhuq sfrIaF nOjvfn lVkIaF aijhIaF hn ijnHF dIaF awKF dI sLkl iksy ibmfrI kfrn ivgV cwukI hY aqy AunHF nfl koeI ivafh krvfAux nUM vI iqafr nhIN hY. AunHF nUM ieh suJfa idwqf igaf ik agr koeI ivakqI kYnyzf qoN pYsy Byj ky iksy grIb df ielfj krvfAuxf cfhuMdf hY qF kI ieh sMBv hY, dy jvfb ivwc zf BOrf ny ikhf ik aijhy kysF ivwc kYnyzf vsdf koeI ivakqI iksy grIb df ielfj krvfAuxf cfhuMdf hY qF bhuq hI mfmUlI ijhy Krcy nfl ielfj ho skdf hY aqy iksy grIb dI ijLMdgI suDr skdI hY. mrIjL dI pUrI jfxkfrI aqy kYnyzf ivwcoN spONsr krn vfly ivakqI dI jfxkfrI aYzrYs smyq dohF hI iDrF ivwc bkfiedf pUrx rUp sFJI kIqI jfvygI. AunHF ikhf ik Auh pMjfb jf ky ies bfry jLrUr gOr krngy. pMjfb vfips prqx qoN pihlF zf BOrf hmdrd aKLbfr dy dPLqr pDfry ijQy AunHF df svfgq hmdrd aKLbfr dy sMpfdk amr isMG Buwlr, ajIq vIklI dy sMpfdk zf drsLn isMG aqy KLbrnfmf qoN blrfj idEl aqy afisP sLfhkfr ny kIqf. zf BOrf ny awKF dy rogF aqy ielfj leI nvIN qknIk dI bihqrIn jfxkfrI idwqI. Xfd rhy zfktr BOrf afkfl qKq dy sfbkf jQydfr igafnI sfDU isMG BOrf dy spuwqr hn jo 16 sfl afkfl qKLq dy jQydfr rhy sn. bhuq sfry cfhvfn jo AunHF nfl rfbqf kfiem nhIN kr sky jF iksy ny mrIjL spONsr krn leI jfxkfrI lYxI hovy qF, AunHF nUM gujfirsL kIqI jFdI hY ik Auh zf BOrf nfl ibnf iksy iJjk 181-2273606, 2271606 jF iPr AunHF dy mobfiel 98141-78867 jF 98147-07000 `qy sMprk kr skdy hn. vDyry jfxkfrI leI AunHF dI vYWb sfeIt www.akaleyehospital.com `qy vI jfieaf jf skdf hY aqy AunHF df eI myl aYzrs info@akaleyehospita
qnhfeI df idl dIaf ibmfrIaF nfl iswDf sMbMD joiVaF nUM Gwt aqy iewkly rihx vfilaF nUM vwD huMdy ny idl dy rog -nvIN Koj zYnmfrk: (jIq jlMDrI) agr qusIN iekwly ijMdgI jI rhy ho qF quhfzy idl dy leI iewk Kqry dI GMtI hY aqy agr qusIN ies qoN bcxf cfhuMdy ho qF qurMq afpxf koeI sfQI lwB lvo. kuJ ies qrHF dy suJfa hI zYnmfrk ivwc hoeI iewk Koj ivwc idwwqy gey hn ik iekwly rihx vfilaF nUM idl dIaF ibmfrIaF df Kqrf joiVaF nfloN do guxf ijLafdf huMdf hY. Koj ivwc ikhf igaf hY ik iekwly rihx vflLIaF 60 sfl qoN vwD dI Aumr dIaF aOrqF aqy 50 sfl qoN vwD dI Aumr dy afdmIaF nUM ienjfeInf aqy idl df dOrf pYx df ijLafdf Kqrf ho skdf hY. ies Koj leI KojIaF ny afhueIs Kyqr ivwc rihx vfilaF dy 138000 aMkiVaF df aiDaYn kIqf hY. zfktr ikRstIN nYlsn df kihxf hY ik iekwly rihx nfl qnfa vDdf hY aqy Kfx pIx df vI vkq iewk nhIN huMdf ijs kfrn isgrtnosLI aqy sLrfbpIx dI afdq vI vwD jFdI hY. zfktr nYlsn df kihxf hY ik ajkl iekwly rihx df ruJfn kfPI vwD irhf hY jo ik qnfa nUM jnm idMdf hY aqy qnfa nfl idl dIaF ibmfrIaf vD rhIaF hn. ies dy nfl hI ies Koj ivwc ieh vI ikhf igaf hY ik qlfksLudf aOrqF nUM idl dIaF ibmfrIaF Gwt huMdIaF hn aqy ies bfry ho Koj ho rhI hY. jOVy BrfvF ny polYNz dy rfsLtrpqI aqy pRDfn mMqrI bx ky dunIaF `c nvF ieiqhfs isrijaf
vfrsf: (jIq jlMDrI) polYNz dy do jOVy
BrfvF lyc qy jfroslfv kyijMskI ny dysL dy rfsLrtrpqI qy pRDfn mMqrI dy ahuidaF `qy
ibrfjmfn ho ky iek imsfl pYdf kr idwqI hY aqy iewk nvF ieiqhfs isrj idwqf hY.
jfroslfv nUM rfjnIqI df cfxkIaf svIkfiraf jFdf hY ijsdI bdOlq polYNz dI lfa aYNz
jsits pfrtI nUM sqMbr 2005 `c hoeIaF sMsdI coxF `c ijwq hfsl hoeI sI aqy Aus vkq
jfroslfv nUM sMBfvI pRDfn mMqrI vjoN ilaf jf irhf sI. ikhf jf irhf hY pRDfn mMqrI kYjLIamr ny afhudf Cwizaf nhIN sgoN Cuzvfieaf igaf hY aqy kYjLImIar nUM vfrsf dy myar dy afhudy leI nmjLd krnf rjnIqk clfkI hI kih rhy hn. kYjLmIar dy afhudf Cwzx df kfrn jfrsolfv aqy kYjLImIar ivwc afrQk nIqIaF nUM lY ky AuwiTaf ivvfd ikhf jf irhf hY. pr asl kfrn jfrsolfv vwloN pRDfn mMqrI bxnf df suPnf pUrf krnf hI mMinaf jf irhf hY jo Aus ny 2005 dIaf coxf qoN pihlF ilaf sI. loV lwB lYNdI hY rfh: iewk lfl pypr kilwp dy vpfr qoN bixaf Gr df mflk sYskYcvfn: (jIq jlMDrI) kfiel mYkzonlz df iewk supnf sI ik Aus kol vI hornF lokF vFg iewk Gr hovy pr Gr vfsqy Aus kol koeI pYsf vI nhIN sI aqy nf hI nOkrI sI aqy jo Aus kol pUMjI sI iewk kMipAtr, afpxI vYWb sfeIt aqy iewk lfl rMg df pypr kilp. iews 26 sflf kYnyzIan nOjvfn nUM iewk Purnf Puiraf. Aus ny afpxI vYb sfeIt `qy lfl rMg df pypr kilwp ivkrI leI ies qrHF lfieaf ik agr iksy kol ies qoN vDIaf jF vwzI cIjL hovy qF Auh Aus cIjL bdly afpxf lfl rMg df pypr kilwp dy skdf hY. CyqI hI mYkzonlz nUM vYnkUvr dIaF do aOrqF ny kilWp bldy iek mClI pYWn nfl vtFdrf krn nUM ikhf jo mYkzolz ny svIkfr kr ilaf. Aus qoN bfad Aus ny vYWb sfeIt `qy mClI pYWn bdly koeI vDIaf aqy vwzI cIjL nfl vtFdrf krn df sunyhf pf idwqf.
mClI pYwn df Aus ny drvfjLy dy muwTy (nOb) nfl vtFdrf kIqf, iPr stov, jYnrytr, snoamobfiel, ikAUb vYn, PInYks ivwc rihx leI iewk sfl df krfieaf aqy gfiekf aYils kfpr nfl sLfm dI imlxI. iews qoN bfad kfpr nfl sLoa vkq styj `qy KVnf afid. Aus nuM lwgf ik Auh ik jy Auh kfpr nfl KVf irhf qF Auh afpxf suPnf pUrf nhIN kr skygf qF Aus ny kfpr qoN bfkI bcdy smyN dy btFdry ivwc snoa glob lY ilaf. ieQy hI bws nhIN hoeI, aYktr brnsyn nUM snoa glob cfhIdf sI ikAuNik Auh iewk kUlYktr sI aqy snoa glob iewkTy kr irhf sI aqy Aus df 6500 snoa glob iewkwTy krn df tIcf sI so Aus ny mYkzonlz nUM iPlm ivwc rol dyx bdly snoa glob lY ilaf jo ik 'iks glob' nfl jfixaf jFdf sI. aMq mYkzonlz ny iPlm df rol vI btFdry `qy lf idwqf. kYnyzf dy sUby sYskYcvfn dy iewk sLihr ikpilMg dy lok iPlm ivwc rol krnf cfhuMdy sn qF Aus nUM rol bdly lokf ny ikpilMg ivwc iewk purfxf Gr KrId ky dy idwqf ijs nfl mYkzonlz df suPnf purf ho igaf. ikpilMg dy myar ny Aus nUM Gr dIaF cfbIaF idwqIaF. bysLk Gr dI kImq df koeI ijLkr nhIN kIqf igaf pr ikhf jf irhf hY ik Aus sLihr ivwc iqMn bYWzrUm vfLlLy Gr dI kImq koeI 50000 kYnyzIan zflr dy krIb hY. mYkzonlz df kihxf hY ik Auh Gr dI kImq vI nhIN jfnxf cfhuMdf. 26 kfiel mYkzonlz bIsI ivwc jnimaF sI aqy ajkl mFtrIafl ivwc rih irhf hY. Aus df kihxf hY ik Auh kdI vI sYskYcvfn nhIN sI igaf aqy ikpilMg vI pihlI bfr igaf hY aqy Aus df lMbf smF AuQy rihx d ierfdf vI nhIN hY.mYkzonlz aqy Aus dI shylI zOm zIpIas lfl pypr ipMn bdly Gr pRfpq krky bhuq KusL hn. mYkzonlz nUM vflIvwuz dI ijs iPlm ivwc snoa glob bdly rol imilaf sI, Aus df nF 'zonf afn izmFz' sI. kfiel mYkzonlz aqy Aus dI shylI zOm zIpIas mjLdUr idvs `qy ikpilMg afpxy Gr ivwc mUv hox jf rhy hn. mYkzolz dI ies khfxI dI crcf aMqrrfsLtrI pwDr `qy hoeI hY. mfrgyj rihq PrI GrF vfly ho jfx sfvDfn! jLfalsfjLI krky Gr `qy 3 lwK dI mfrgyjL pfeI PrI hoey GrF `qy corIN mfrgyjL pfAux dIaF GtnfvF ivwc ho irhf hY vfDf trONto: (jIq jlMDrI) jy quhfzf Gr PrI hY Bfv Gr `qy koeI mfrgyjL nhIN hY qF qhfnUM ies dI ijLafdf dyK ryK krnI pvygI ikAuNik awj kwlL PrI hoey GrF `qy corIN mfrgyjL pfAux dIaF GtnfvF bhuq vwD rhIaf hn. iesy hI sMbMD ivwc ipCly sfl vkIlF smyq keI ivakqIaF nUM cfrj kIqf igaf. hux iek kys aijhf sfhmxy afieaf hY ijs ivwc nfrQ Xfrk ivwc 30 sfl qoN iek 100 sflf Gr ivwc rih aOrq dy Gr `qy 3 lwK zflr dI mfrgyjL lYx df kys adflq ivwc hY. sUjLn lfrMs df kihxf hY ik Aus df Gr PrI sI aqy ies sfl dy sLurU ivwc Aus nUM pqf lwgf ik Aus dy Gr `qy 3 lwK dI mfrgyjL hY jo iksy ny Aus dy jLfalI dsqKq krky pRfpq kr leI sI. ipCly mhIny jwj ny ieh PYslf idwqf sI ik ieh sUjLn dI jfxkfrI qoN ibnF hI pRfprtI trFsPr kIqI geI sI ies krky ies krky prfprtI dy qbfdly nUM aXog krfr dy idwqf sI. pr hux supIar kort dy jwj ny afpxy PYsly ivwc ikhf hY ik bysLk mfrgyjL Prfz krky pRfpq kIqI geI sI pr Auh prfprtI dy qfbdly nUM aXog krfr nhIN dy skdf, jwj aYzvrz iblobfbf df kihxf hY ik Aus dy hwQ kfnMn ny bMny hoey hn ikAuNik ipCly sfl nvMbr ivwc hoey EntyrIE kort dy PYsly nfl ies pRfprtI nUM aXog krfr nhIN dy skdf. kys dy PYsly ivwc ikhf igaf sI ik jdoN qwk prfprtI df qbfdlf kfnUMn muqfibk hoieaf hovy, aqy qbfdly mOky mfrgyjL vI Xog hovy aqy bfad ivwc iksy mfrgyjL Prfz df pqf lwgy ijvyN ik sUjLn dy kys ivwc hoieaf hY qF qbfdly nUM aXog krfr nhIN idwqf jf skdf. jwj ny sUjn nUM slfh idwqI hY ik Auh lYNz tfeItl asLorYs PMz kol muafvjLy leI apIl kr dyvy nhIN qf hor koeI cfrf nhIN hY. pr sUjLn jwj dy PYsly nUM cxOqI dyx leI apIl kr rhI hY bsLrqy ik Auh muafvjLy leI pihlF apIl kry. sLujLn df kihxf hY ik ho skdf hY ik kfnUMn bdlx qwk Aus dI mOq ho jfvy pr afpxI lVfeI jfrI rwKygI jd qwk Aus nUM iensfPL nhIN imldf. PrI GrF vfilaF nMU kwCF vjfAux dy nfl sfvDfn vI rihxf cfhIdf hY. sIs qlLI `qy itkf ky rKygf klkwqf df sLMBU rfey klkwqf: (jIq jlMDrI) klkqf sLihr ivwc bhuq sfry lok iewk sQfnk hspqfl ivwc iek ivakqI nUM dyKx leI AumV pey ijQy iek ivakqI afpxy isr dy kuJ ihwsy nUM afpxy hwQF ivwc rKdf hY. sMLBU rfey nf ieh ivakqI pUrI qrHF qMdrusq hY lyikn Aus dI KopVI dyKx leI sYNkVy lok klkwqf dy hspqfl ivwc iekwTy ho rhy hn ijQy sMBU df ielfj cwl irhf hY. sMLBU bVy arfm nfl afpxI KopVI df vwzf ihwsf afpxy hwQF dI qlIaF `qy itkf ky kihMdf hY ik Auh hmysLF hI ies nUM afpxy kol rKygf. sMLBU nUM ipCly sfl akqUbr ivwc ibjlI df iewk jLbrdsq Jtkf lwgf sI ijs nUM hsqpfl ivwc ielfj leI ilaFdf igaf sI. Ausdf ielfj kr rhy zfktr df kihxf hY ik jdoN sLMBU nUM hspqfl ilaFdf igaf sI qf Aus dI KopVI burI qrHF Juls cwukI sI aqy Aus dI KopVI kuJ mhIinaF dy bfad iblkul bfhr af geI. zfktrF df kihxf hY ik KopVI df jo ihwsf bfhr inkl afieaf sI Auh mr cuwkf sI aqy Aus nUM KUn nhIN sI iml irhf. zfktrF df kihxf hY ik Aus dy isr `qy nvIaF hwzIaf inkl rhIaF hn aqy nvIN Kwl af rhI hY. zfktrF df afKxf hY ik jdoN Aus dI KOpVI df ihwsf bfhr af igaf sI qF asIN smiJaf sI ik sMLBU df bcxf musLkl sI.
iewk zfktr df kihxf hY ik sMLBU dI KopVI hI nhIN blik Aus dy isr df vwzf ihwsf bfhr inkl afieaf sI. hux hspqfl vfly sMLBU nUM kihMdy hn Auh KopVI hsqpfl nUM vfips kr dyvy pr sLMBU df kihxf hY ik Auh aijhf nhIN krygf Bfvy Aus nUN ies vfsqy lVfeI hI nf ikA krnI pey. Aus df kihxf hY ik Auh hmysLF hmysLf leI isr dy ihwsy nUM afpxy hwQF ivwc rKygf. Aus df kihxf hY ik ieh Aus dI KopVI hI sI ijs ny Aus ny ieMnF msLhUr kIqf hY. guafcy dI QF nvyN pfsport aqy pI afr kfrz bxfAuxy ho jfxgy mihMgy aOtvf: (jIq jlMDrI) ijhVy lok afpxI koeI afeI zI Bfv pfsport, pI afr kfrz jF koeI hor jLrUrI kfgjLfq gvf bihMdy hn, AunHF leI ieh nvyN zfkUmYNt bxfAuxy awgy qoN aOKy aqy mihMgy ho jfxgy. aOtvf srkfr iehnf guafcy zfkUmYNtf dI QF nvyN zfkUmYNt bxfAux leI jurmfny dy qOr `qy ienHF dIaf PIsF ivwc vfDf krn bfry soc rhI hY. ieh ivcfr idwqf jf irhf hY ik agr ienHF dIaF PIsF ivwc vfDf kr idwqf jfvy qF lok ienHF nUM ijLafdf sFB ky rwKxgy. vrikMg gruwp ijs ivwc afr sI aYWm pI, bfrzr srvs eyjMsI, istIjn aqy ieMmIgrysLn mihkmf, prIvI kONsl df afiPs, trFsport kYnyzf, trYjLrI borz aqy pfsport kYnyzf afid sfLiml hn, vwloN srkfr nUM idwqy suJfvF ivwc ikhf igaf hY ik ieh corI hoey zfkUmYNt awqvfdI aqy keI ivakqI jfLalI kYnyzf afAux leI vrq rhy hn, ijs nfl kYnyzf dI aMdrUnI surwiKaf nUM Kqrf jfp irhf hY. 23 vrikaF dy suJfa pypr ivwc ikhf igaf hY ik hryk sfl bhuq vwzI mfqrf ivwc jLrUrI kfgj-pwqr guafcdy hn jF jfx bwJ ky guafc gey ikhf jFdf hY, ijnHF nUM vrq ky bhuq ijLafdf Prfz kIqf jFdf hY. ijLafdf qr ieh kfgjL pwqr glq qrIky nfl kYnyzf afAux vfly lokF jF eyjMtf nUM muhweIaf kIqy jFdy hn jo awgoN gYrkfnUMnI qOr `qy lokF nUM kYnyzf aMdr vfVdy hn. pypr ivwc ikhf igaf hY ik sfl 2004 ivwc 35343 pfsport guafcx jF guMm ho jfx dI irport drj krvfeI geI sI jd ik 2003 ivwc 30341 pfsport guafcx jF guMm hox dI irport sI. so iewk sfl ivwc 5 hjLfr pfsport vwD guafcy jd ik pI afr kfrzF dy guafcx ivwc vI coKf vfDf hoieaf hY. 2003 ivwc 2783 pI afr kfrz guafcy aqy 2004 ivwc 6842 pI afr kfrz guafcx df smfcfr hY. ienHF guafcy kfgjL pwqrF `qy jLfalI afeI zI kfrz bxfey jFdy hn ijnHF ivwc zrfeIvr lfiesMs, hYlQ kfrz afid. ijnHF qbdIlIaf bfry srkfr nUM suJfa idwqy gey hn Auh ies pRkfr hn: guafcy kfgjL-pwqr dI QF nvF kfgjL-pwqr bxfAux dI PIs ivwc BfrI vfDf, zfkUmYNt dI imafd GtfAuxf, guafcy dI QF nvF zfkUmYNt bxfAux leI ijLafdf smF lfAuxf qF ik guafcy zfkUmYNt dI pUrI CfxbIx ho sky aqy guafcy zfkUmYNt dI irport krn leI smF inXq krnf aqy jfxbuwJ ky guafcy zfkUmYNt dI irport nf krn vfly nUM BfrI jurmfnf krnf afid suJfa hn, ijnHF `qy srkfr ivcfr kr rhI hY. bfrzr surwiKaf eyjMsI dI bulfrI mrIaf afiznfrzI df kihxf hY ik kuJ qbdIlIaF leI srkfr nUM sMsd ivwc ibwl pysL krnf pY skdf hY ijs nfl QoVf ijLafdf smF qF lwg skdf hY pr ies dy Tos nqIjy inklxgy. BfrqI hvfeI sYnf ivwc lVfkU jhfjLF dI kmI, cfplUsI `c vfDf pfieltF qoN klrkI aqy inwkf motf kMm kfr hI krvfieaf jf irhf hY
nvIN idwlI: (jIq jlMDrI) BfrqI hvfeI
sYnf ivwc sfZy cfr sO qoN vwD pUrI qrHF isiKaq pfielt jhfjLF nUM Auzfn dI bjfey
hor izAUtIaF kr rhyy hn ikAuNik sYnf dy kol aiBafs leI lVfkU jhfjL hI nhIN hn.
bI bI sI nUM pRfpq hoey dsqfvyjL muqfibk hvfeI sYnf ivwc krIb 2500 pfieltF
ivwcoN 35% pfielt hryk idn pRsLfsink aqy hor izAUtIaF kr rhy hn jo ik iksy hor
nUM krnIaF cfhIdIaF hn. spONsrisLwp Prfz rokx leI nvIN ieMmIgrysLn nIqI dI iqafrI ivcfr aDIn nvIN nIqI 'qop nfl mwKI mfrn' vflI gwl-vkIl aOtvf: (jIq jlMDrI) kYnyzf df ieMmIgrysLn ivBfg ienHI idnI nvIN iemIgrysLn nIqI `qy kMm kr irhf hY. ijQy apIl borz smyq hor aihm qbdIlIaF kIqIaF jf rhIaF AuWQy iek aihm qbdIlI ieh vI kIqI jf rhI hY ik ijhVy lok afpxI GrvflI jF Gr vfly (spfAUjL) nUM kYnyzf ilaf ky Cwz idMdy hn, AunHF `qy ieh rok lfeI jf rhI hY ik Auh dubfrf iqMn sfl qwk afpxy dUsry sfQI nUM spONsr nhIN kr sikaf krngy. ies nvIN nIqI dI bhuq sfry lok icrF qoN vkflq krdy af rhy hn ik iZwlI iemIgrysLn nIqI kfrn lok ies df glq Pfiedf AuTf rhy hn. bhuq sfry kys aijhy huMdy hn ik ijQy kYnyzf swdx vfly df sfQI Aus kol phuMcdf hI nhI aqy swdx vflf AuzIkdf hI rih jFdf hY aqy bhuq bfrI kuJ hI hPiqaf aMdr joiVaF df Cwz Czf ho jFdf hY. aksr ieh Cwz Czf pihlF hI qih hoieaf huMdf hY qF ik izvors krf ky Auh agFh iksy hor nUM spONsr kr skx. ijQy ies qrF dI ho rhI glq vrqoN nUM ieh nvIN nIqI kuJ Twl pfvygI AuWQy ies nIqI dI alocnf vI ho rhI hY ikAuNik ijs ny spONsr kIqf huMdf hY Aus AuWqy qF rok lfeI jfr hI hY ik Auh afpxy nvyN sfQI nUM iqMn sfl spONsr nhIN kr ssdf pr ijhVf Aus ny pihlf kYnyzf swidaf huMdf hY, Aus AuWqy ies qrHF dI koeI rok nhIN lfeI jf rhI. aksr dyKx ivwc afAuNdf hY ik Bfrq jF iksy hor dys qoN afAux vflf hI Cwz ky Bjdf hY nf ik swdx vflf. swdx vfly vI aijhf krdy hn pr AunHF dI igxqI kfPI Gwt hY. kuJ lokF df kihxf hY ik swdx vfly `qy iqMn sfl dI rok lfAuxI lyikn afAux vfly `qy koeI rok nf lfAuxI, ieh dohrf mfpdMz apxfieaf jf irhf hY aqy ies nfl cfrtr dI AulMGxf vI ho skdI hY. keI ieMmIgrysLn vkIlF df kihxf hY ik iqafr kIqI jf rhI nvIN ieMmIgrysLn nIqI qF qop nfl mwKI mfrn vflLI gwl hY ikAuNik Coty ijhy msly nUM hwl krn leI hor bhuq sfry qrIky sn ijnHF rfhIN ies msly nUM hwl kIqf jf skdf sI pr srkfr lMby rsqy pY geI hY. ies nfl sOdybfjLI hyT ho rhy irsLiqaF `qy iksy iksm dI rok dI koeI mwd nhIN hY isrPL swdx vflf hI iqMn sfl hor iksy nMU spFsr nhIN kr skygf.
Blvfn sudfgr isMG igwl nUM sYNkVy syjl awKF ny ivdfiegI idwqI
aMqrrfsLtrI pRiswDI pRfpq Blvfn sudfgr isMG igwl, ijnHF df ipCly hPLqy kuJ icwr ibmfr rihx qoN ipwCoN dyhFq ho igaf sI, df bIqy sLnIvfr 27 meI nUM kYnyzf dy sLihr imsIsfgf ivwc aMqm sskfr kr idwqf igaf. ies mOky buhuq vwzI igxqI ivwc ijQy irsLqydfr aqy AunHF dy njLdIkI dosq-imwqr phuMcy hoey sn, AuWQy AunHF dy aMqm drsLn krn leI Kyz prymI vI kfPI igxqI ivwc hfijLr sn. diphr do vjy AunHF dy srIr nUM agn ByNt kIqf igaf aqy Aus qoN bfad imsIsfgf dy gurUGr ivKy AunHF dI afqmk rUh dI sLFqI leI aMqm ardfs kIqI geI aqy Blvfn nUM sLrDFjLlI ByNt kIqI geI. ies mOky kfPI vwzI igxqI ivwc lok phuMcy hoey sn jo aMqm ardfs ivwc sLfiml hoey aqy kuJ bulfiraF ny Blvfn hurF dI sKsLIaq aqy AunHF dIaF pRfpqIaF bfry vI Kohl ky dwisaf, ik sudfgr isMG Blvfn nyqf jI suBfsL cMdr bos dy inwjI bfzI gfrz vI rhy sn. AunHF ny iewk vfrI srsrI gwlbfq ivwc KLbrnfmf nUM dwisaf sI ik nyqf jI dI hvfeI hfdsy ivwc bkfiedf mOq ho geI sI pr lokF df mnobl izwg jfx dy zroN nyqf jI dI mOq bfry swc nhIN sI dwisaf igaf ik ikqy BfrqI lokF hOLNsly hI nf izwg jfx. bulfiraF ny ieh vI dwisaf ik ieh sudfgr isMG hI sn ijnHF ny pRyrnf dy ky dfrf isMG nUM PrI stfiel kusLqIaF vwl ilaFdf sI, Aus qoN pihlF dfrf isMG aKfVy dIaF kusLqIaF hI lVdy sn. sudfgr isMG Blvfn hurF df ipClf ipMz iProjLpur ijLly ivwc kwsoafxf sI, aqy Auh ipCly 19 sflF qoN kYnyzf dy sLihr imsIsfgf ivwc afpxy pirvfr nfl rih rhy sn. sudfgr isMG iewk ijMLdf idwl iensfn sn aqy AunHF dI mOq nfl jo Gftf ipaf hY, pUrf hoxf musLikl hY.
usudfgr isMG Blvfn dy jIvn `qy CotI ijhI srsrI Jfq sudfgr isMG Blvfn dy jIvn bfry ieMglYNz qoN phMucy sudfgr isMG dy BfjxjvfeI aqy nfmvr Blvfn ipRMs mfn isMG hurF ny dwisaf ik Blvfn sudfgr isMG df jnm 1925 nUM hoieaf sI aqy Auh 13-14 sfl dI Aumr ivwc hI 1938 nUM afjLfd ihMd POj (afeI aYNn ey) ivwc BrqI ho gey sn aqy AunHF ny nyqf jI mOq qoN bfad 1940 ivwc BlvfnI sLurU kIqI. 1948 ivwc AunHF df myl mlysLIaF ivwc dfrf isMG aqy hrnfm isMG virafxf nfl hoieaf. AunHF ny vI dfrf isMG vFg hrnfm isMG nUM hI afpxf Ausqfd Dfiraf. 1950 ivwc bkfiedf mukfbly dIaF ksuLqIaF lVnIaF sLurU kIqIaF. 1953 ivwc pihlI bfr mlysLIaf dy cYNpIan bxy. Blvfn dfrf isMG nfl aijhf sfQ bixaF jo ienHF dI mOq qwk bfKUbI iniBaf. 1953 ivwc hI ienHF ny dfrf isMG nfl sLRI lMkf qoN sLurU krky Bfrq ivwc kusLqIaF df lMbf dOr clfieaf aqy ijwqF pRfpq kIqIaF. 1976 ivwc kusLqIaF lVnIaF qF Cwz idwqIaF pr rYPrI vwjoN kusLqI nfl juVy rhy aqy isrkwZ rYPrI vjoN sQfipq hoey. 1977 ivwc jlMDr dy gurU goibMd isMG styzIam ivwc jd kusqIaF hoeIaF sn qF sudfgr isMG hurF ny hI rYPrI dI syvf inBfeI sI. Blvfn ipRMs mfn isMG dwsdy hn ik kusLqI dorfn jd koeI Blvfn ienHF df kihxf nhIN sI mMndf jF mnmfnI krdf sI qF afp iswDy hI BlvfnF dy ‘PlfieMg ikwk’ mfrn qoN vI guryjL nhIN sn krdy. ienHF dI KfsIaq ieh sI ik PlfieMg ikwk mfrn qoN bfad afp iswDy KVy ho jFdy sn. sudfgr isMG ny kusLqI dy nfl nfl iPlmF ivwc vI kfPI kMm kIqf. 1960 ivwc bxI iPlm ikMg kFg qoN lY ky dfrf isMG ny ijMnIaF vI Aus smyN iPlmF bxfeIaF jF iPlmF ivwc kMm kIqf, Blvfn sudfgr isMG ny vI nfl hI iPlmF ivwc kMm kIqf aqy dfrf isMG df pUrf sfQ idwqf. pMjfbI ivwc bxIaF iPlmF dI vI ilst lMbI hY, Kfs kr kuJ nF ijvyN ‘nfnk duKIaF sB sMsfr’ ‘Bgq DMnF jwt’, ‘svf lfK sy eyk lVFAU’ smyq bhuq sfrIaF iPLlmF ivwc rol adf kIqy. 1967 qwk Blvfn sudfgr isMG bMbeI hI rhy aqy iPr ipMz af gey. sudfgr isMG ny afpxy ipMz dI 14-15 sfl srpMcI vI kIqI aqy afpxy ipMz nUM ‘nmUny df ipMz’ Bfv mfzl grfm’ df drjf idvfieaf. sudfgr isMG vwloN kIqy kMmF qoN KusL ho ik qqkflIn muwK mMqrI pMjfb pRqfp isMG kYroN ny afp dy ipMz af ky ienHF nUM vDIaf srpMc df iKqfb idwqf. 1976 ivwc hI igafnI jLYl isMG ny vI ienHF nUM ‘qfiml pwqr’ dy ky dysL pRqI syvfvF bdly snmfinq kIqf.
ierfn ivwc aOrqF nUM PUtbfl df mYc dyKx dI iejfjLq imlI, kwtVpMQI aOKy mOlfixaF vwloN afqmGfqI hmilaF dIaF DmkIaF qihrfn: (jIq jlMDrI) ierfn dy Dfrimk ktVpMQI nyqf aOrqF NnUM wPutbfl mYc dyKx dI iejfjLq dyx df ivroD kr rhy hn. sfl 1979 ivwc afeI krFqI qoN bfad ierfn ivwc pihlI bfr ies dI iejfjLq idwqI geI sI. cfr muwK afieqAuwlf aqy kuJ sMsd mYNbrF ny ies dd ivroD krdy hoey ikhf ik ieh kdm ieslfmI kfnUMn dy iKlfP ikAuiNk Puwtbfl mYc dyKx geIaF aOrqF iksy qIsry pursL df srIr dyKxgIaF ijs dI ieslfm afigaf nhIN idMdf. ijLkrXog hY ik ktVpMQI mMny jfx vflLy rfsLtrpqI aihmdInyjLfd ny somvfr nUM ‘isrP afdmIaF dy leI’ vfly inXm nUM htfAux dI GosLxf kIqI sI aqy ikhf sI ik Puwtbfl mYc dorfn aOrqF aqy pirvfrF leI styzIam ivwc ivsLysL QF dI ivvsQf kIqI jfvygI ijQy bYT ky aOrqF Puwtbfl df mYc dyK sikaf krngIaF. rfsLtrpqI dI ies GosLxf df sfry mihlf aiDkfr smUhF ny svfgq kIqf sI jo ik lMby smyN qoN ies pfbMdI df ivroD kr rhy sn. ierfnI rfsLtrpqI dI ies GosLxf nUM lokipRXqf hfisl krn df iewk vDIaf kdm mMinaf jf irhf hY aqy ivsLv kwp njLdIk afAux nfl Puwtbfl leI dIvfngI vD rhI hY. ies GosLxf df ivroD kr rhy mOlvIaF df kihxf hY ik dUsry mrdF jf aorqF leI iewk dUsry df srIr dyKxf glq hY Bly hI Auh afnMd lYx leI nf dyK rhy hovx. iek kwtVpMQI sMsd ny DmkI idMidaF ieh ikhf ik agr AudfrvfdIaF ny aijhf kIqf qF qihrfn dIaF sVkF `qy ies df ivroD hovygf aqy afqmGfqI hmlfvr sVk `qy Auwqr afAuxgy. iewrfn ivwc aOrqF tI vI `qy hI Pwutbfl df mYc dyK skdIaF hn jd ik styzIam jf ky AunHF nUM vflIbfl aqy bfsktbfl dy mYc dyKx dI ajLfdI hY hflFik ienHF KyzF ivwc vI pursL iKzfrIaf df pihrfvf Puwtbfl dy iKzfrIaF vrgf hI huMdf hY. rfsLtrpqI ny aOrqF nUM mYc dyKx dI Kwul idMdy hoey ikhf sI ik ies nfl pbilk QfvF dI pivqrf vDdI hY pr ktVpMQIaF nUM pivqrqf BMg huMdI njLr af rhI hY. torI srkfr coxF leI pwkI qrIk insLicq krn dy rONa `c ivroDI pfrtIaF nfl ivcfrF sLurU, aYn zI pI vwloN hmfieq aftvf: (jIq jlMDrI) torI srfkr dy hfAUs lIzr rfb inklsn vwloN ivroDI iDr dy hfAUs lIzrF nfl PYzrl coxF dI pwkI qrIk insLicq krn leI ivcfr sLurU krn df smfcfr pRfpq hoieaf hY. coxF dorfn torI pfrtI ny ieh ikhf sI ik agr AunHF dI pfrtI ijwq jFdI hY qF Auh EntyrIE aqy bI sI sUby vFg hryk cfr sfl bfad pwkI qrIk nUM hI coxf krvfAux leI ibwl pysL krygI. ieh ivcfr AudoN afieaf sI jdoN pfl mfrtn aqy Aus qoN pihlf Xf ikRqIaF ny shI smF dyK ky coxF krvf leIaF sn aqy coxF df Krcf lokF isr pf idwqf sI. XF ikRqIaf ny 5 sfl dI imafd dy ivwc sfZy iqMn sfl bfad hI coxF krvf idwqIaF sn. pwkIaF qrIkF nUM coxF krvfAux df asr Gwt igxqI srkfr `qy iksy qrHF vI nhIN pvygf ikAuNik Gwt igxqI srkfr qF iksy vyly vI byBrosgI dy mqy `qy izwg skdI hY isrP bhumwq vflI srkfr `qy hI pvygf aqy Aus nUM cfr sfl bfad pwkI qrIk `qy cox krvfAuxI hI pvygI. ajy ies pwkI kIqI jf qrIk bfry pysL kIqy jf rhy ibwl bfry ilbrl pfrtI ny afpxf koeI vI pRqIkrm nhIN idwqf jd ik aYn zI pI dI hfAUs lIzr zyivs ny ies df smrQn kIqf hY. amrIkf nfl sfPtvuwz lMbr smJOqf EntyrIE, ikbYWk qy bI[ sI vloN smJOqy df svfgq aftvf :- pRDfn mMqrI sRI stIvn hfrpr ny qfVIaF dI gUMj ivwc sMsd ivwc aYlfn kIqf hY ik amrIkf nfl icrF qoN ltkdy af rhy sfPLt vuwz lMbr bfry smJOqf ho igaf hY ijs aDIn amrIkf 5 iblIan dI lgfeI geI izAUtI ivcoN 4 iblIan zflr vfps kr dyvygf aqy amrIkn mfrkIrt kYnyzf vfsqy KuwlI rhygI. AuntyrIE, ikbYWk aqy bI[ sI[ sUibaF ny ies smJOqy df svfgq kIqf hY jd ik ivroDI iDr dy afgU sRI ibwl grfHm ny ies dI sKLq nukqfcInI kIqI hY. aYn zI pI afgU jYk lyatn ny vI amrIkf vwloN 1 iblIan izAUtI dwb ley jfx `qy ikMqU-pRMqU kIqf hY. ikbYWk dy subfeI mMqrI sRI rYmMz ny ies nMU vDIaf smJOqf afiKaf hY. 68 sflf pMjfbI qy sLrfrqIaF vwloN mfltn `c idn idhfVy hmlf mfltn (sLmsLyr):- kwl aprYl 26 nUM sLfm dy 5:20 vjy dy krIb kuJ sLrfrqIaF vwloN mfltn ivwc iewk pMjfbI bjLurg `qy hmlf kr ky Aus nMU jLKLmI kr idwqf igaf. ieh hmlf Aus smyN kIqf igaf jd ieh 68 sflF df pMjfbI bujLrg skUl dy grfAUz ivcoN lMG ky Gr vfps af irhf sI. 5 gory nOjvfnF ny ibnF iksy kfrn qyjL hiQafr nfl hmlf krky ies bjLurg dy mwQy ivc jLKm kr idwqf. jLKLmI hoey ies bujLrg nUM ivc aYbUlYNs ivwc eItobIko hspqfl iljfieaf igaf ijwQy Aus dy mwQy `qy tFky lwgfey gey.
idn idhfVy ieh Gtnf Aus smyN vfprI
jdoN ieh bjLUrg vYstvuz mfl qoN afpxy Gr nUM afANudf hoieaf skUl dy grFAUz ivc
dI bxI ptVI qoN quiraf jf irhf sI. Aus smyN pfrk ivc 5 gory lVky lYnkfstr skUl
dI iblizMg dy ipwCo bfl nfl Kyzdy afey aqy AuhnF ny bjLurg nUM Gyr ilaf. AuhnF
ivcoN iek ny 10 zflr df not idKfieaf qy puiCaf ik "zU XU hYv cyjL" ikANuik
bjLLurg ny AuhnF dIaF hrkqF qoN ieh BFp ilaf ik Auh iekwlf dyK ky Aus nUM luwt
vI skdy hn. ies leI Aus ny AuhnF nMU ikhf "afeI hYv no mnI". ieQy ieh vI vrnx
Xog hY ik bujLrg irtfier tIcr hY qy aMgryjLI smJdf qy QoVI QoVI bol vI lYdf hY
aqy Aus ny awCf kot pYNt
ktflpf aqy mOrinMg stfr dIaF lfietF qy puhMcidaF hI lfl lfietF hox krky kfr rukI qy AuDroN pulIs dI gwzI af geI. ieh gwl iDafn dyx vflI hY ik Aus smyN pMjy mMuzy mOrinMgstfr qy gOrvy dy ieMtrsYksLn vl nUM vD rhy sn jdoN bjurg ny pulIs aPsr nUM AuhnF vl iesLfrf kr ky dwisaf ky "dyh ihwt" "dyh afr PfeIP buafey" Ausy smyN Aus kfr vfly muMzy ny vI pulIs aPsr nUM iehI gwl afKI ik Auh qury jf rhy muMizaF ny hI bjurg nMU lhU -lhufx kIqf hY. hYrfnI dI gwl hY ik pulIs vflf sLrfrqI mMuizaF vwl (ijhVy sO mItr dI dUrI qy hI sn qy sfP qury jFdy idsdy sn) jfx dI bjfey bjurg nUM pwuCx lwg ipaf ik quhfzI Aumr ikMnI hY aqy kI nFa hY afid. eyny smyN ivc aYbUlYs vI phuMc geI sI aqy pulIs vflf iPr vI bjurg nUM hYlQ kfrz hI puCdf irhf. AuhnF ikhf ik "jYs, afeI hYv". bjurg ny iek vfrI iPr ikhf ik dyh afr rMinMg. eyny smyN qwk eys irport nUM ilKx vflf vI AuQy phuMc igaf sI pr mMuzy Auhly ho gey sn. eys irport ilKx vfly ny ikhf ik qusIN AuhnF nUM PVo pr pulIs aPsr ny ikhf ik myry nfl dy afPIsr AuhnF dI Bfl kr rhy hn qusIN dwso ik AuhnF kol iks rMg dI bfl sI. bjurg ny afiKaf ik brfAUn. ies qoN bfad bjurg nUM eItobIko hspqfl iljfieaf igaf. bhuq hYrfnI aqy duK dI gwl ieh hY ik puils vfly dy ies iksm dy vqIry kfrn lhU -lhufx hoey bjLurg dI muMizaF qy ingfH rwKx dI sfrI imhnq bykfr geI aqy sLrfrqI muMzy puils dIaF awKF sfhmxy afrfm nfl hws Kyz ky afpo-afpxy GrF nMU cly gey.puils aPLsr dy vqIry qoN ieh sLwk jLfihr huMdf hY ik Aus df AuhnF sLrfrqIaF nMU PVn df sLfied koeI ierfdf nhIN sI. ies Gtnf nMU vyK ky lok svfl kr rhy hn ik jy puils dosLIaF nMU PVn dI koeI koisLs nhIN krygI qF kOx krygf? kI hux sfzy bjurg sLihr dy iksy vI pfrk ivc mihPUjL nhIN hn? kI puils kol sLkfieq krn df hux koeI Pfiedf nhIN hY? ajy bIqy hPLqy hI brYNptn dy krol bfg plfjLy ivwc iek ajyhI hI Gtnf vfprI sI ijs ivwc 46 pMjfbI dljIq isMG sroaf nMU kuJ sLrfrqI kfly nOjvfnF ny kuitaf aqy luwitaf sI. dljIq isMG dy dwsx muqfibk Aus qoN 500 qoN vwD zflr Koh ley gey sn aqy Aus dI sony dI cyn lfh leI geI sI. Gtnf dI CfxbIx krn afeI puils dljIq nMU PV ky Qfxy lY geI sI ijwQy Aus nMU sfrI rfq lhU-luhfx hoey nMU hvflfq ivwc rwiKaf igaf sI aqy svyr nMU jurmfny dI itkt dy ky Cwz idwqf igaf sI. ies Gtnf df mIzIey ivwc ijLkr ho jfx qoN bafd brYNptn invfsI nfhr isMG aOjlf ny dljIq nMU nfl lY ky puils qwk phuMc kIqI sI aqy Aus nfl kIqy gey BYVy vrqfAu `qy ieqrfjL pRgt krn dy nfl nfl dljIq vwloN sLrfrqIaF dy iKlfPL sLkfieq vI drj krvfeI sI. puils ny ieh afK ky pwlf CzfAux dI koisLsL kIqI sI ik dljIq sLrfbI hox kfrn izwg ipaf sI ijs nfl Aus dy swtF lwgIaF sn. dljIq dIaF awKF `qy pey nIl ivKf ky sRI aOjlf ny puils qoN puiCaf sI ik kI ies qrF dIaF swtF izwgx nfl lwg skdIaF hn? ies nfl puils vfly inr-Auqr ho gey sn aqy AuhnF sLkfieq lY leI sI. ies kys ivwc puils ny kI kfrvfeI kIqI hY ies bfry ajy qwk pqf nhIN lwg sikaf. ies Gtnf qoN do idn bfad dljIq ny jd hspqfl jf ky zfktrI shfieqf leI qF swtF vyK ky zfktr ny ikhf ik Aus nM U qurMq hI zfktrI shfieqf idwqI jfxI cfhIdI sI. ajyhIaF GtnfvF vyK ky hux lok soc rhy hn ik iewQy vI vYnkUvr vrgIaf GtnfvF df islislf sLurU ho igaf hY? mfrKLm `c nvF AuWp-kfnUMn jldI GrF dy cOVy kIqy zrfeIvya `qy kfrF KVIaF krn vfilaF nUM jurmfny hoxgy mfrKLm: (jIq jlMDrI) mfrKLm istI dI kONsl bhuq jldI hI Aup-inXm ivwc qbdIlI krn jf rhI hY ijs aDIn bhuq sfry GrF dy zrfeIvya dy kuJ ihwsy nUM grYkfnUMnI aYlfn idwqf jfvygf aqy sVk `qy kfrF KVIaF krn leI inrDfrq PIs dyx leI mjLbUr kIqf jfvygf. ijhVI qbdIlI kIqI jf rhI Aus isrP gYrfjL dI cVfeI qoN 5 Puwt coVf zrfeIvya hI kfnUMnI hovygf jd ik ies qoN vwzf zrfeIvya gYr kfnUMnI aylfinaf jfvygf. ies nvyN inXm nfl cOVy zrfeIvya vfilaF nUM kfrF KVIaf krn dI bhuq idkq pysL afvygI ikAuNik hux qf lok cOVy kIqy zrfeIvya `qy kfrF KVIaf kr lYNdy hn pr kfnUMn lfgU hox qoN bfad Auh aijhf nhIN kr skxgy. agr Auh aijhf krngy qF AunHF nUM BfrI jurmfnf kIqf jfvygf. jy koeI afpxy pfbMdI vfly zrfeIvya `qy kfr KVI krygf qF Aus nUM 1500 zflr qwk iek vfr df jurmfnf kIqf jfvygf. kfnUMn bxn qoN pihlf hI keI GrF vfilaF nUM istI qoN icwTIaF vI imlxIaf sLurU ho geIaf hn ijnH ivwc kfnUMn dI AulMGxf krn vfilaf nUM 25000 zflkr qwk df jurmfnf hox dI gwl afKI geI hY. istI vwloN qjvIjL kIqy jf rhy kfnUMn muqfibk sVk `qy kfr KVI krn leI 70 zflr pRqI mhInf ley jfxgy. bhuq sfry GrF vfilaF df kihxf hY ik zrfeIvya coVy kIqy aqy Aus AuWpr kfr KVI krn nfl pqf nhIN gvfZIaf nUM kihVI smwisaf pysL afAuNdI hY jo kfnUMn bxn nfl hwl ho jfxI hY. kuJ lokF df kihxf hY ik bhuq sfry lokF ny istI nUM isLkfieq kIqI sI ik lok zrfeIvya cOVy krky AunHF dI sLFqI BMg kr rhy hn pr keIaF df kihxf hY ik ieh qF iek bhfnf hI hY, istI qF isrP sVk `qy kfrF KVIaF krn dI PIs lYx leI hI bhfny GV rhI hY qF ik istI dI amfdn vD sky. lokF df kihxf hY ik agr kfrF sVk `qy KVIaF hoxgIaF qF kI iPr AunHF lokF dI smwsisaf hwl ho jfvygI ijnHF nUM zrfeIvya cOVy hox dI qklIP hY. lokF df kihxf hY ik dUsry pfsy gfbyjL cwukx jf brP htfAux vfilaF dI qklIP hor vwD jfvygI. ieh kfnUMn bxn iknfry hY aqy qIsrI rIizMg hox jf rhI hY aqy istI nUM afs hY ik ieh nvF soiDaf Aup inXm 30 jUn qoN lfgU ho jfvygf. ies dy lfgU ho jfx nfl hor sLihrF leI vI ajyhy kfnMUn bxfAux df rsqf Kuwl jfvygf. pfxI duwKoN nhIN ivafh sfzy hoxy, muMizaF `c clI crcf!! gujrfq: (jIq jlMDrI) grmIaF df mOsm sLurU hox nfl hI gujrfq smyq Bfrq dy keI rfjF ivwc pfxI dI Gft af rhI hY aqy dUr durfzy ielfky qoN pfxI ilafAuxf bhuq hI musLkl ho irhf hY Kfs kr aOrqf vfsqy ijnHF nUM pfxI dI qlfsL ivwc keI keI iklomItr dUr jfxf pYNdf hY. gujrfq dy bhuq sfry ielfikaF ivwc idno idn pfxI dI Gft vwD rhI hY. ijQy ies vwD pfxI df Gft df asr KyqIbfVI aqy mfl-zMgr `qy pY irhf hY AuQy pfxI dI Gft kfrn nOjvfn mMuizaf `c hfhfkfr mcI hoeI hY aqy muMizaF nUM afpxf ivvfihk BivwK Kqry ivwc pY irhf jfpdf hY.
ijhVy ijhVy ielfky ivwc pfxI dI ijLafdf Gft hY AuQy muMizaF leI ivafh dI smwisaf bxI hoeI hY. koeI vI lVkI vflf pirvfr afpxI lVkI dI AuQy sLfdI nhIN krnf cfhuMdf ijQy pfxI nhIN hY. ies ielfky dy iewk kuafry nOjuvfn qMjI BfeI ny dwisaf ik jd vI Aus dy ivafh dI gwl cldI hY qF pfxI `qy af ky ruwk jFdI hY. lVkI vflLy kihMdy hn AunHF dI lVkI ieQy kI krygI ,Aus df qF sfrf jIvn hI pfxI Brn ivwc inkl jfvygf. qMjI BfeI dy dUsry sfQI Brq BfeI df kihxf hY ik pfxI dI Gft kfrn KyqI vI cMgI nhIN huMdI aqy ies nfl afriQk rUp ivwc lok ipwCy jf rhy hn. Aus df kihxf hY ik ijQy vI nOjvfn iekwTy huMdy hn isrP afpxy ivafh nUM lY ky hI icMqf krdy hn. AunHF df kihxf hY ik keI vfr AunHF ny ipMz Cwz ky sLihr jfx dI vI socI hY pr Auh afpxy mF bfp nUM iekwly Cwz ky jfx nUM iqafr nhIN hn. ies qrHF hI dlIp BfeI df kihxf hY ik Aus dy ivafh dI gwl 5 lVkIaF nfl cwlI pr hr bfr mfmlf pfxI `qy af ky atk igaf. ijQoN qwk pfxI dI Gft vfly ipMzF dIaF lVkIaF dy ivafh krn dI gwl hY, dlIp anusfr AunHf lVkIaf dy mF bfp AunHf dy ivafh sLihrF jF pfxI AuplBDI vflLy ipMzf ivwc kr rhy hn. afpxy bfkI kMmF kfrF dy nfl nfl ienHf lVikaF nUM dUr durfzy qoN pfxI vI ilafAuxf pYNdf hY. ijnHF lVikaF dy pfxI dI Gft kfrn ivafh nhIN ho rhy AunHf leI afs dI ikrn 'nrmdf zYm' df pfxI hI bicaf hY aqy nrmdf df pfxI kdoN afvygf , ieh dyKdy hoey Auh afpxI sLfdI nUM lY ky icMqf krdy hn aqy ivafh dI Aumr gvf rhy hn. jy awj coxF hox qF torI bhumwq sMBv srvyKx `c torI pfrtI ilbrlF qoN awgy, torI 41% qy ilbrl 26% aftvf: (jIq jlMDrI) hfl hI ivwc jfrI hoey zYsImf pol vwloN kIqy srvyKx dy nqIijaF muqfibk torI pfrtI ilbrlF qoN kfPI awgy inkl geI hY aqy jy awj coxF huMdIaf hn qF torI pfrtI nUM bhumwwq iml skdf hY. sryvKx ivwc torI pfrtI dI pfpUlYirtI 41% hY jd ik ilbrl 26% `qy hn aqy aYn zI pI pihlf vFg hI 19% `qy KVHI hY. zYsImf pol dy muKI df kihxf hY ik coxF qoN bfad kMsrvytv lgfqfr afpxI bVHq vDfeI jf rhy hn. 23 jnvrI 2006 nUM jd coxF hoeIaF sn qF torI pfrtI nMU 36% votF peIaF sn aqy AunHF ny Gwt igxqI dI srkfr bxf leI sI. coxF smyN kOmI pwDr `qy ilbrlF nMU 30% votF imlIaF sn. ies qfjLf srvyKx muqfibk AuntyrIE sUby ivwc torI pfrtI ilbrlF qoN 7 puafieMt mUhry hY. sUby ivwc torI 40% `qy puhMc gey hn jd ik ilbrl 33% `qy hyT af gey hn aqy aYn zI pI 25% `qy hY. ikbYWk ivwc vI torI ilbrlF qoN mUhrI hn, torI 25% aqy ilbrl 22% `qy hn jd ik blfk pfrtI sB qoN mUhry 43% `qy hY. zYsImf pol ny ieh srvyKx 20 qoN 23 aprYl dOrfn krvfieaf sI. srvyKx muqfibk 25% lok ilbrl qy aYn zI pI dy rlyvyN dy hwk ivwc hn, 36% ilbrl qy 32% aYn zI pI smrQk vI rlyvyN dy hwk `c hn.
nftkkfr zf: hrcrn isMG horF dI Xfd ivc kIrqn
30aprYl nUM:
AuGy nftkkfr zf: hrcrn isMG jo ipCly idnI sdIvIN ivCoVf dy gey sn AunHF dI Xfd ivc kIrqn 30 aprYl idn aYqvfr nM duiphr 3:00vjy qoN 5:00 vjy qwk imsIsfgf guru Gr jo znivn aqy zMzfs qy siQq hY krvfieaf jf irhf hY AuprMq afqmf dI sLFqI leI ardfs kIqI jfvygI. sfry vIrF BYxF nUM, QIeytr nfl ipafr krn vfilaF, AuNnF dy sLUBicMqkF nUM ardfs ivc sLfiml hox dI bynqI kIqI jFdI hY. pMjfbI afrts aYsosIeysLn dI tIm iek vfr iPr zf: hrcrn isMG horF dI mOq qy zUMGy duK df pRgtfvf krdI hY. AunHF ny bhuq sfry msLhUr nftk aqy ikqfbF pMjfbIaF dI JolI pfeIaF. ijQy AunHf df iek bytf hrbKsL lftf AunF dy pdicnF qy cldf hoieaf QIeytr aqy tIvI rfhIN kimAuntI dI syvf kr irhf hY AuQy AunFH df bytf zf: amrjIq isMG vI sfihq dI dunIaF ivc afpxf Xogdfn pfAux qoN ipCy nhI rihMdf. duK sFJf krn leI zf: amrjIq isMG horF nUM (905) 823-6810 qy Pon kIqf jf skdf hY. pirvfr ny mrI mF isr dy isr hor aMgF dI sUcnf dyx vfly leI 10 hjLfr zflr df ienfm rwiKaf iPAUnrl hom ivwc aMgF dI kwt vwZ kIqI geI mFtrIafl: (jIq jlMDrI) mFtrIafl dy iek pirvfr nUM ies smyN bhuq hI sMkt ivwc gujLrnf pY irhf hY ikAuNik AunHF nUM afpxI mF dy corI kIqy aMgF df ajy qwk koeI surfg nhIN imilaf. hoieaf ies qrHF ik iewk 68 sflf aOrq dI mOq ho geI aqy Aus dy srIr nUM aMqm rsmF leI mFtrIafl dy iewk iPAUnrl hom ivwc rwiKaf igaf. ijs idn srIr df sskfr hoxf sI Aus idn pirfvfr nUM iPAUYnrl hom dy iewk krmcfrI ny Pon ny dwisaf ik AunHF dI mF dy iks ny aMg corI kr ley hn aqy ieQoN qwk ik Aus df isr vI cor nfl hI lY gey hn. jd aMg corI kIqy qF Aukq aorq dI lfsL bksy ivwc rwKI hoeI sI. hux pirvfr nUM kuJ vI pqf nhIN lwg irhf ik Aus dy aMg iks ny corI kIqy hn. ijQoN aMg corI hoey Ausy hI iPAUnrl hom ivwc hor vI lfsFL peIaF sn pr corf ny hor iksy lfsL nUM nhIN CyiVaf ieQoN qwk ik aOrq dy pfey hoey gihxy gwty vI nhIN CyVy. hux pirvfr ny sUcnf dyx vflLy nUM 10 hjLfr zflr dyx df ienfm rwiKaf hY qf ik corI dI vfrdfq df shI pqf lwg sky. pirvfr dy vkIl ny ikhf ik Auh iPAUnrl hom `qy dIvfnI dfhvf vI krn jf rhy hn ijQoN aOrq dy aMg corI hoey sn. ies aOrq dI mOq 10 julfeI 2005 nUM hoeI sI. ikbYWk ivwc agr koeI lfsL nfl CyVKfnI krdf hY qF Aus nUM 5 sfl qwk dI sjLf ho skdI hY. ieQy ieh vI vrnx Xog hY ik amrIkf dI inAUXfrk styt ivwc iewk iPAUNnrl hom dy mflk nUM muridaF dy aMg corI krky vycx df dosLI pfieaf igaf sI aqy amrIkf ivwc aijhIaF GtnfvF afm hI vfprdIaF hn pr kYnyzf ivwc ies dI ajy Twl hY.
pVHfeI BfrqIaF aqy cIinaF vFg kro! buwsL dI amrIkn ividafrQIaF nUM qfVnf vfisLMgtn: (jIq jlMDrI) amrIkI rfsLtrpqI jfrj buwLsL ny amrIkI ividafrQIaF nUM swKq qfVnf kIqI hY ik Auh BfrqI aqy cInI ividafrQIaF vFg ihsfb aqy sfieMs ivwc afpxI muhfrq vDfAux nhIN qF BivK ivwc sfrIaf nOkrIaF Bfrq aqy cIn ivwc clIaF jfxgIaF. buwsL ny ikhf ik imzlYNz tYkss jF mONguMmrI myrIlYNz ivwc rihMdy ho qF qhfnUM ieh smJ lYxf cfhIdf hY ik jF qF BfrqI aqy cInI bwicaF nUM mukfblf idE jF iPr afpxI nOkrIaF gvfE. Aus df kihxf hY ik sfnUM dunIaF df lIzr bxy rihx leI isiKaf df pwDr AuWcf rwKx pvygf, Kfs kr ihsfb aqy sfieMs ivwc. ies qoN iek idn pihlF buwsL ny iewk afrzr `qy dsqKq kIqy sn ijs df mksd bwicaF nUM ihsfb Bfv mYQ leI AuqsLfihq krnf sI aqy ies afrzr nUM 'mYQ nfE' df nF idwqf igaf sI aqy ies bfry iewk pYnl ny iewk irport jnvrI ivwc jfrI krnI hY ik ihsfb nUM amrIkn skUl ivwc iks qrHF pVfieaf jfvy. buwsL ny ieh vI vfadf kIqf ik afAuNdy 8 sflF ivwc ihsfb aqy sfieMs dy 30 hjLfr hor pRoPYsLnl rwKy jfxgy qF ik Bfrq aqy cIn df ienHF ivisLaf `qy mukfblf kIqf jf sky. sRI buwsL ny ieh vI afiKaf hY ik amrIkf vD rhy aMqrrfsLtrI mukfbly qoN zrdf nhIN hY pr AuhnF amrIkf dI bVHq bxfeI rwKx vfsqy hunrmMd kfmy aqy qknIkI ivkfs dy mfmly ivwc dunIaF dy mohrI bxy rihx `qy jLor idwqf hY. ijLkrXog hY ik cIn dy rfsLtrpqI iehnI idnIN amrIkf Xfqrf `qy afey hoey hn aqy dovF dysLF ivckfr duvwly sbMDF Kfs kr vpfr `qy gwlbfq cwl rhI hY. amrIkf ny cIn nMU vpfr df sMquln bxfAux, cInI krMsI nMU PLot krn aqy ierfn iKlfPL sKLq qy aqy spsLt stYNz lYx vfsqy afiKaf hY. cInI rfsLtrpqI hU ijnqfE ny amrIkf qoN sYNkVy boieMg jhfjL KrIdx df sMkyq idwqf hY. aijhf sMkyq dy ky Auh amrIkf nUM ieh sMdysL dyxf cfhuMdy hn ik cIn amrIkf leI isrP ivkryqf hI nhIN sgoN KrIddfr vI hY. amrIkI rfsLtrpqI jfrj zbilAU[ busL nfl afpxI aihm mulfkfq qoN pihlF AunHF isaftl nyVy boieMg kfrKfny df dOrf kIqf. ies mOky AunHF sYNkVy boieMg jhfjL KrIdx df sMkyq dy ky duvwly vpfr asMquln nUM dUr krn dI idsLf `c cIn duafrf cuwky gey kdm qoN vI amrIkf nUM jfxUM krvfAux dI koisLsL kIqI hY. amrIkf aqy cIn ivcfly vpfrk asMquln 200 arb zflr `qy jf phuMicaf hY. iPlhfl vpfr sMquln cIn dy pwK `c Juikaf hoieaf hY. hU ny ikhf ik boieMg nfl sfzf irsLqf dovF mulkF ivcfly mjLbUq afriQk irsLqy df sbUq hY. amrIkf ivwc hU dy iKlfPL mujLfhry vI hoey hn. idl dIaF ibmfrIaF nUM 5 sYikMz `c pkVygI 60 kroVI nvIN msLIn luiDafxy dy zYltf hrt sYNtr ivwc ieh pihlI msLIn sQfipq luiDafxf: (jIq jlMDrI) luiDafxf dy idl dIaF ibmfrIaF dy rok Qfm sYNtr 'zYltf hrt sYNtr' ivwc iewk nvIN msLIn ilaFdI geI hY jo ik 5 sYikMz dy smyN ivwc srIr nUM skYn krky ibmfrI dI QF nUM lwB ilaf krygI. “d lfeIt spIz 64 slfeIs vfilAUm sI tI” nf dI ies msILn `qy 60 kroV ruipaf Krc afieaf hY aqy ies pRkfr dIaF sfry Bfrq ivwc pMj jF 6 msInF hI hn. ieh msLIn idl dIaF ibmfrIaF dy nfl nfl kYNsr aqy nfVIaF dIaF ibmfrIaF nUM vI jfcx ivwc mdd krygI. zYltf hrt sYNtr dy aYm zI zfktr jy aYWs igwl df kihxf hY ik KUn dIaf nfVIaF df bMd hoxf hornF bhuq sfrIaF ibmfrIaf nUM jnm idMdf hY aqy ies nvIN msILn nfl aYnjIEgrfPI krnI kfPI afsfn hY. ies msLIn nfl aYnjIEgrfPI krn leI koeI vI nfVI dI kwt vwt nhIN kIqI jFdI aqy mrIjL afpxf kMmkfr afm vFg jfrI rwK skdf hY. ies qrHF hI bfbf PrId XUnIvristI dy PfAUNzr vfeIs cFslr aqy AuWqrI Bfrq dy mUhrI zfktr ilvqfr isMG cfvlf df kihxf hY ik ieh msLIn pMjfb ivwc lwgx nfl pMjfbIaF nUM kfPI mdd imlygI ikAuNik Bfrq ivwc pMjfbIaF nUM idwl dIaf ibmfrIaF ny sB qoN vwD Gyiraf hoieaf hY. zfktr ilvqfr isMG df kihxf hY ik ieh msLIn idl, PYPVy, idmfg aqy hwzIaF dI bhuq hI sfPL ipkcr (qsvIr) lY skdI hY aqy ies msLIn dI mdd nfl iewk vfr ibmfrI df pqf lwgx `qy kfrgr ZMg nfl ielfj krn ivwc bhuq sOiKafeI ho jfvygI. ivwqI asMquln df hwl krFgy –hfrpr mFtrIal (pRsLFq) :- mFtrIal borz afPL tryz dy 2000 mYNbrF dy iewk iekwT nMU sMboDn kridaF pRDfn mMqrI sRI stIvn hfrpr ny afiKaf hY ik PYzrl srkfr aqy sUibaF ivckfr cwl irhf ‘ivwqI asMquln’ knyzIan PYzrysLn dy shI kMmkfr vfsqy KLqrf bx igaf hY aqy srkfr ies df hwl krygI. hfrpr ny ikhf ik Auh mMndy hn ik ‘ivqI asMquln’ (iPskl ieMmbYlMs) hY pr ieh kI hY ies bfry sfzy afpxy pRBfv hn. jd iewk srkfr GtIaf kfrgujLfrI nfl vI qjLOrIaF Bry qy hor srkfrF (subfeI) gujLfrf vI nf kr skx qF kuJ gLLlq jLrUr hY. ikbYk dy mMqrI pYltIey ny ies nMU nvyN PYzrliejLm dI pRIBfsLf dwisaf hY aqy ikbYWk dI sUbfeI aYksLn zYmOkryitk pfrtI dy nOjvfn afgU sRI mYrIE dUmoN ny ies nMU dysL ivwc nvyN Xuwg dI sLurUafq afK ky pRsMsf kIqI hY. 3 sflF ivwc izksI gurdvfry dy mYNbrF dI igxqI qkrIbn dugxI hoeI 11 mYNbrI kmytI leI 28 AumIdvfrF dy kfgjL mnjLUr qy 4 dy rwd hoey sMivDfn nvF jF purfxf? qy eyny mYNbr ikvyN bxy df ivvfd BiKaf imsIsfgf (pRsLFq lfielpurI):- 1100 zflr mYNbrisLp PIs aqy keI hor sLrqF hox dy bfvjUd bIqy iqMn sflF ivwc EntyrIE Kflsf drbfr (izksI roz) dy mYNbrF dI igxqI qkrIbn duwgxI ho geI hY. ieh KLbr ilKy jfx qwk nvyN kfrz bxf cuwky mYNbrF dI igxqI 3671 sI jd ik ajy vI 400 qoN vwD ajyhy mYNbr dwsy jFdy hn ijhnF dy nvyN afeI zI kfrz jF qF pRbMDkF ny iksy kfrn bnfAux qoN nFh kr idwqI hY aqy jF Auh afp bxvfAux vfsqy puwjy hI nhIN hn. ajy vI AuhnF mYNbrF dy Poto afeI zI kfrz bxfey jf rhy hn jo dysL `coN bfhr hox kfrn kfrz bxvf nhIN sn sky ieh gwl gurdvfrf sfihb dy pRDfn s: jsjIq isMG BUwlr ny 17 aprYl sLfm nMU gurdvfrf sfihb ivwc pwqrkfrF nMU dwsI. ies idn gurdvfrf sfihb ivwc Es smyN ivvfd KVf ho igaf jd cox kimsLn ny AumIdvfrF nMU nvIN mYNbrisLp ilst dyx qoN ieh kihMidaF asmrQqf pRgtfeI ik kmytI ny AuhnF nMU ieh ilst ajy idwqI hI nhIN hY. mYNbrisLp ilst bfad ivwc iek idn lyt, agly idn 18 aprYl nMU dy idwqI geI sI. ies smyN 11 mYNbrI borz afPL zrYktrjL vfsqy 28 AumIdvfr mYdfn ivwc hn jd ik 4 AumIdvfrF dy kfgjL rwd kr idwqy gey hn. ijhnF dy kfgjL rwd kr idwqy gey hn AuhnF ivwc s: nCwqr isMG cOhfn, s: nirMdr isMG iZloN, s: blivMdr isMG irafV aqy s: jsvIr isMG sLfml hn. iehnF cfry AumIdvfrf ny afpxy kfgjL purfxy sMivDfn dIaF mwdF hyT Bry sn aqy cox kimsLn ny ieh kfgjL ies aDfr `qy rwd kr idwqy. Kflsf alfieMs dy muKI s: nCwqr isMG cOhfn ijhnF dy kfgjL rwd kr idwqy gey hn ny dwisaf hY ik ajy qwk nvF sMivDfn lfgU hI nhIN kIqf igaf ijs kfrn AuhnF ny afpxy kfgjL purfxy sMivDfn hyT Bry sn. AuhnF ikhf ik jnrl bfzI ivwc ieh pfs hoieaf sI ik nvF sMivDfn nvIN cuxI geI kmytI lfgU krygI aqy ieh swB kuJ jnrlbfzI dI mItMg dI bxfeI geI ivzIE ivwc vI hY jo ik pRbMDkf ny iksy kfrn vfady muqfibk iksy nMU vI idwqI nhIN hY. AuhnF ikhf ik jy ieh ivzIE ivKf idwqI jfvy qF ies qoN sfbq ho jfvygf ik jnrl bfzI mIitMg ivwc asl ivwc pfs kI hoieaf sI? s: cOhfn ny ieh vI dwisaf ik iehnF coxF vfsqy sMivDfn muqfibk 31 dsMbr 2005 qoN pihlF bxy mYNbr hI votF pf skdy hn jf ik pRbMDk kmytI afpxy ihwqF nMU iDafn ivwc rwK ky ies qrIk qoN keI mhIny bfad qwk mYNbr BrqI krdI rhI hY. s: nCqwr isMG cOhfn iqMn sfl pihlF hoeIaF coxF dy smyN qoN hI Kflsf alfieMs dy afgU cly af rhy hn aqy AuhnF df dfavf hY ik Auh hI Kflsf alfieMs dy muKI hn jd ik pRbMDkI DVy ny ‘Kflsf alfieMs EntyrIE Kflsf drbfr ieMk’ nfm hyT sMsQf rijstr krvf leI hY. s: cOhfn nMU ieh vI ieqrfjL hY ik pRbMDkI DVy ny iekwly qOr `qy hI mYNbr BrqI kr ley hn jd ik pihlF sfry rl ky mYNbrisLp BrqI kiraf krdy sn. AuhnF dwisaf ik bhuq sfry lfeIPL mYNbrF nMU pRbMDkF ny Poto afeI zI kfrz jfrI krn qoN ienkfr kr idwqf hY aqy AuhnF ajyhy mYNbrF nMU 416-991-1768 `qy AuhnF nfl sMprk krn vfsqy afiKaf hY. pqf lwgf hY ik bhuq sfry lfeIP mYNbrF nMU ies kfrn vI Poto afeI zI kfrz dyx qoN ienkfr kIqf igaf hY ikAuNik Auh iksy hor gurdvfry dy mYNbr hn. ivroDIaF df kihxf hY ik kmytI ies bfry dUhry mfpdMz vrq rhI hY aqy iqMn mYNbrI cox kimsLn df iewk mYNbr iksy hor gurdvfrf sfihb df pRbMDk irhf hY pr keI afm mYNbrF nMU ies kfrn krky Poto afeI zI kfrz dyx qoN ienkfr kIqf igaf hY. ivroDIaF nMU smyN isr mYNbrisLp ilst nf idwqy jfx, 8 aprYl qwk mYNbr BrqI krn aqy kfgjL vfps lYx dI aYlfnI qrIk bdly jfx `qy vI ieqrfjL hY ivroDI AumIdvfrF nMU mYNbrisLp ivwc bykYdgIaF df KLdsLf hY aqy acfnk mYNbrisLp eynI vD jfx `qy vI hYrfnI hY. iqMn sfl pihlF mYNbrisLp 2200 dy krIb sI jo hux 3671 kfrz holzrF aqy 400 ku sO kfrz bxfAux qoN rih gey lfeIPL mYNbrF nMU rlf ky 4000 qoN twp jFdI hY. ieh vI pqf lwgf hY ik kfrz bxvfAuxo rih gey bhuqy mYNbr purfxy hn jd ky nvyN BrqI kIqy gey sfry mYNbrF dy afeI zI kfrz qkrIbn bxfey jf cuwky hn. bhuq sfry asMqusLt mYNbrF qy AumIdvfrF aqy kiQq bykYdgIaF kfrn ieh mfmlf hux adflqI cwkr vwl vwD irhf jfpdf hY. pfiksqfn nUM kfrF rfhIN jfxf jldI hI hkIkq bx jfvygI aMimRqsr `c pfiksqfnI vIjLf sYNtr Kulx dI ajy koeI afs nhIN cMzIgVH: (jIq jlMDrI) ivdysLI mMqrfly dy sUqrF ny ieh gwl afKI hY ik pfiksqfn nUM afpxIaF pRfeIvyt kfrF ivwc jfxf hkIkq bx jfvygI. mMqrfly df kihxf hY ik ijnHF kol pfrport hoxgy aqy vIjLf hovygf Auh lok afpxIaF kfrF ivwc pfiksqfn nUM jf sikaf rkgy aqy ieh bhuq hI jldI hox jf irhf hY. hux isrP ieh lok isrP bws rfhIN hI jf skdy hn jF iPr kuJ hor lok hom mnstrI qoN afigaf lY ky hI jf skdy hn jd dUsry lok hvfeI jF iPr gwzI dubfrf hI pfiksqfn jf skdy hn. pr ies dorfn hI ivdysI mfmilaF bfry kyNdrI mMqrI afnMd sLrmf ny ikhf ik aMimRqsr ivwc pfiksqfnI vIjLf sYNtr Kohlx dI ajy koeI nIqI nhIN hY. Aus df kihxf hY ik ajy isrP smJOqf krfcI aqy muMbeI ivwc hI vIjLf sYNtr Kohx vfsqy hoieaf hY aqy ajy pfiksqfn ny muMbeI ivwc vIjLf sYNtr Kohlx vfsqy QF mhweIaf krvfAuxI hY ikAuNik ipwCy ijhy mubMeI aqy krfcI ivwc dohF dysF ny ieh dPqr bMd kr idwqy sn. Bfrq ny krfcI ivcly dPqr nUM rMg rogn dubfrf krvf idwqf hY pr pfiksqfn ny ijhVI jgHf cuwxI hY Auh iksy kfnUMnI JgVy vflI jgHf hY aqy Bfrq srkfr pfiksqfn nUM iksy ZukvIN jgHf ZUMzx leI afpxf Xogdfn dy rhI hY. mMqrfly df kihxf hY ik pihlF ies dovyN dPqrF ivwc kMm sLurU hox qoN bfad hI aMimRqsr jF cMzIgV ivwc iksy hor vIjLf sYNtr Kohx dI gwl kIqI jfvygI pr ajy iwes bfry mMqrfly ivwc koeI ivcfr nhIN cwl irhf . istI dIaF jObF lYxIaF hn qF pihlF istIjn bxo -myar mkYlIan imsIsfgf: (jIq jlMDrI) imsIsfgf istI ny ieh apIl rwd kr idwqI hY ik istI dIaF jObF lYx leI istIjn hoxf koeI jrUrI nhIN hY. imsIsfgf kONsl nUM rUzI kjLykflf jo ik jrmn df istIjn hY aqy ipCly 28 sflF qoN imsIsfgf ivwc lYNzz ieMMIgrFt dy qOr `qy rih irhf hY, ny kONsl nUM apIl kIqI sI ik imAUNspYltI dIaf kmytIaF aqy borzF ivwc lYizMz ieMmIgrFtF nUM syvf (nOkrI) krn df mOkf imlxf cfhIdf hY. pr kONsl ny afpxI mIitMg ivwc Aus dI ies mMg nUM rwd kr idwqf hY aqy ikhf hY ik sLihr dI iksy vI kmytI aqy borz ivwc nOkrI krn leI kYnyzf df istIjn hoxf jrUrI hY. imsIsfgf dI myar hyjLl mkYlIan ny ikhf ik agr iksy df istI ivwc jfb krn df ierfdf hY qF pihlf Aus nUM istIjn bxnf cfhIdf hY. Aus ny ikhf ik ieh pypr df tukVf Bfv istIjn isLp srtIiPkyt dunIaF ivwc sB qoN ijLafdf kImqI hY. Aus ny rUzI nUM moVvF svfl krdy hoey ikhf ik Auh hux qwk istIjn ikAuN nhIN bixaf. jdoN rUzI ny ikhf ik jrmn ivwc dUhrI nfgirkqf nhIN hY qF myar ny iPr ikhf ik qYnUM ies dys nfloN Aus dysL dI nfgirkqf ijLafdf ipafrI hY ijs nUM qUM CWz afieaF hY. myar ny grm huMidaF ikhf ik ieh gwl Aus nUM bhuq cwuBdI hY. rUzI df kihxf hY ik trONto ivwc lYNzz ieMmIgrFtF nUM kuJ kmytIaF leI rwiKaf jFdf hY pr imsIsfgf ivwc ies dy Ault hY. rUzI iewk zYlIgysLn lY ky kONsl sfhmxy AudoN pysL hoieaf sI jdoN kfrporyt srivs kimsLnr brYNzf brUlt dI irport afAux `qy nOkrIaf leI istIjn iswpL dI sLrq brkrfr rwKI geI sI. hYrfnI vflI gwl ieh hY ik ies hI irport ivwc ies vI ikhf igaf sI ik ijhVy istIjnF nUM nOkrIaF idwqIaf jFdIaf hn AunHF df koeI ikRmInl irkfrz cYWk nhIN kIqf jFdf. so kONsl ny ikhf ik Auh aglI mIitMg ivwc ies `qy ivcfr krngy. sLrfrqIaF hwQoN luty qy kuwty gey dljIq isMG dI pIal puils ny sfr nf leI Aultf rfq Br hvflfq ivwc rwiKaf qy svyry itkt dy ky qoiraf
brYNptn (pRsLFq lfielpurI):- pIal puils
dI kfrgujLfrI `qy Aus smyN iewk pRsLn icMnH lwg igaf jd 16 aprYl nMU dyr rfq
smyN tfrbrm aqy pItrrfbrtsn dy kony `qy siQq krolbfg plfjLy ivwc sLrfqIaF dy
iewk toly hwQoN kiQq qOr `qy luty aqy kuwty gey 46 sflf pMjfbI nMU AuhnF ZukvIN
zfktrI shfieqf qwk nf duafeI aqy sfrI rfq hvflfq ivwc bMd rwwiKaf. dljIq isMG
sroaf nfm dy ies pMjfbI ny KLbrnfmf nMU dwisaf ik Auh 16 aprYl dyr sLfm nMU ies
plfjLy ivwc siQq sLUtr sYLk nfm dI bfr ivwc kuJ dyr sLrfb pIx igaf sI ijwQy Auh
aksr jfieaf krdf hY. dljIq muqfibk jd Auh rfq 10:30-11 vjy dy krIb ies bfr `coN
bfhr inkilaf qF 6-7 kfly nOjvfnF dy iewk toly ny Aus `qy hmlf kr idwqf. jd 17 aprYl nMU bfad dupiuhr KLbrnfmf ny dljIq nfl mulfkfq kIqI qF Aus dy kwpVy KUn nfl ilbVy hoey sn aqy Aus dy mUMh aqy nwk ivcoN KUn ajy vI vg irhf sI. dljIq dIaF awKF hyT swtF dy nIly insLfn sn aqy Auh drd qoN pIVHq sI. krolbfg plfjLy ivwc sLUtr sLYk bfr dy nfl siQq kuJ vpfrk adfiraF dy mflkF ny KLbrnfmf nMU dwisaf ik plfjLy ivwc ajyhIaF GtnfvF aksr huMdIaF rihMdIaF hn. BfrqI grosrI stor dy mflk ny dwisaf iewk idn Aus dy iek gfhk nMU vI ibnF kfrn iehnF sLrfrqIaF ny kuwitaf sI aqy Aus nMU zr hY ik jy kuJ kIqf nf igaf qF iksy idn gihixaF nfl lwdIaF plfjLy afeIaF aOrqF nMU vI luitaf jfvygf. nfl lgdI hYstI mfrkIt dI mflkx ny dwisaf ik svyr vyly dukfn Kohlx smyN AuhnF ny bhuq sfrf KUn drvfjLy mUhry vyiKaf. dljIq ny ijs PUn bUQ qoN puils nMU Pon krn dI koisLsL kIqI sI Aus `qy vI KUn dy insLfn sn. dljIq ny dwisaf ik plfjLy dy njLdIk hI rihMdf hY aqy kfr qoN ibnF pYdl hI plfjLy nMU afAuNdf hY. Auh puils dy vqIry iKlfPL sLkfieq drj krvfAuxI cfhuMdf sI pr ieh pqf nhIN lwg sikaf ik Aus ny ajyhf kIqf hY jF nhIN. aMgryjLI dI Gft krn sLfied afp Auh ajyhf nf kr sky. Pon 905-783-6191 hY. cox sbMDI sUcnF
afp sB nUM sUcnf idwqI jFdI hY ik qrksLIl klcrl susfietI kYnyzf rij: dI slfnF cox imqI 23 apYRl 2006 idn aYqvfr TIk 11 vjy svyr qoN 2 vjy duiphr qwk jOrj mYkI lfiebryrI (84aYivinAu aqy 112 strIt zYltf) ivKy ho rhI hY. sB nUM Kuwlf swdf hY. cox kfrvfeI ivWc ihwsf lYx dy cfhvfnF nUM susfietI dy pRx pwqr aqy sMivDfn nfl sihmqI dy ky 20 zflr slfnf mYNbrisLWp PIs jmFH krvfAuxI hovygI. smyN dI pbMdI bhuq hI jrUrI hY.
skwqr suirMdr cfhl avqfr igwl pRDfn 604 825 1923 604 728 7011 jgrUp DflIvfl(aYbsPorz ) 778 908 7785 imqI 14 apRYl 2006 sLukr gRih `qy huMdI hY qyjLfb dI brsfq
ijMdgI `c qrwkI pfAux leI akfsL isMG nUM koh koh mfr idwqf igaf Bfrq ivwc sYNkVy bwicaF dI idwqI jFdI hY hryk sfl blI
akfsL isMG aqy swjy ivrlfp kr rhI Aus dI mF
AuWqrprdys: (jIq jlMDrI) dunIaF afpxI mihnq aqy duraMdysLI nfl qrwkI dIaF mMijlF qih krI jf rhI hY pr Bfrq dy lok ajy vI aMD ivsLvfsL ivwc Psy hoey hn aqy dyvI dyviqaF nUM KusL krn LleI bwicaf dI blI idwqI jf rhI hY. XU[ pI[ bfhrf ipMz ivwc aijhf hI vfipraf hY ijQy iewk Coty akfsL isMG nF dy bwcy nfl afpxy guafZI dy Gr ivwc. akfsL isMG nf df bwcf ijs nUM miTafeI dyx dy bhfnyy iewk aOrq vwloN Gr dy aMdr bulf ilaf igaf aqy Aus nUM koh koh ky mfr idwqf igaf. bwcy dI dfdI dy dwsx muqfibk ies joVy ny ijMdgI ivwc qrwkI pfAux leI Aus dy poqy dI blI dy idwqI hY. Aus df kihxf hY ik Aus dy poqy nUM ko koh ky mfiraf igaf hY. pihlF Aus dI jIB kwt idwqI geI aqy iPr nwk aqy bfad ivwc dovyN kMn kwt idwqy gey. ies qoN bfad iewk iewk awMg kwt idwqf igaf. iPr Aus dy KUn aqy Aus dy kuJ aMgF nUM kflI mfqf dy mMdr ivwc cVHf idwqf igaf. bysLk Aus aOrq nUM igRPqfr kr ilaf igaf hY pr iPr vI lok Aus bfry kuJ dwsx qoN ienkfrI hn ik ikqy sfzy `qy vI dyvI nrfjL nf ho jfvy aqy koeI Aultf hI cwkr nf clf dyvy. XU pI dI jyLl dy iewk aiDkfrI df kihxf hY ik 200 qoN vwD aijhy kys sfhmxy afey hn ijQy bwicaF dI blI idwqI geI hY. Aus muqifbk bhuq sfry aprDI slfKF ipwCy hn pr iPr vI ies ruJfn ivwc kmI nhIN af rhI hY, bhuq sfrIaF aOrqF bwcf pRfpqI leI aijhf iGnOxf aprfD krdIaF hn aqy bhuq sfry lok afpxy jIvn ivwc qrwkI pRfpq krn leI Boly Bfly bwicaF dI blI dyeI jf rhy hn. bMdy smgl krn dy dosLF `c keI BfrqIaF smyq 12 igRPqfr igRPqfr hox vfilaF ivwc 9 ivakqI bI sI sUby qoN vYnkUvr: (jIq jlMDrI) kYnyzf aqy amrIkf dy aiDkfrIaF ny sfJyN qOr `qy ieh jfxkfrI idwqI hY ik dwKxI eysLIaf qoN 60 qoN ijLafdf bMdy smgl krky ibdysLF ivwc ilafAux leI ijMmyvfr 12 ivakqIaF nUM igrPqfr kr ilaf hY aqy dosL afied kr idwqy gey hn. cfrj hox vfly ivakqIaF ivwc 9 ivafkqI bI sI sUby `qoN hn, iewk EntyrIE aqy do amrIkf qoN hn. aiDkfrIaF ny ikhf hY ieh lok Bfrq aqy pfiksqfn qoN gYr kfnUMnI qOr `qy lokF nUM ilafAuNdy sn aqy hr iewk ivakqI qoN 30 qoN 40 hjLfr zflr dy krIb ilaf jFdf sI. aiDkfrIaF df kihxf hY ik jnvrI 2005 qoN hI CfxbIx cwl rhI sI jdoN puls nUM ieh iBxk peI sI ik kuJ lok bfrzr qy lwgy pihry bfry aqy aiDkfrIaf bfry aqy bfrzr dy dohF pfisaF dy nksLy bfry jfxkfrI lY rhy sn. ieh sUh imlx qoN kuJ idn bfad amrIkI puls ny iewk vYn rokI ijs ivwc 10 dy krIb ivakqI gYrkfnUMnI qOr `qy amrIkf iljfey jf rhy ivakqI sn. ies vYn kyvl mulqfnI dy nF rijstrz sI. afr sI aYm pI dy ieMspYktr zYn mYlo ijs ny kYnyzIan vfly pfsy dI pVqfl kIqI sI, ny ikhf hY ik Bfrq aqy pfiksqfn qoN bhuq sfry lok iswDIaF cwl vflIaF PlfeItF rfhIN trONto rfsqy afAuNdy hn. aqy Auh afpxy jfalI kfgjL-pwqr dubfrf AunHF lokF nUM moV idMdy hn ijnHF ny AunHF nUM kYnyzf gYr kfnUMnI qOr `qy kYnyzf ilafdf sI aqy iPr AunHI kfgjL pwqr dobfrf vrqy jFdy hn aqy iehI cwkr bfr bfr cldf rihMdf hY. zYn muqfibk iPr ienHF lokF nUM vYnkUvr ilafdf jFdf hY aqy iPr cMgy mOky dI Bfl krky amrIkf ivwc vfV idwqf jFdf hY. amrIkf df bfrzr krfs krn qoN bfad ienHF nUM isaftl dy hotlF ivwc Tihrfieaf jFdf hY aqy iPr ieQoN ienHF dy afKrI iTkfxy `qy phuMc idwqf jFdf hY. puils ny ies groh `qy lgfqfr inghf rwKI aqy rfq dy smyN nfeIt ivjLn vfly aOjLfr vrqy ky ies groh dIaF hrkqF vyKIaF. puls ny PVy gey ivakqIaF dy nF vI jfrI jfrI kIqy hn ijnHF ivwc vYnkUvr qoN 46 sflf kyvl mulqfnI hY ijs nUM ies grwup df irMg lIzr ikhf jFdf hY. horF ivwc zYltf qoN 26 sMdIp prhfr, vYnkUvr qoN 23 sflf amrdIp isMG puvfr aqy ies qoN ielfvf nfrQ Xfrk EntyrIE qoN 38 sflf injLfr sbfjL-alI nUM igRPqfr kIqf hY. hornF ivwc srI qoN19 sflf rmn pTfnIaF, ircmMz qoN 21 sflf aYnQnI mYklIn, srI qoN 19 sflf jiqMdr brfV aqy 18 sflf suKvIr sMDU, port koietlm qoN 35 sflf mYiQAU zyhfgI, srI qoN hI 23 sflf hrjIvn prhfr aqy kYNt vfisLMgtn qoN 37 sflf hrimMdr isMG aqy vfisLMgtn qoN 23 sflf lfirMs kfrtr sLfiml hn. boDI sMmyln dOrfn cIn ivwc 'pMcn lfmf' njLrIN afieaf
cIn : (jIq jlMDrI) cIn ivwc cwl rhy
ivsLv boDI sMmyln ivwc iqwbq ivwc boDI Drm dy dlfeI lfmf qoN bafd dUsry vwzy
Dfrimk nyqf mMny jfx vfly pMcn lfmf njLrI pey hn. ienHF idnF ivwc cIn ivwc
ivsLv boDI sMmyln cwl irhf hY aqy ijs ivwc 30 dysF qoN boDI Drm dy pYrokfr ihwsf
lYx phuMcy hoey hn. cIn ny ies lVky nUM dsvyN pMcn lfmf df AuwqrfafDkfrI inXukq
kIqf hoieaf hY aqy ipCly kuJ sflF qoN jdoN df ies lVky nUM pMcn lfmf GoisLq
kIqf igaf sI, nUM eykFqvfs ivwc BfrI surwiKaf qihq rwiKaf jf irhf hY. ies lVky
nUM igafrvyN pMcn lfmf bxfey jfx bfry ivvfd cwl irhf hY ikAuNik iqbqIaF dy
Dfrimk nyqf dlfeI lfmf ies inXukqI nUM shI nhIN mMndy.
1995 ivwc cInI srkfr ny dlfeI lfmf dy AumIdvfr dI jgfh ies lVky nUM pMcn lfmf df AuqrfaiDfkrI Qfp idwqf sI aqy inXukqI qoN bfad ieh lVkf iek qrHF nfl gupq jIvn bqIq kr irhf hY. dlfeI lfmf ny ijs nUM pMcn lfmf df avqfr GoisLq kIqf sI, Aus nUM cInI aiDfkrIaF ny igRPqfr kr ilaf sI aqy awj qwk Aus df koeI Qhu pqf nhIN lwgf ik Auh lVkf ikQy hY. iqbqI boDI Drm ivwc pMcn lfmf df mhwqv ies leI ijLafdf hY ikAuNik Auh dlfeI lfmf dy agly avqfr dy rUp ivwc mwuK BUimkf inBfeygf. hflFik vwKo vwKry dysF dy boDI Drm dy pYrokfr cIn ivwc ies sMmyln ivwc ihwsf lYx afey hoey hn pr dlfeI lfmf nUM ies ivwc swidaf nhIN igaf. cIn ivwc bysLk kimAUinst pfrtI swqf ivwc hY pr iPr vI AuQy 10 kroV boDI vsdy hn. rfjnIqk mfhrF df kihxf hY ik cIn ieh sMmyln krvfAux nfl amrIkf dI cIn vwloN lokF nUM Dfrimk suqMqrf nf dyx dI alconf nUM Gwt kr skygf ikAuNik kuJ hI idnF ivwc cInI rfsLtrpqI amrIkf dI Xfqrf `qy af rhy hn. ieh Kuwlf sMmyln ies hI lVI df iewk ihwsf mMinaf jf irhf hY qF ik amrIkf dI nukqfcInI qoN bwicaf jf sky. ieh vI pqf lwgf hY ik cIn aqy dlfeI lfmf ivckfr vI gupq gwlbfq cwl rhI hY. ijLkrXog hY ik cIn dy iqwbq `qy kbjLy qoN bfad dlfeI lfmf Bfrq af igaf sI aqy awDI sdI qoN Aus df awzfgwzf hux Drmsflf ivwc hY. “sUbydfr” BMzfrI nMU ivdysL ivBfg ny pfeI sKLq JfV!
nvIN idwlI (pRsLFq lfielpurI):- Bfrq dy
ivdysL ivBfg ny anoKf kdm cuwkidaF XUnfeItz arb aYmIryts ivwc Bfrq dy sPIr cMdr
mohn BMzfrI nMU sKLq JfV pfeI hY. afpxy srkfrI ruqby nMU kiQq qOr `qy GumMz nfl
vrqx kfrn torFto dy BfrqI kONslKfny ivwc rih cuwkf kONsl jnrl cMdr mohn BMzfrI
afpxy kfrjkfl dOrfn “sUbydfr” BMzfrI dy nfm nfl pRisD hoieaf sI. torFto qoN vfps
idwlI pRqx ipwCoN “sUbydfr” BMzfrI nMU afpxy ahudy dI kiQq durvrqoN kfrn Es smyN
vI ivdysL ivBfg vwloN JfV pfeI geI sI aqy kfPLI smF Aus nMU Kuwzy lf ky rwiKaf
igaf sI. torFto qoN idwlI pRqx qoN pihlF cMdr mohn BMzfrI ny afpxy bwicaF nMU
BfrqI pfsport ivdysL ivBfg dI jfxkfrI qoN ibnF hI jfrI krvf ley sn aqy bwcy
iewQy rih gey sn.
ies cwkrivAU ivcoN surKrU ho jfx qoN bfad BMzfrI nMU XUnfeItz arb aYmIryts ivwc Bfrq df sPIr lgf idwqf igaf sI. 26 jnvrI nMU XUnfeItz arb aYmIryts siQq Bfrq dy sPLfrqKfny ny afpxy vwloN iewk ivsLysL gxqMqr idvs smfgm rwiKaf sI aqy mihmfnF nMU inmMqrx pwqr Byjy gey sn. iqMn sLyrF dI mohr vfly srkfrI inmMqrx pwqrF `qy BMzfrI ny afpxIaF DIaF dy nfm vI ilK idwqy sn aqy ies srkfrI smfgm mOky mihmfnF nMU AuhnF nMU imlx leI afiKaf igaf sI. sQfnk BfeIcfry ivwc BMzfrI dI ies gYr-ivvhfrk kfrvfeI dI crcf inmMqrx pwqrF dy nfl hI sLurU ho geI sI jo kuJ hPLiqaF ivwc Bfrq dy ivdysL ivBfg qwk phuMc geI sI. ivdysL ivBfg ny ies sfry mfmly dI qPLqIsL krn qoN bfad ikhf hY ik sPLIr BMzfrI ny kOmI smfgm nMU afpxy pirvfrk smfgm ivwc rlgwz kIqf hY. ivdysL ivBfg ny BMzfrI nMU sKLq JfV pfAuNidaF BivK ivwc ajyhI kfrvfeI nf krn dI qfVnf kIqI hY. ivdysL ivBfg dy bulfry nvqyjL srnf ny ies Gtnf nMU BMzfrI dI GtIaf jwjmYNt grdfnidaF afiKaf hY ik ivdysL ivBfg Bfrq dy iksy vI sPLfrqKfny ivwc ajyhf hoxo rokx vfsqy kdm cuwk irhf hY. BMzfrI nMU peI JfV dI KLbr pRisD aKLbfr “KLflIjL tfeImjL” aqy Bfrq dI “d tfeImjL afPL ieMzIaf” aKLbfr ny aihmIaq nfl pRkfsLq kIqI hY. ijLkrXog hY ik “sUbydfr” BMzfrI dy kfrjkfl dOrfn torFto dy BfrqI kONslKfny dy Edfly eyjMtF df jflL qx igaf sI aqy lokF nMU afpxy jfiejL kMmF vfsqy vI isPLfrsLF dI loV pYNdI sI. “sUbydfr” BMzfrI ny rPUjI arjLIkfrF nMU pfsport aqy vIijLaF vfsqy pRysLfn kr rwiKaf sI aqy prvfrk aYmrjMsI mOky vI iswDy afey lokF nMU TuwT ivKf idwqf jFdf sI jd ik isPLfrsLIaF aqy eyjMtF rfhIN keI kuJ kr idwqf jFdf sI. ierfn pRmfxU progrfm qoN iewk vI ieMc ipwCy nhIN htygf- ierfnI rfsLtrpqI ierfn: (jIq jlMDrI) ierfn dy rfsLtrpqI mihmUd aihmdInjfd ny ikhf hY ik Aus df dys afpxy pRmfxU pRogrfm `qy kMm krnf iblwkul bMd nhIN krygf aqy iksy vI dbfa hyT nhIN Jukygf. aihmdInjLfd ny ikhf ik ierfn `qy vwD rhy aMqrrfsLtrI dbfa dy bfvjUd ierfn afpxy pRmfxU pogrfm qoN iewk vI ieMc ipwCy nhIN htygf. ies ivwckfr aMqrrfsLtrI pRmfxU Aurjf eyjMsI dy pRmuwK muhMmd al bfrfdyeI ierfn dy pRmfxU progrfm `qy gwlbfq krn leI qihrfn phuMcy hoey hn. awl bfrfdyeI ny ikhf hY ik Auh ierfn nUM pRmfxU pRogrfm qoN ipCy htf lYxgy. pr ierfn df dfhvf hY ik AunHF df pRmfxU progrfm sLfqIpUrx hY aqy ies dI vrqoN AUrjf vfsqy hI kIqI jfvygI. ierfn ny ipCly idnI afpxy pRmfxU pRogrfm ivwc kfmXfbI hfisl krn df dfhvf kIqf sI. amrIkf smyq bhuq sfry dys ierfn dy pRmfxU progrfm nUM dunIaF leI Gfqk dwsdy hn. pr keI rfjnIqI dI zUMGI jfxkfrI rwKx vfilaf df kihxf hY ik ierfn hornF dysF nUM byvkUP bxfAux leI aijhy dfhvy kr irhf hY qF ik iksy nf iksy qIky nfl hornF dysF qoN mflI mdd leI jf sky . keIaF df ieh vI kihxf hY ik ierfnI rfsLtrpqI amrIkf dy iesLfry `qy nwc irhf hY aqy jo vI amrIkf kihMdf hY, Auh ibafn dy idMdf hY. ierfn dy suDfrvfdIaF df kihxf hY ik ierfn ny pRmfxU qfkq hfisl krky aMqrrfsLtrI pwDr `qy afpxI siQqI mjLbUq kr leI hY aqy pwCmI dysF qoN afpxI gwl mMnvf skx dy kfibl ho igaf hY. pMjfbI ivrfsq nUM drsfAuNdf‘mylf crKy df’pMjfbI swQ vwlNo buqflf ivKy mnfieaf . pMjfbI swQ lFbVf dI iekfeI mfJf pMjfbI swQ aqy bfbf pwlHf XUQ sports klwb bqflf dy sFJy Auwdm sdkf dUsrf sflfnf siBafcfrk mylf ‘mylf crKy df’ DUm-Dfm nfl mnfieaf igaf . crKf jo sfzI ivrfsq df amuwl hIrf hY ijs dI cmk idno -idn iPwkI pY rhI hY .ies cmk nUM bcfAux leI bIbI svrn kOr bwl dI ingrfnI hyT ies myly df afXojn kIqf igaf . ies myly dI pRDfngI sRI mqI prmjIq kOr iZwloN ny kIqI . swQ qy klwb dy sFJy swdy qy pMjfbx muitafr hrkIrq bfT vI puwjI . ies mOky siBafcfrk pRogrfm ivc lok gIqF, bolIaF, iswTxIaF, GoVIaF aqy suhfgF dy mukfbly krvfey gey qy pjMfbI ivrsy df ainwKVvF aMg igwDf pysL kIqf igaf . myly ivwc do pIVHIaF dIaF aOrqF ivckfr crKf kwqx qy ivrfsqI lok gIqF dy mukfbly krvfey gey . cMgy sQfn hfisl krn vflIaF suafxIaF nUM swQ qy klwb vwloN ienfm idwqy gey . pMjfbI swQ dy jnrl skwqr zf[ inrml isMG lFbVf ny swQF dy qfxy-bfxy bfry dwisaF qy ikhf ik swQF df muwK AudysL swiBafcfrk kdrF kImqF nMU bcfAuxf hY. ies smfgm ivwc hrkIrq bfT nUM PulkfrI qy snmfn icMnH aqy s[ lKivMdr isMG hvylIafxf (pRiswD lyKk) nMU 2100 ru: ngd,snmfn icMnH aqy dsqfr Byt krky snmfinq kIqf igaf.iesy dOrfn ielfky dI nfmvr gfiekf qrMnmpRIq kOr nUM vI ivsLysL qOr qy snmfinq kIqf igaf .ies mOky mfstr bhfdur isMG sMDU nUM 26vIN pMjfb ieMzo-pfik-XU[ky aQlYitks cYNpIanisLp jo gurU nfnk dyv XunIvristI aMimRqsr ivwc hoey . 800 mItr dI dOV ivwc kFsy df qgmf ijwqx qy ivsLysL qOr qy “pMjfb df mfx” snmfn dy ky snmfinq kIqf igaf . swQ vwwloN Cfpy gey ‘sovInfr’ dI GuMZ ckfeI kIqI geI . ies mOky ivsLysL qOr qy kYptn srbjIq isMG iZwloN cOigrdf bcfE kmytI, s[rfm isMG ZysI sfvI DrqI, ipRM kulivMdr isMG srfey mMjkI pMjfbI swQ, s[ bhfdr isMG sMDU mIzIaf skwqr pMjfbI swQ hfijLr hoey . hrpRIq lflI ny styj df sMcfln bfKUbI kIqf . klwb nfl juVIaF iKzfrn kuVIaF ny pMjfbI lok-gIqF dI Cihbr lfeI rwKI. hornf rfjF qoN pMjfb aqy hirafxf leI aOrqF dI KrId ivwc vfDf ipCly 20 sflF ivwc 10 imlIan lVkIaf dI Brux hiqaf hoeI bdnsIb nOjvfn lVkI anvfrI KfqUn dI kImq $220 peI
jlMDr: (jIq jlMDrI) anvfrI KfqUn dI nF
dI 22 sflf muitafr nUM JfrKMz sUby qoN hirafxf ivwc rihMdy Aus dy dUr dy
irsLqydfrF nUM imlfAux dy bhfny nfl 8 mhIny pihlF ilaFdf igaf sI pr Aus nUM Aus
dI mrjLI dy iKlfP iewk mwD Aumr dy 6 bwicaF dy bfp trwk zrfievr nfl jbrI hirafxy
ivwc ivafh idwqf igaf aqy Auh afpxy ipMz vfips nf muV skI. ijs afdmI ny Aus nuM
hirafxf ivwc ilaFdf sI Aus ny anvfrI KfqUn nUM iews trwk zrfievr kol 10 hjLfr
rupey Bfv 220 zlfr lY ky vyc idwqf. ies qrHF ieh iekwlI anvfrI nfl hI nhIN
vfipraf sgoN hr sfl hjLfrF dy ihsfb nfl hornF rfjF dy grIb lokF dIaF aOrqF ilaf
ky pMjfb aqy hirafxf ivwc vyc idwqIaf jFdIaF hn.
pMjfb nfloN hirafxf ivwc arOqF dI KrId ijLafdf hY pr pMjfb vI ipwCy nhIN hY hr sfl aOrqF dI KrId ivwc vfDf ho irhf hY. iewk aMdfjLy muqfibk iewkly JfVKLMz qoN hI hirafxf ivwc ilaf ky 45000 aOrqF vycIaF geIaF hn . iek lVkI bdly AunHF dy mF ipE nUM 1000 ruipaf idwqf jFdf hY jo ik 10-11 zflr bxdy hn. ienHF lVkIaF dI KrId leI pYsy vI bhuqy nhIN idwqy jFdy aqy buhq vfrI pYsy lVkIaF dy Gr vfilaF nUM vI nhIN imldy ijvyN anvfrI dy kys ivwc hoieaf hY. anvfrI qoN pYsy Aus ivakqI ny ley jo Aus nUM hirafxy ivwc lY ky afieaf sI. iewk aMdfjLy muqfibk rfj ivwc iewk lVkI 4000 qoN lY ky 30000 ivwc vycI jFdI hY. ies sB dI jVH idnoN idn Bfrq ivwc Kfs kr AuWqrI Bfrq `c mrdF dy mukfbly aOrqF dI Gwt rhI igxqI hI hY. hornf rfjF nfloN pMjfb aqy hirafxf ivwc lVkIaF nfloN lVikaF nUM pihl idwqI jFdI hY aqy Brux hwiqaf lVkIaF dI Gwt rhI anupfq leI ijLMmyvfr hY. hirafxf ivwc 1000 afdmIaF iwpCy 861 aOrqF hn jd ik Bfrq dI aOsqfn anupfq 1000 mrdF ipwCy 927 aOrqF dI hY. pMjfb ivwc iews qoN vI ijLafdf BwTf bYiTaf hoieaf hY. 2001 dI mrdm sLumfrI anusfr bysLk pMjfb df nMbr hirafxf nfloN dUsry sQfn `qy hY pr ajklH dy aMdfjLn aMikVaf muqfibk pMjfb, hirafxf nfloN mrd-aOrq anupfq ivwc hor ipwCy hY. 2001 dI mrdmsLumfrI muqfibk pMjfb ivwc 1000 mrdF ipwCy 874 aOrqF hsn pr hux dy gYr srkfrI aMikVaF muqfibk ieh dr 800 qoN hyTF af geI hY. 2003 ivwc pMjfb ivwc ieh dr 776 sI. 2004 ivwc kIqy srvyKx ivwc nvF sLihr ijLly dy 65 ipMzF ivwc 1000 ipwCy isrP 500 aOrqF sn. dysL ivwc kyrlf hI iewk aijhf rfj hY ijWQy mrdF nfloN aOrqF ijLafdf hn AuWQy 1000 mrdy ipwCy 1058 aOrqF hn. pMjfb kdI vI dysL dI aOsqn dr qoN AuWpr nhIN igaf. srkfrI aMkiVaf muqfibk pMjfb dy luiDafxf ijLly ivwc sB qoN Gwt dr 824 hY. ipwCy ijhy kYnyzf aqy Bfrq ivwc sFJy qOr `qy iek Koj kIqI geI sI ijs ivwc syNt mfeIkfl hspqfl qoN pRBfq Jfa aqy cMzIgVH dy pI jI afeI qoN rfjysL kumfr sLfiml sn. ies Koj ivwc ieh ikhf igaf sI ik Bfrq ivwc hryk sfl 5 lwK lVkIaf dI Brux hwiqaf kIqI jFdI hY aqy bIqy 20 sflF ivwc 10 imlIaF lVkIaF dI 'hwiqaf' hoeI smJI jFdI hY. ieh Koj lYnst mYgjILn leI kIqI geI sI. iBErf ny pRvfsI BfrqI sfihb isMG bx ky amnpRIq kOr nfl rcfieaf sI ivafh * ivafh `c ivcolgI mnjIq isMG qy AusdI pqnI ny kIqI sI * pirvfrk mYNbrF nUM amnpRIq dy ivafh df igRPLqfrI qoN bfad hI pqf lwgf kpUrQlf :- bwbr Kflsf ieMtrnYsLnl jQybMdI dy dihsLqgrd aqy pMjfb dy sfbkf muwK mMqrI s: byaMq isMG dy kiQq kfql prmjIq isMG iBErf ny akqUbr 2005 ivwc amnpRIq kOr vfsI ZuwzIaFvfl kflonI nUM ieh JFsf dy ky Ausdy GridaF dI mrjLI qoN ibnF ieh kih ky ivafh krvfieaf sI ik Auh ivdysL `c rihMdf hY qy ivafh qoN QoVf smF ipCoN amnpRIq nMU ivdysL lY jfvygf. ivdysL jfx dI lflsf `c amnpRIq kOr ny sB kuJ Buwl ky afpxy mfipaF dI rjLfmMdI qoN ibnF hI iBErf nfl gurduafrf sMDvF nyVy bihrfm (PgvfVf) `c sLfdI kr leI sI. puils vwloN kIqI geI puwCigwC dOrfn amnpRIq kOr ny dwisaf ik Aus dI iBErf nfl jfx pihcfx afr[ sI[ aYP[ dy tYknIsLIan mnjIq isMG qy AusdI pqnI divMdr kOr ny ieh kih ky krvfeI ik sfihb isMG (aslI nFa prmjIq isMG iBErf) ivdysL qoN afieaf hY.
bIbI amnpRIq kOr ny dwisaf ik iBErf df mnjIq isMG dy Gr ipCly 5-6 mhIinaF qoN cMgf afAux jfx sI qy Aus dI pqnI divMdr kOr aqy Auh ipCly 5-6 sflF qoN lgfqfr gurduafrf sfihb iekwTIaF jFdIaF hox kfrn iek dUjI dIaF kfPI vfkP ho geIaF. ieh vI pqf lwgf hY ik prmjIq isMG iBErf, mnjIq isMG dy bwicaF nUM jdoN vI Auh afr[ sI[ aYP[ afAuNdf qF afr[ sI[ aYP[ kMplYks `c afpxI lfl rMg dI sYNtro kfr `c GuMmfAux iPrfAux lY jFdf qy bwicaF nUM KuafAux ipafAux `qy KuwlHy idl nfl Krc krdf sI. ieh vI pqf lwgf hY ik amnpRIq kOr df prmjIq isMG iBErf nfl ivafh krvfAux `c ivcoly dI BUimkf mnjIq isMG qy AusdI pqnI divMdr kOr ny adf kIqI. ivafh AuprMq amnpRIq kOr, prmjIq isMG iBErf aqy Aus nfl afey iqMn - -hor ivakqIaF nfl iBErf dI lfl rMg dI sYNtro kfr `c aMimRqsr geI ijQy Aus ny sRI drbfr sfihb mwQf tykx AuprMq iek rfq iBErf nfl ibqfeI. puils vwloN kIqI geI puwCigwC dOrfn amnpRIq kOr ny dwisaf ik dUjy idn iBErf qy Ausdy sfQI AusnUM kpUrQlf bfeIpfs `qy Cwz ky ikDry cly gey. huisLafrpur dy sRI gurU rfm dfs ieMstIicAUt afP nrisMg `c bI[ aYs[ sI[ nrisMg kr rhI amnpRIq kOr, jo iek cMgI aYQlIt qy pVHx `c kfPI huisLafr sI, ny ieh vI dwisaf ik iBErf nfl iek rfq rihx ipwCoN AusdIaF lgfqfr Pon `qy gwlF bfqF huMdIaF rhIaF. dwisaf jFdf hY ik amnpRIq kOr dy ipqf hrcrn isMG qy hor pirvfr nUM AunHF dI lVkI vwloN dihsLqgrd prmjIq isMG iBErf nfl sLfdI krvfAux df Aus vyly rfj pqf lwgf jdoN Qfxf sdr kpUrQlf dI puils pfrtI amnpRIq kOr nUM igRPLqfr krn leI AunHF dy Gr ZuwzIaFvfl kflonI `c geI. ieh vI pqf lwgf hY ik mnjIq kOr dI pqnI divMdr kOr ny puils nUM dwisaf ik Ausdy pqI nUM prmjIq isMG iBEry bfry pihlF hI pqf sI qy Ausdy kihx `qy hI AunHF ieh sB kuJ kIqf. vrnxXog hY ik buVYl jylH qoV ky Prfr hox vfly prmjIq isMG iBErf nUM pnfh dyx dy dosL `c ryl koc PYktrI kpUrQlf qoN hoeIaF ienHF igRPLqfrIaF ny sfbq kr idwqf hY ik ryl koc PYktrI `c sB awCf nhIN. aOrqF ivwc kuafrfpx vfips ilafAux dI mMg vDI gujrfq: (isMmI iemrojL) aOrqF dy kuafrypx nuM lY ky smfj ivwc keI pRkfr dIaf DfrnfvF rhIaF hn, ikAuNik ies df iswDf sMbMD sLfdI aqy XOn sMbDF nfl hY ies leI koeI vI ies ivsLy `qy KuwlH ky gwl nhIN krdf.
plfstk srjn zfktr pfirK
pr iciksqf ivigafn dI bdOlq hux srjrI dy jLrIey aOrqF leI kuafrfpx vfips ilafAuxf mumikn ho igaf hY ijs nUM hfiemnoplfstI ikhf jFdf hY. ipCly kuJ smyN qoN gujrfq ivwc hfiemnoiplfstI vwl aOrqF df ruJfn kfPI viDaf hY aqy dysI qy ivdysI aOrqF ieh srjrI krvf rhIaF hn. hux qwk 8 qoN ijLafdf sprysLn isrP aihmdfbfd dy srjnf ny hI kIqy hn. ies qoN ielfvf srjn zfktr bIjl pfirK df kihxf hY ik rOjfnf aOsqn 10 qoN vwD aOrqF ieMtrnYt `qy ies bfry puwCqfC krdIaF hn aqy gujrfq af ky srjrI krvfAux nUM kihMdIaf hn. ies ivwc 30% BfrqI aOrqF hn aqy bfkI ivdysI sn. aOrqF ieh srjrI ikAuN krvfAuxf cfhuMdIaF hn aqy ies dy kfrn kI hn ies bfry zf pfirK kihMdy hn ik kuJ smF pihlf mYN iewk ivdysI aOrq dI srjrI kIqI sI aqy Auh aOrq afpxI 21vIN sfl igrfh mnf rhI sI aqy Aus dI iewCf sI ik Auh afpxy pqI nUM kuafrfpx qohPy vjoN pysL kry. dUsry pfsy BfrqI smfj ivwc sLfdI qwk lVkI nUM kuafrI hoxf jrUrI smiJaf jf irhf hY. zfktr pfirK df kihxf hY ik jo lVkIaF iksy vjHf kfrn afpxf kuafrfpx BMg kr bYTdIaf hn qF sLfdI qoN pihlF AunHF ivwc kuafrfpx dubfrf vfisp ilAux leI doV lwgI hoeI hY. Kfs kr Auh lVkIaF jo kfl grl dy qOr `qy pihlF kMm krdIaF hn pr hux afpxI ijMdgI iewk sDfrx lVkI vjoN ibqfAuxI cfhuMdIaf hn. zfktr pfrK anusfr sB qoN ijLafdf mrIjL jo Aus kol afAuNdy hn AunHF dI Aumr 20 qoN-25 sfl dy ivckfr huMdI hY. ieh srjrI vI koeI mihMgI vI nhIN hY isrP 25 hjLfr rupey ivwc ho jFdI hY. kuafrfpx BMg hox df iek kfrn zfktr pfrK ieh dwsdy hn. AunHF df kihxf hY ik smF bVF qyjLI nfl bdl irhf hY ik agr koeI lVkf awj qoN 10 sfl bfad ieh khy ik ijs lVkI nfl Aus ny sLfdI kIqI hY Auh kuafrI sI qF lok Aus `qy hwsxgy. ies df kfrn zfktr pfrK PrI sYks aqy ivafh qoN ibnF iewkTy rihx Kfs mMndy hn. pr BfrqI smfj ivwc ivafh qoN pihlF lVkI df kuafrfpx aihm mMinaF jFdf hY.
pMjfbI
swQ lFbVf vwloN pMjfbI dI syvf krn vflIaF aihm sLKsIaqF df snmfn
ies mOky pMjfbI swQ vwloN snmfinq hox vflI bfrHvIN sLKsIaq mMnU BfeI lihMdy pMjfb ijs nUM snmfinq krn df awj aYlfn kIqf igaf bfry ‘ajIq’ dy shfiek sMpfdk sqnfm isMG mfxk ny prcf pVH ky ivsQfr sihq jfxkfrI idwqI. muWK mihmfn s: kulvMq isMG huMdl ny sMboDn kridaF ikhf ik pMjfb dy ipMzF ivclI qrwkI dyK ky AunHF dy mn nUM KusLI huMdI hY. smfgm dOrfn bfbf buWD isMG gurU nfnk imsLn ZfhF klyrF nUM gurmiq dy Kyqr ivc Xogdfn pfAux leI BfeI gurdfs purskfr, AuWGy lok gfiekf sRImqI gurmIq bfvf nUM lok gfiekI dy Kyqr ivc Xogdfn pfAux leI, bfbf bWuly sLfh purskfr, bfl sfihq ilKx leI s: amrIk isMG qlvMzI muWlFpur dfKf nUM iqrolcn isMG BftIaf purskfr, pMjfbI pwqrkfrI ivc sfP-suQrI ivlwKxI lyKxI leI crnjIq isMG Buwlr biTMzf nUM igafnI hIrf isMG drd purskfr, khfxIaF ilKx leI jnfb Kfild husYn jMmU nUM ipMRsIpl sujfn isMG purskfr, pMjfbI mF bolI dI iKdmq krn leI sRI sudrsLn rfso aMbflf nUM jgdIsL pRsfd koisLk purskfr dy ky snmfinq kIqf igaf. awj dy smfgm dOrfn ivdysLF ivc bYTy aqy ivdysLF ivc hI pMjfbI swQ vwloN vwK-vwK QFvF Aupr smfgm krky snmfinq hox vflIaF hsqIaF ijnHF ivc zf: pRIqm isMG nUM zf: pRym pRkfsL isMG purskfr, zf: divMdr kOr ieMglYNz nUM ipMRsIpl sMq isMG syKoN purskfr, s: ajYb isMG iswDU bI[ sI[ kYnyzf nUM bfbf guridwq isMG kfmfgftf mfrU purskfr, hrijMdr isMG bI[ sI[ kYnyzf nUM pRo: pUrn isMG purskfr aqy kuljIq isMG kYlyPornIaF nUM s: krqfr isMG srfBf purskfr swQ ny sMcflkF nUM idwqy. lihMdy pMjfb dy zfktr qfihr mihmUd aqy XUrpIan iekfeI dy snmfn kRmvfr sqnfm isMG mfxk aqy s: moqf isMG srfey ny pRfpq kIqy. pRDfn s: ipafrf isMG ny sfiraF df DMnvfd kIqf. mMc df sMcfln kridaF mfstr bhfdr isMG sMDU ny XojnfbwD ZMg nfl sfiraF nUM pysL kIqf. ies mOky cOigrdf bcfE kmytI duafbf, Driq suhfvI trwst aqy sfvI DrqI trwst dy sMcflkF nUM vI pRsMsf pwqr idwqy gey. bIbI gurmIq bfvf ny ‘khfro zolI nf cfieE’ gIq idl tuMbvI avfjL ivc pysL kIqf aqy bIbI lfcI bfvf ny ‘hIr’ rfhIN sroiqaF nUM mMqr mugD kIqf . mMzI klF biTMzf dI nftk mMzlI ny dfj dI blI cVdIaF pMjfb dIaF DIaF dI ivwiQaf nUM “dfj dI blI ” nftk rfhIN ibafn kIqf. eys mOky pMjfb ryzIE lMzn vwloN, sLmsLyr isMG rfey qy nirMdr swqI ny ryzIE qoN ies smfgm df iswDf pRsfrx kIqf.
hfrpr ny dIpk Ebrfey nMU ivdysL mMqrI df sMsdI skwqr aqy rhIm jfPr nMU kOmI kMsrvtv kfks df cYarmYn Qfp ky Gwt igxqI nMU ivsLysL QF idwqI aftvf, 9 PrvrI (pRsLFq lfielpurI):- pRDfn mMqrI sRI stIvn hfrpr ny afpxI Gwt igxqI srkfr ivwc BfrqI mUl dy aYm[ pI[ sRI dIpk Ebrfey nMU ivdysL mMqrI aqy atlFitk aprcUintI eyjMsI dy kYbint mMqrI sRI pItr mkya df sMsdI skwqr nfmjd kIqf hY. sRI pItr mkya kMsrvtv pfrtI dy izputI afgU vI hn ijs kfrn sRI Ebrfey dI skwqrI hor vI mhwqvpUrn ho jFdI hY. ies dy nfl hI BfrqI ipCokV dy aYm pI sRI rfhIm jfPLr nMU pRDfn mMqrI hfrpr ny kOmI kMsrvtv kfks df cyarmYn inXukq kIqf hY. cyarmYn bxdy sfr hI sRI rhIm jfPr ny kMsrvtv pfrtI dy ivsLysL kfks smfgm dI pRDfngI kIqI. ies nfl 125 mYNbrI kOmI kMsrvtv kfks dIaF sfrIaF srgrmIaF hux aYm pI rfhIm jfPr dI sdfrq hyT af geIaF hn. iehnF do BfrqI mUl dy sMsd mYNbrF nMU ivsLysL ahudy iml jfx nfl BfrqI mUl dI sMsd mYNbr bIbI nInf gryvfl hI ibnF ahudy qoN rih geI hY. BfrqI mUl dy kul iqMn kMsrvtv sMsdF `coN do nMU ahudy dy ky sRI hfrpr ny igxqI dy ilhfjL nfl vDIaf numfieMdgI idwqI hY. afpxy nvyN mMqrI mMzl ivwc sRI hfrpr ny afpxy smyq isrPL 27 mYNbr hI sLfml kIqy hn jo ik sRI mfritn dy mMqrI mMzl qoN 12 mMqrI Gwt hn, mfritn srkfr dy 39 mYNbr sn. ikafisaf jf irhf hY ik 27 mYNbrI mMqrI mMzl kMmkfr vfsqy vDyry kfrgr sfbq hovygf aqy ies nfl slfnf lokF dy tYks df 25-30 imlIan zflr vI Gwt Krc hovygf. mfhrF df ivcfr hY ik jy EntyrIE sUby ivcoN Kfs kr torFto mhFngrI dy afspfs dy sLihrF qoN koeI Gwt igxqI BfeIcfry nfl sbMDq kMsrvtv pfrtI vwloN aYm pI bx jFdf qF Es dy kYibnt mMqrI bnx dy pwky asfr sn. pr kMsrvtv pfrtI df koeI vI rMgdfr aYm pI ieQoN cuixaf nhIN jf sikaf. pRDfn mMqrI hfrpr leI 27 mYNbrF dy Coty mMqrI mMzl ivwc dysL dy hr Kyqr nMU bxdI numfieMdI dyxf bhuq musLkl kMm sI pr AuhnF ivwc kMm bhuq isafxp nfl kr ivKfieaf hY. EntyrIE sUby kol dysL dIaF kul 308 sItF df qkbrIbn qIjf ihwsf sItF hn ijhnF dI igxqI 106 hY. sRI hfrpr ny ies nMU iDafn ivwc rwKidaF EntyrIE nMU 9 mMqrI idwqy hn jo ik 27 mYNbrI kYibnt df qIjf ihwsf bxdf hY. pwCmI sUibaF qoN kMsrvtv pfrtI bhuqy aYm pI bnfAux ivwc kfmXfb hoeI hY pr sRI hfrpr ny kYibnt ivwc pwCmI sUibaF nMU bxdI QFH hI idwqI hY aqy iehnF ikafsF nMU glq sfbq kr idwqf hY ik hfrpr srkfr pwCmI sUibaF dI srkfr hovygI. albrtf nMU AuhnF afpxy smyq isrPL 4 sItF idwqIaF hn jd ik sUby dy sfry 28 aYm pI kMsrvtv pfrtI dy hI ijwqy sn. ieMJ krky AuhnF afpxy bhuq sfry njLdIkI sfQIaF nMU vI srkfr qoN bfhr rwiKaf hY. bI sI sUby nMU vI 4 sItF hI idwqIaF hn jd ik ikbYWk nMU 5 sItF kYbint ivwc idwqIaF geIaF hn. ipRMs aYzvrz afeIlYNz ijwQoN koeI kMsrvtv nhIN ijwq sikaf nMU Cwz ky bfkI sfry Coty sUibaF nMU iewk iewk sIt idwqI geI hY. EntyrIE nMU ishq aqy KjLfnf mMqrI dy ivsLysL ivBfg idwqy gey hn jd ik ikbYWk nMU trFsport aqy pbilk vrks dy do mhwqpUrn ivBfg idwqy gey hn. sRI hfrpr ny 3 aprYl nMU sMsd df smfgm bulfEx df PYslf kIqf hY jo ik Gwt igxqI hfrpr srkfr vfsqy cxOqIaF BrpUr hovygf. pRDFn mMqrI ny afpxy sfry cox vfady pUry krn df bcn idwqf hY pr ajyhf krnf Gwt igxqI sMsd ivwc KqiraF qoN KflI nhIN hovygf. aYn zI pI dI aYm pI bIbI ElvIaf cfE ny aYlfn kIqf hY ik Aus dI pfrtI sMsd ivwc afpxf vwKrf cfielz kyar ibwl pysL krygI ijs nfl siQqI bhuq pycIdf ho jfx dI sMBfvnf hY aqy sRI hfrpr vfsqy 1200 zflr pRqI bwcf mfiupaF dyx df vfadf pUrf krnf musLkl ho jfvygf. pfl mfritn dI ilbrl srkfr ivwc mMqrI sRI zyivz aYmrsn nMU dl-bdlI krvf ky afpxy mMqrI mMzl ivwc lY lYx kfrn sRI hfrpr dI sKLq nukqfcInI hoeI hY. ilbrl qoN kMsrvtv sjy mMqrI ny asqIPf dyx aqy pYsf vfips krn dI mMg TukrfeI pihlF ilbrl Aus vwloN iewkTf kIqf pYsf moVn- zyivz aYNmrsn vYnkUvr: (jIq jlMDrI) kMsrvtv srkfr dy ivpfr mMqrI sRI zyivz aYNmrsn ny ikhf hY ik Auh ilbrlF dI mMg awgy nhIN Jukxgy aqy afpxf asqIPf iblkul nhIN dyxgy aqy ies dy nfl nfl Auh ilbrlF vwloN pYsy vfips krn dI mMg vI nhIN mMnxgy. vYnkUvr ikMgjLvya ilbrl rfeIizMg aYsosIeysLn df kihxf hY ik asosIeysLn ny 97 hjLfr zflr dy krIb PMz iekwTf kr ky aYmrsn dI cox muihMm `qy Kricaf sI. aYNmrsn df kihxf hY ik Aus ny ilbrl pfrtI leI bhuq kuJ kIqf aqy bhuq pYsf iekwTf kIqf aqy Aus ny moVvF puiCaf ik kI ilbrl pfrtI Aus vwloN iekwTf kIqf pYsf moVn nUM iqafr hY?. ilbrl rfeIizMg aYsosIeysLn df kihxf hY ik aYNmrsn vwl pfrtI df $96,775 zflr df bkfieaf bxdf hY ikAuNik Auh ilbrl pfrtI dy Krcy `qy cox lVky kMsrvtv pfrtI ivwc jf rilLaf hY aqy pfrtI-iqafgI mMqrI nUM hux ies pYsf vfips moVnf cfhIdf hY. AuDr aYNmrsn df kihxf hY ik Aus ny ilbrl pfrtI ies leI CwzI hY ikAuNik Auh socdf hY ik Auh ivroDI pfrtI ivwc bYT ky Auh sB kuJ nhIN kr skdf jo ik srkfr ivwc rih ky afpxy sUby aqy vYkkUvr sLihr dy lokF vfsqy kr skdf hY. vYnkUvr ikMgsvya hlky qoN cox ijwqy aYmrsn bfry ilbrl rfeIizMg df kihxf hY ik aYNmrsn ilbrl pfrtI df BgOVf hY aqy Aus nUM asqIPf dy ky kMsrvtv pfrtI vwloN dubfrf cox lVnI cfhIdI hY. ijLkrXog hY ik dl-bdlU sRI zyivz aYmrsn nMU afpxy mMqrI mMzl ivwc sLfml krn nfl sRI hfrpr dI sKLq nukqfcInI ho rhI hY. aYmrsn ies smyN BfrI mfnisk dbfE hyT hY aqy Aus ny mMinaF hY ik Aus nMU eyny ivroD dI afs nhIN sI. aYmrsn ny ieh vI mMinaF hY ik Aus ny dl-bdlI qoN bfad ilbrl afgU sRI ibwl grfhm nfl Pon `qy gwlbfq vI kIqI hY. sRI aYmrsn dI dl-bdlI nfl kMsrvtv pfrtI dy sMsdF dI igxqI 125 ho geI hY aqy ilbrlF dI igxqI 102 rih geI hY. ies qrf ilbrl aqy blfk ikbYWk vfly hux rl ky hfrpr srkfr zygx jogy nhIN rhy. 102 ilbrlF aqy 51 blfkIaF dI rlvIN igxqI hux 153 bxdI hY jo ik 155 dy bhumwq qoN 2 Gwt hY. eysy qrF hux 125 kMsrvtvF aqy 29 aYn zI pI vfilaF dI rlvIN igxqI 154 ho geI hY aqy ikbYWk df iewk ajLfd sMsd mYNbr rlf ky 155 df bhumwq bx jFdf hY. ies nfl sfl 2004-05 vflI sMsdI igxqI bx geI hy ijs ivwc qfkq df sMquln ajLfd aYm pI dy hwQ af igaf hY. ijLkrXog hY ik meI 2005 ivwc ilbrlF ny srkfr bcfAux vfsqy bilMzf strfink nMU mMqrI bxf ky KrId ilaf sI aqy iewk smyN sfbkf kMsrvtv skft brfiesn aqy zyivz iklgor aYm pI vI kMsrvtv pfrtI nMU alivdf afK ky ilbrl bx gey sn. hYrfnI dI gwl hY ik bI sI dy pRImIar ny ies dl-bdlI nMU sUby dy ihwq ivwc dwisaf hY. kuJ lokF ny sRI aYmrsn dy rfeIizMg dPLqr sfhmxy mujLfhrf vI kIqf hY. kYnyzf ivwc hjLrq muhMmd df ivvfdgRsq kfrtUn Cipaf ierfn df iewk aKLbfr XhUdI GwlUGfry df 'kfrtUn mukfblf' krvfeygf pI[eI[afeI: (jIq jlMDrI) kYnyzf dy sUby ipMRs aYzrvrz afeIlYNzs siQq iek XUnIvristI dy iewk Coty aKLbfr ivwc hjLrq muhMmd df ivvfdgRsq kfrtUn Cpx df smfcfr imilaf hY. ikhf igaf hY ik pI eI afeI kYnyzf df pihlf sUbf hY ijQy ieh ivvfdgRsq kfrtUn Cipaf hovy ikANuik hor iksy vI QF qoN aijhf kfrtUn Cpx df koeI vI smfcfr nhIN hY. 'd kyzr' ivwc Cpy ies kfrtUn bfry aKbfr dy aYzItr rya kIitMg df kihxf hY ik AunHF ny ieh kfrtUn isrP jfxkfrI leI hI Cfipaf sI ik ies kfrtUn qoN bfad dunIaF dy hornF dysLF ivwc ikMnI ihMsf BVkI hY aqy AunHF df mMqv iksy nUM nIvF idKfAux dI nhIN sI. buwDvfr nUM Cpy ies kfrtUn ivwc hjLrq muhMmd dy pwg-bMb vrgI pwg pihnfx aqy nfl hI vK vwK QfvF `qy awg lfAuux aqy hor ihMsF df icqrx kIqf igaf sI. ies aKLbfr dIaF ajy kuJ hI kfpIaf bfhr afeIaF sn aqy bfkI kfpIaF nUM vMzx `qy rok lgf idwqI geI hY. ies dy nfl hI ierfn qoN Cpdy iek msLhUr aKLbfr ny afpxy buwDvfr dy aYzIsLn ivwc ikhf hY ik aKLbfr XhUdIaF dy kqlyafm (GlUGfry) bfry iewk mukfblf krvfeygf aqy ies nfl pqf lwg jfvygf ik agr pwCmI dysF dy aKLbfrF nUM kuJ vI Cfpx dI pUrI ajLfdI hY qF AunHF dy aKLbfrF nUM vI aijhI hI pUrx afjLfdI hY. 'hmisLhrI' jo ik ierfn df sB qoN vwzf aKLbfr hY, ny spsLt kIqf hY ik ieh PYslf zYnmfrk ivwc muhMmd dy icqr Cpx qoN bfad ilaf igaf hY. aKLbfr df kihxf hY ik somvfr qoN ieh mukfblf bkfiedf Cfipaf jfieaf krygf. ierfn dy rfsLtrpqI aihmdInjLYd ny ipwCy ijhy ikhf sI ik iesrfeIl nUM dunIaF dy nksLy qoN imtf dyxf cfhIdf hY aqy ieh vI ikhf sI ik XhUdIaF df koeI kqlyafm hoieaf hI nhIN hY aqy ieh sB kuJ klpq hY. eIrfnI aKLbfr ny ies kfrtUn mukfbly leI bdysLI kfrtUinstF nUM vI sLfml hox df swdf idwqf hY. trONto skUl borz ny 9 imlIan zflr df PMz glq tIcrF `qy Kricaf pYsf imilaf CotIaF jmfqF dI bihqrI leI, Krc idwqf vwzIaF `qy trONto: (jIq jlMDrI) pRfiemrI jmfqF dy sfeIjL nUM Gwt krn leI trONto pbilk skUl borz nUM imilaf pYsf borz vwloN glq QF Krc krn df smfcfr pRfpq hoieaf hY. srkfr vwloN borz nUM ikMzrgfrtn qoN lY ky 3 gryz qwk dIaf jmfqF ivwc ividafrQIaF dI igxqI 20 qwk sImq rwKx leI 25 imlIan zflr idwqf igaf sI ijs nfl 150 tIcr CotIaF jmfqF leI hor rwKy jfxy sn. pr borz ny CotIaF jmfqF leI isrP 40 tIcr hI rwKy jd ik skIm dy Ault 110 tIcrF vwzIaF jmfqF leI rwK ley. hux bhuq sfrIaF CotIaF jmfqF ivwc 25-25 qwk ividafrQI hn pr srkfr df tIcf hY ik 2007-08 qwk hryk jmfq ivwc 20 ividafrQI hoxy cfhIdy hn. ies sfl dI ividafrQIaF dI iewk jmfq ivwc aOsq 22 ividafrQI hn. trONto skUl borz dI cyarprsn sLIlf vfrz ny ikhf hY ik ies sB glqI kfrn hoieaf hY. Aus df kihxf hY ik skUlF dy ipMsIplF nUM pYsf qF tIcr rwKx leI idwqf igaf sI pr ieh nhIN dwisaf igaf ik AunHF ny ieh nvyN tIcr kihVIaF jmfqF leI rwKxy hn. so ipMsIplF ny loV muqfibk vwzIaF jmfqF leI tIcr rwK ley jo ik srkfrI sIkm dy anUkUl nhIN hoieaf jo ik hoxf cfhIdf sI. kONsl jnrl sqIsL cMdr mihqf ny pMjfbI BfeIcfry dIaF keI sMsQfvF dy afgUaF nfl kIqI iewk ivsLysL mulfkfq mfltn (jIq jlMDrI) :- bIqy sLnIvfr nMU torFto dy BfrqI kONsl jnrl sRI sqIsL mihqf ny dfavq rYstorYNt ivwc pMjfbI BfeIcfry dIaF keI sMsQfvF dy afgUaF nfl dupihr dy Kfxy `qy iek ivsLysL mulfkfq kIqI. sRI mihqf ny ies mOky kONslyt syvfvF ivwc kIqy jf rhy suDfrF `qy cfnxf pfieaf aqy BfeIcfry qoN sihXog dI mMg kIqI. AuhnF ikhf ik sPLfrqI dPLqr dy sImq bjt nfl Auh jo vI syvfvF ivwc suDfr kr skdy hn, krn dI hr sMBv koisLsL kr rhy hn. AuhnF ikhf ik Bfrq dI qrwkI kr rhI afriQkqf qoN lfB lYx vfsqy ivdysLI BfrqIaF nMU vpfrk sMBfvnfvF df lfB AuTfAuxf cfhIdf hY. sRI mihqf ny iqMn mhIny dy krIb cwly brYNptn dy afrjIL dPLqr pRqI BfeIcfry dy AuqsLfh df ijLkr kridaF ikhf Auh syvfvF nMU lokF qwk lY jfx dI koisLsL ivwc hn aqy eys mksd vfsqy 9 PrvrI qoN mfltn ivwc afrjLI dPLqr Kohl rhy hn jo ik hr vIrvfr nMU sLfm 5 qoN 8 vjy qwk Kuwilaf krygf. ies dPLqr ivwc Bfrq dy vIjLy leIPL srtIPIkyt, pfvr afPL atrnI aqy aYPIzyivt atYstyysLn dIaF syvfvF idwqIaF jfxgIaF. hfjLr afgUaF ny sRI mihqf vwloN BfeIcfry dy njLdIk ho ky ivcrn dI sLlfGf kIqI aqy afpxy vwloN hr sMBv sihXog df Brosf idwqf. ies mIitMg ivwc nfrQ Xfrk gurdvfry qoN gurdyv isMG mfn dI agvfeI ivwc kuJ numfieMdy, gurU rvIdfs sBf vwloN sRI dOlq ivrdI dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, nfmDfrI sMgq vwloN s: BuipMdr isMG mxkU dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, iswD sLkqI mMidr qoN sRI ikRsLn kumfr dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, ihMdU sBf mMidr gor roz qoN sRI ieMdrjIq BgrIaf dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, sLRomxI akflI dl vwloN s: ikhr isMG igwl dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, ieMzIaf aYks srivsmYn vwloN s: hrbMs isMG Zwt dI agvfeI ivwc zYlIgysLn, nfrQ amrIkn iswK lIg vwloN s: jgqfr isMG, nfnksr gurdvfrf brYNptn vwloN s: gurmIq isMG, nfnksr gurdvfrf gor roz vwloN s: hrBjn isMG, gor sInIar klwb, sfAUQ eysLIan sInIarjL rYkszyl, hor keI afgU aqy kuJ mIzIafkfr sLfml hoey. sRI mihqf ny hfjLr afgUaF nMU bcn idwqf ik lokF dI syvf ivwc AuhnF dy drvfjLy hmysLf Kuwly hn aqy Auh BfeIcfry qoN cMgy huMgfry dI afs rwKdy hn. hyT ies smfgm dI kuJ qsvIrF pysL hn. iesrfeIl nUM hY sdfm nUM gwdIEN lfhux qoN pCqfvf aKy ! asIN sdfm nUM 'imws' krFgy
iesrfeIl: (jIq jlMDrI):- iesrfeIl dy
GrylU surwiKaf eyjMsI dy muwKI ny ikhf hY ik Aus dy dysL iesrfeIl nUM ierfk dy
rfsLtrtpqI sdfm hUsYn nUM gwdI qoN lfhux leI pCqfvf krnf hI pvygf. AuntyrIE dIaF XUnvristIaF ivwc zfktrI dy ividafrQIaF leI 104 hor nvINaF sItF trONto: (jIq jlMDrI) AuntyrIE dy XUnivristI minstr ikRs bYNtlI ny ikhf hY ik afAuNdy iqMn sflF ivwc EuntyrIE dIaF XUnIvristIaF ivwc zfktrI dy nvyN ividafQIaF leI 104 QfvF hor jfrI kIqIaF jfxgIaF. 104 nvyN ividafrQI imsIsfgf, vftrlU, syNt kYQrIn aqy ivMzsr ivwwc dfKlf lY skxgy aqy ies dy nfl hI XUnIvristI afPL aftvf ivwc vI nvIaf QfvF dI ivvsQf kIqI jfvygI. ikRs df kihxf hY ik ividafrQIaF dI shUAlq leI pYNzU hlikaF ivwc ieh QfvF ijLafdf hoxgIaF ikAuNik AuQoN zfktrI iswK ky AuWQy hI kMm krn dy asfr ies qrIky nfl vwD jfxgy aqy AuQoN dy ividafrQIaf nUM pVHn aqy kMm leI sLihrF vwl nhIN Bwjxf pvygf. kYnyzf ivwc zfktrF dI kfPI Gft hY aqy iek aMdfjLy muqfibk iekwly AuntyrIE ivwc hI iewk mIlIan qoN vwD lokF kol koeI zfktr nhIN hY aqy AunHF nUM ibmfrI dI hflq ivwc hspqflF ivwc jfxf pYNdf hY aqy keI keI aijhy ielfky vI hn ijQoN nyVly hspqfl phuMcx leI do do GMty qoN vwD smF lwg jFdf hY. ies `qy srkfr vwloN 20[8 imlIan zflr Krcx dI skIm hY. hux kYnzIan lok grOsrI `qy Gwt pYsy Krcdy hn iksfnF dI hflq pqlI, afmdn ivwc nf-mfqr vfDf trONto (jIq jlMDrI):- jy quhfnUM cyqf nhIN irhf ik 8 PrvrI buwDvfr df idn, PUz PrIzm zya sI qF cyqf krvf idwqf jFdf hY ik ies idn qwk aOsqn kYnYzIan ivafkqI Kfx-pIx leI Bojn aqy gYr alkohilk Bfv sLrfb afid nUM Cwz ky pIx vfly pdfrQF leI sfry sfl Xogf pYsf kmf lYNdf hY. ikhf jFdf hY ik sfl dy pihly pMj hPLiqaF dI afmdn aOsqn ivakqI leI isrP Kfx-pIx `qy Krcx leI kfPI smJI jFdI hY. vDdI mihMgfeI kfrn idnoN idn lokF dI KfxpIx vfly pdfrQF `qy Krc krn dI smrQf GtdI jf rhI hY jF Auh Gwt Krc kr rhy hn. iesh KLbr KpqkfrF leI qf vDIaf hY pr dukfnF aqy ijLmIdfrF leI vDIaf nhI hY. 1997 ivwc aOsqn ivakqI afpxI izspojybl afmdn df 12[5 % Bojn nfl sMbDq pdfrQF `qy Krc krdf sI pr hux aOsqn 9[25% hI Krc krdf hY. ijQy Kpqkfr aOsqn Gwt Krc krdf hY AuQy Bojn vfly pdrQ AugfAux vflLy ijLmIdfrF nUM vI Gwt afmdn ho rhI hY. iek iksfn df kihxf hY ik dukfnF `qy 'kfrn Plyks' df zwbf 3[50 zlfr df ivkdf hY jd ik Aus ivwcoN iksfn dy pwly isrPL 11 sYNts hI pYNdy hn. 59 sflf iksfn rOn stIl df kihxf hY ik isrP zwby dI kImq vDI hY jdik zwby ivcly 'kfrn' dI kImq AuhI hY jo awj qoN 25-30 sfl pihlF sI. pr iehI hfl dukfnF aqy storF vfilaf df vI hY. storF vfilaF dy pwly 3[50 zflr dy kfrn Plyks dy zwby ipCy isrP 3[5 sYNts pYNdy hn. storF df kihxf hY ik mukfblf hI ieMnf vD igaf hY ik lfB isrP nf mfqr hI rih igaf hY. kYnyzIan PYzrysLn afPL aYgrIklcr df kihxf hY ik 1997 qoN lY ky 2003 qwk PUz dIaF kImqF ivwc 13[8 % vfDf hoieaf hY jd ik iksfnF dI afmdn isrP 2[1% hI vDI hY. pIal hlky dy do pMjfbI amrIkf ivwc zrwg smgilMg dy dosL ivwc PVy inAU ErIlInjL :- pIal hlky dy do pMjfbI amrIkf dy inAU ErlIn sLihr ivwc mfry gey CfipaF dOrn zrwg smgilMg dy dosL ivwc PV ley gey hn. pqf lwgf hY ik iehnF nMU bIqy sLukrvfr aqy sLnIvfr dI ivckfrlI rfq qy sLnIvfr svyry nMU mfry gey ryzF ivwc PiVaf igaf hY. puils nMU iewk gupq sUqr ny dwisaf sI ik iewk trwk trylr sLihr dy jYPrsn pYirsL ielfky ivwv mYrUvfnf (BMg) dI iewk vwzI Kyp phuMcfx vflf hY. puils ny sLukrvfr rfq 10:40 vjy zrfievr nMU PV ky ies plfn nMU Pyhl kr idwqf. PVy jfx smyN ieh zrfievr afpxy gfhk vwl jf irhf sI. puils ny 18 vIlr vfhn smyq 2 lwK 30 hjLfr zflr afpxy kbjLy ivwc lY ilaf hY. dUjy rya ivwc puils ny 40 iklo BMg, qy nsLy dI aYktysI nfm dI zrwg dIaF 50 hjLfr golIaF PVIaF qy iewk kfr kfbU kr leI. ieh sfrf aprysLn aYP bI afeI aqy vwK vwK puils PorsF ny rl ky kIqf dwisaf igaf hY. torFto stfr dI iewk KLbr muqfibk iehnFv ryzF ivwc do pMjfbI aqy do hor ivakqI PVy gey hn. PVy gey do amrIkn sLihrI vIaqnfmI ipCokV dy nfvF vfly lgdy hn ijhnF nmU bkfiedf cfrj kr ilaf igaf hY. do cfrj kIqy gey pMjfbIaF ivwc imsIsfgf invfsI 22 sflf rfjbIr gryvfl aqy 54 sflf brYNptn invfsI pRIq iZloN sLfml hY. ijLkrXog hY ik pMjfbI BfeIcfry dy bhuq sfry nOjvfn ies smyN zrwg smgilMg dy dosLF ivwc amrIkf dIaF jylFH ivwc bMd dwsy jFdy hn ijhnF ivwc bhuqy trwk zrfievr hn. sQfnk pMjfbI BfeIcfry ivwc cwl rhIaF aPLfhF muqfibk hux zrwg df DMdf krn vfilaF dy rfjnIqk afgUaF nfl vI njLdIkI sbMD bx gey hn jo ik BfeIcfry vfsqy icMqf df ivsLf hY. Xfd rhy pihlF ajyhy sbMD bI sI sUby ivwc jfhr hoey sn ijwQy zrwg gYNgF ivckfr cwl rhy gupq XuwD ivwc hux qwk 100 dy krIb nOjvfn mfry gey hn aqy bhuiqaF dy kfql PVy nhIN jf sky. -jrmnI
dI zfierI sFJy
pMjfb dy lokF vloN aMimRqf pRIqm XfdgfrI smfgm
ipCly smyN ivCoVf dy geI pMjfbI dI AuWGI lyiKkf aMimRqf pRIqm dI Xfd
ivc jrmnI dy sLihr PrYNkPrt ivKy ‘pMjfbI adbI sMgq’ vloN iek XfdgfrI sfihqk
smfgm aqy ihMd-pfik (pMjfbI-AurdU) sFJy kvI drbfr df pRbMD kIqf igaf. smfgm ivc
svIzn qoN msUd munwvr aqy hflYNz qoN joigMdr bfT Kfs qOr qy sLfml hoey. smfgm dy
pihly sYsLn dI pRDfngI msUd munwvr, ierPLfn Kfn aqy kyhr sLrIPL ny kIqI. pRogrfm
dI sLurUafq aMimRqf dI pRiswD njLm nfl hoeI:- ‘awj
afKF vfirs sLfh nUM ikqy kbrF ivcoN bol qy
awj ikqfby iesLk df koeI aglf vrkf Pol’ nUM
axKI iebrfhImpurI ny qrMnm ivc gf ky afey pMjfbIaF nUM Bfvuk kr idwqf. Pyr
‘pMjfbI adbI sMgq’ dy pRDfn aqy AuWGy kvI quPYl KilsL
ny afey lokF nUM jI afieaF kihMdy hoey ‘pMjfbI adbI sMgq’ bfry dwisaf
aqy cVHdy-lihMdy pMjfb ivc vD rhI dosqI lihr bfry KusLI df iejLhfr kridaF ies dy
lgfqfr awgy vDdy rihx aqy amn lihr dy qkiVaF hox dI duaf kIqI. pihly Bfg ivc
aMimRqf pRIqm dy jIvn aqy rcnf bfry prcy pVHy gey. pVHy gey pricaF ivc axKI
iebrfhImpurI ny ‘pMjfbI kivqf df mujwsmf-aMimRqf pRIqm’ ijs ivc Auhny
aMimRqf dy ilKx sMsfr bfry jfiejLf pysL kridaF AusdIaF ilKqF dI BrpUr sLlfGf
kIqI. AurdU-jrmn klcr sosfietI jrmn dy pRDfn ierPLfn aihmd Kfn ny ‘iek roeI sI
DI pMjfb dI’ dy isrlyK vflf prcf pysL kIqf aqy svIzn qoN afey muwK mihmfn msUd
munwvr ny aMimRqf pRIqm nfl afpxI jfqI sFJ, idwlI ivc AunHF nfl ibqfey smyN,
aMimRqf dI jIvn jfc aqy jIvn sLYlI bfry Kuwl ky Bfvukqf/bOiDkqf BrIaF gwlF
kIqIaF. mujwPr sLyK ny pfiksqfn ivc aMimRqf dy ivCoVf dy jfx qoN bfad Auhdy bfry
pMjfbI (sLfhmuKI ivc) aqy AurdU dy adbI pricaF ivc jo Cipaf Auhdy ivcoN pVHky
suxfieaf aqy aMimRqf dI afKrI njLm ‘mYN qYnUM Pyr imlFgI’ pVHky hfjLr
sroiqaF nUM suxfeI. ienHF qoN ibnF blkfr isMG, bhfdr isMG afid keI hornF ny
aMimRqf dIaF ilKqF nUM srfihaf qy Auhdy bfry gwlF kIqIaF. sfry bulfiraF dI sFJI
rfie sI ik ijMnI dyr pMjfbI jLubfn rhygI ‘awj afKF vfirs sLfh nUM………’
njLm vI ijMdf rhygI. ies qoN bfad ihMd-pfik sFJf musLfierf hoieaf ijs ivc AurdU aqy pMjfbI dy kvIaF ny afpxIaF rcnfvF pysL kIqIaF. ies musLfiery/kvI drbfr dI pRDfngI smfgm dy muwK mihmfn msUd munwvr aqy hnIPL qmMnf ny kIqI. kvI drbfr ivc AurdU-pMjfbI dy sLfier sLfml hoey, ijnHF ivc suwcf isMG nr, dlvIr isMG, hmId AuWlf jLPLr, muhMmd ieshfk awQr, afPqfb husYn, Kfild sLrIPL, sLOPIk aKqr bsrf, sLOPIk murfd, iersLfd hfsLmI, rfjf XUsPL, qfihr adIm, ibsLfrq aihmd ibsLfrq, axKI iebrfhImpurI, kyhr sLrIPL, quPYl KilsL, msUd munwvr aqy hnIPL qmMnf ny afpxf klfm pysL kIqf. ‘pMjfbI adbI sMgq’ vloN krvfieaf ieh smfgm pRbMDkF dI afs qoN ijLafdf kfmXfb irhf. ies smfgm dI ‘pMjfbI swiBafcfr aqy Kyz sMsQf PrYNkrt’, ‘afrt aYNz klcr asOsIeysLn’ aqy ‘AurdU jrmn klcr sosfietI’ vloN BrpUr shfieqf kIqI geI. kuwJ Kfs gwlf:- ieh sfrf pRogrfm pMjfbI aqy AurdU jLubfn ivc pysL kIqf igaf, ies smfgm ivc cVHdy-lihMdy pMjfb (Bfv sFJy pMjfb) dy iqMn sO qoN vI vwD sroqy sLfml sn ijnHF ivc aOrqF BfrI igxqI ivc sLfml hoeIaF. ies sfry smfgm nUM axKI iebrfhImpurI aqy jnfb mujwPr sLyK dI styj skwqrI ny bfKUbI inBfieaf. sfrf smfgm tYlIvIjLn dy iek cYnl vloN rIkfrz kIqf igaf. hornF dy nfl joigMdr bfT ny ies smfgm dI PotogRfPI dI syvf inBfeI. Xfd rwKx vflI gwl ieh ik ieQy iksy nUM vI sLrfb afid pysL nhIN kIqI geI. ies pRogrfm dI kfmXfbI ivc quPYl KilsL, axKI ibrfhImpurI, ivsfKf isMG aqy iersLfd hfsLmI df vwzf Xogdfn irhf. aMq ivc afey mihmfnF nUM suafdI sLfkfhfrI Bojn pysL kIqf igaf, Kfxy AuprMq rfq dy igafrF bjy qoN bfad lok aMimRqf pRIqm dIaF XfdF lY ky Gro-GrI qur gey. -
kyhr sLrIPL hjLrq
muhMmd dy kfrtUn ny XUrp nMU pfieaf vKq zYnmfrk
dy pRDfn mMqrI ny arb tI vI `qy muafPLI mMgI XUrp (jIq jlMDrI):-
muslmfnF dy pYgMbr hjLrq muhMmd dy kfrtUn XUrp dy keI aKbfrF ivwc Cpx qoN bfad
iewk bhuq vwzf ivvfd KVf ho igaf hY qy XUrp aqy muslm dysLF ivwckfr kUtnIqk sMkt
bxdf jf irhf hY. zYnmfrk ivwc kuJ kfrtUn iqMn mhIny pihlF iewk aKLbfr ivwc Cpy
sn aqy hux ieh XUrp dy pMj hor dysLF dIaf aKLbfrF ny vI Cfp idwqy hn ijs kfrn
sMkt idnoN idn gihrf huMdf jf irhf hY. muslm dysF ny mhuMmd dy kfrtUn Cpx `qy
duwK jfLihr kIqf hY aqy ikhf hY ik ienHF kfrtUnF ivwc pYgMbr dI qOhIn kIqI geI
hY. hux kuJ muslm ktVpMQI jQybMdIaf ny XUrpIn iemfrqF nUM AuzfAux dI DmkI idwqI
hY. kfrtUnF ivwc iewk aYsf kfrtUn hY ijs ivwc iek ivakqI dy isr `qy bMbnumf pgVI
bMnI hoeI hY aqy pgVI ivwcoN iewk sulgdf PIqf bfhr inkldf hY jo ik tfeIm bMb df
BulyJKf pfAuNdf hY. zYnmfrk dy pRDfn mMqrI ny al-arbIaf tI[ vI[ `qy iewk
ieMtrivAU ivwc ies dI muafPI mMgI hY aqy sfrIaF iDrF nMU sMjm qoN kMm lYx leI
afiKaf hY. sIrIaf aqy sfAUdI arb ny zYnmfrk qoN afpxy sPIr vfps bulf ley hn. keI
musilm dysLF ivwc zYnmfrk dIaF bxIaF cIjLf df bfeIkft sLurU ho igaf hY. zYnmfrk
qoN bfad ieh kfrtUn jrmnI, ietlI, PrFs aqy spyn dy keI aKLbfrF ny “pRYs dI
ajLfdI” df muwdf bxf ky pRkfsLq kIqy hn. PrFs dy iewk aKLbfr dy muwK pMny `qy
pRkfsLq kIqy kfrtUn kfrn ies aKLbfr dy mflkF ny aYtItr dI CwutI kr idwqI hY pr
PrFs dy pwqrkfrF ny aYtIztr df BrpUr smrQn kIqf hY. jfrzn dy iewk aKLbfr
‘al-sLfhIn’ dy aYzItr vI ies dy mflkF ny CuwtI kr idwqI hY. aYzItr ny ikhf
sI ik Aus ny ieh kfrtUn lokF dI jfxkfrI vfsqy hI pRkfsLq kIqy sn. pfiksqfn smyq
bhuq sfry musilm dysLF ivwc mujLfhry ho rhy hn. mfritn
ny ibwl grfhm nUM ilbrlF df aMqrm nyqf Qfipaf mfritn
ivroDI iDr df nyqf bxn qoN Bwijaf pr ajy pfrtI dI pRDfngI Cwzx nUM iqafr nhIN aOtvf: (jIq jlMDrI)
pRDfn mMqrI pfl mfrtn ny ilbrl srkfr dy sfbkf rwiKaf mMqrI ibwl grfhm nUM pfrtI
df aMqrm lIzr inXukq kIqf hY aqy sRI mfritn afp sMsd ivwc isrP iewk aYYWm pI dy
qOr `qy hI bYTxgy. kMsrvtvF dI nvIN bx rhI srkfr ivwc ilbrl pfrtI muwK ivroDI
iDr vwjoN bYTygI aqy ivroDI iDr dy nyqf ibwl grfhm hoxgy. ivsLlysLkF df kihxf hY
ik pfl mfritn jfhn trnr vflf rvweIaf apxf irhf hY aqy hOlI hOlI pfrtI `qy afpxI
pkV iZwlI kr irhf hY. bhuq sfry ilbrlF nUM afs sI ik pfl mfrtn Kwud hI sMsd ivwc
ivroDI iDr dy nyqf vwjoN bYTxgy pr AunHF ny ivroDI iDr dy nyqf vjoN bYTxf svIkfr
nhIN kIqf aqy sLfied afpxI byiejqI smJI aqy ibwl grfhm nUM nyqf bxf idwqf hY. pr
dUsry pfsy sRI mfritn ajy pfrtI dI pRDfngI Cwzx nUM iqafr nhIN hn. afs ieh kIqI
jf hI sI ik pfl mfritn afpxI QF `qy iksy lIzr nUM pfrtI df afrjLI nyqf Qfp ky
afp pURI qrF pfsy ht jfxgy pr pfl mfritn ny aijhf nhIN kIqf aqy ikhf hY ik ies
qrHF krnf pfrtI dI purfxI rIq hY. bysLk pfl mfritn ny ieh kih idwqf hY ik Auh
pfrtI dI pRDfngI Cwz rhy hn pr ies bfry koeI pwkI qrIk insLicq nhI kIqI geI. sRI
pfl mfritn qoN pihlF dy pRDfn jnfb XF ikRqIaF ny vI aijhf hI aYlfn kIqf sI aqy
zyZ sfl lMGf idwqf sI. agsq 2002 ivwc XF ikRqIaF ny pRDfngI Cwzx df aYlfn kIqf
sI pr asl ivwc dsMbr 2003 ivwc pfrtI dI pRDfngI qoN ivdf hoey sn. sRI mfritn ny
vIrvfr nMU pRDfn mMqrI dy qOr `qy afKrI pwqrkfr smyln nMU sMboDn kIqf pr ‘dysL
cMgI hflq ivwc hY’ qoN ibnF koeI Kfs gwl nhIN kIqI. ilbrlF
dI Zwky-zolLy KFdI byVI df mlfh bxn nUM koeI vI iqafr nhIN hMZy
vrqy ilbrl lIzr pfsf vtx lwgy, bfb rya dI ilbrl pfrtI `c afAux dI iqafrI ? aOtvf: (jIq jlMDrI)
ilbrl pfrtI ny afpxy 13 sfl rfj ivwc keI mn-afeIaF kIqIaF, Gply hoey, vfady kIqy
aqy rwj ky tYks lfey. jnvrI dIaF coxf ivwc hfr jfx ipCoN pfrtI dy nyqf pfl mfrtn
ny pfrtI dy pRDfn df afhudf Cwzx df aYlfn kr idwqf sI. 2004 dIaF coxF `c Gwt
igxqI dI srkfr bxn qoN bfad keI hMzy vrqy rfjnIqk iKzfrI pfl mfrtn nUM cxOqI dyx
dy rOa ivwc sn pr mfrtn ny Aus vkq coxF ivwc Gwt sItF pRfpq krn df BFzf ilbrl
pfrtI dy ikRqIaf DVy isr BMn idwqf sI qy afp sfPL brI ho igaf. Aus qrHF vI pfrtI
ivwc mfl mfrtn df glbf sI aqy Aus nUM iswDI twkr dyxf musLkl sI. hux jdoN pfrtI
coxF hfr geI hY aqy mfrtn ny pRDfngI CWzx df aYlfn kr idwqf hY qF keI mhFrQIaF
ny pfrtI pRDfn df afhudf lYx qoN afpxy afp nUM vwK kr ilaf hY. coxf hfrn qoN
iewkdm bfad PrYNk mkYnf ny amrIkI rfjdUq df afhudf iqafg idwqf sI aqy afs sI ik
Auh mfrtn dI QF lYxgy pr AunHF ny vI nFh kr idwqI. ies qrHF jfhn mYnlI ny vI nFh
kr idwqI aqy ies hI lVI ivwc brfien tobn ny vI nFh kr idwqI aqy ikhf ik pfrtI
nUM koeI nvF KUn cfhIdf hY. nvyN KUn ivwcoN bIbI bilMzf ny kwl ikhf hY ik Auh
pfrtI dI pRDfngI leI soc rhI hY pr Aus ny ajy koeI PYslf nhIN kIqf. dUsry pfsy
AuntyrIE sUby dy sfbkf pRImIar bfb rya dy nF dI vI crcf awjkl jLorf `qy hY ik
Auh vfips ilbrl pfrtI ivwc clf jfvygf. trozo vkq bfb rya pwkf ilbrl huMdf sI aqy
Aus ny trozo dI lIzrisLp doV leI kfPI kMm kIqf sI. bfad ivwc Auh aYn zI pI ivwc
clf igaf sI. Xfd rhy bfb rya iqMn bfr PYzrl aYm pI cuixaF jFdf irhf hY aqy 1990
ivwc Auh sUby dI rfjnIqI ivwc afky aYn zI pI vwloN pRImIar cuixaf igaf sI. bfb
rya df Brf jfhn rya XF ikRqIaF df
Kfs ivakqI huMdf sI aqy ajy vI ilbrl pfrtI ivwc pUrI qrHF srgrm hY. lyksLor
eyrIaf qoN mUjOdf ilbrl pfrtI dy aYm pI mfeIkl iegnftIP nUM ilbrl pfrtI ivwc
ilaf ky itkt idvfAux vflf vI bfb rya hI smiJaf jf irhf hY ikAuNik bfb rya qy
mfeIkl kflj pVdy vkq iewkoN hI kmry ivwc rihMdy rhy hn. bfb rya nUM hI pfl mfrtn
ny eyar ieMzIaf dI pbilk jFc df kMm sONipaf sI. so bfb rya nUM ilbrl pfrtI aqy
pfl mfrtn dy bhuq nyVy smiJaf jr irhf hY. ho skdf hY ik pfl mfrtn ny aMdrKfqy
bfb rya nUM lIzrisLp dI doV ivwc sLfiml hox leI rjfmMd kr ilaf hovy aqy qF hI
hor isrkwZ lIzr dOV ivwc ihwsf lYx qoN kMnI kqrf rhy hox. ieh qF afAux vflf smF
dwsygf pr hfl dI GVI ilbrlF dI zubdI byVI df mlfh bxn nUM koeI vI isrkwZ nyqf
iqafr nhIN hY. ietlI
dy pRDfn mMqrI ny coxF qwk pUrx bRhmcfrI rihx df aYlfn kIqf aKy
! mYN qF ies jhfn `qy afieaF hI aOrqF Kfiqr hF! ietlI : ( jIq jlMDrI)
ietlI dy pRdfn mMqrI islvIE brluskonI ny coxF qwk bRhmcfrI rihx dy aYlfn ny Aus
dy smrQkf nUM hYrfn krky rwK idwqf hY. brluskonI ny ikhf hY ik Auh 9 aprYl jd
qwk coxF nhIN ho jFdIaF, iblkul sYks nhIN krngy Bfv bRhmcfrI hI rihxgy. iewk cox
rYlI ivwc 69 sflf brluskonI ny bfr bfr iehI duhrfieaf ik Auh coxF hox qwk pUrx
bRhmcfrI rihxgy. brluskonI jo ik smilMgqf dy iblkul ivruwD hY, ny ikhf ik "
mYN agly ZfeI mhIny qwk pUrx bRhmcfr df pflx krUMgf aqy cox ijwqx qoN bfad
quhfzIaF AumIdF `qy pUrf AuqrFgf. brluskonI sYks sMbMDI itpxIaF leI aksr crcf
ivwc rihMdy hn aqy keI bfr AunHF `qy aOrqF bfry Bwdy mjLfk krn dy dosL vI lwgy
hn. ipCly sfl jUn mhIny ivwc AunHF ny ieh kih ky snsnI PYlf idwqI sI ik Auus ny
iPnlYNz dI rfsLtrpqI qfrjf hYlonyn nUM iewk ivvfdgRsq muwdy `qy sihmq krn leI
afpxy 'mrdfnf ZMg' df iesqymfl kIqf sI. brlukonI ny ikhVf mrdfnf ZMg apxfieaf sI
ies bfry qF Aus ny kuJ kihx qoN qF ienkfr kr idwqf sI, pr bws ienF hI ikhf sI ik
mrdfnf ZMg nfl iksy vI aOrq nUM sihmq kIqf jf skdf hY. ies qoN pihlF afsLk
imjLfjL ies pRDfn mMqrI ny amrIkI AudXogpqIaF nUM ikhf sI ik iewtlI ivwc afpxf
srmfieaf lfE ikAuNik AuWQy bhuq KubsUrq sYktrIaF aqy byhqrIn lVkIaF iml jFdIaF
hn. afpxy afp nUM jvfn idsdy rihx leI vI brluskonI ny afpxy ichry dI 2004 ivwc
pflsitk srjrI krvfeI sI. brluskonI ny afpxI pihlI pqnI nUM 27 sfl pihlF qlfk dy
idwqf sI aqy glYmr aiBnyqrI byroinkf lfirE nfl sLfdI kr leI sI lyikn hux AunHF
dy ivafh sMbDF ivwc keI smisafvf cwl rhIaF hn. pr ies dy Ault ieqflvI aKLbfrF df
kihxf hY ik do bfr ivafh krvf cwuky brluskonI Kuwd nUM aOrqF ivwc kfPLI lokipRaf
mMndy hn aqy kihMdy hn ik Auh qF ies jhfn qy isrP aOrqF dI syvf krn hI afey hn.
Aus nUM afs hY ik aOrqF Aus nUM coxF ivwc ijqf dyxgIaF. pIal
pulIs dy ispfhI `qy lwgy nOjvfn lVkIaF df ipwCf krn dy dosL imsIsfgf: (jIq jlMDrI)
pIal pulIs dy iewk kFstybl nUM pulIs srivss aYkt dy aDIn cfrj kIqf igaf hY. Aus
`qy dosL hn ik Aus ny vwKo vwKry smyN 13 nOjvfn lVkIaF dy nfl byqukIaF hrkqF
kIqIaF. puls itRibAUnl sfhmxy pysL kIqy kys ivwc ikhf igaf hY ik 36 sfl dy
kFstybl rOjr jIE ny ijLafdfqr 7vyN gryz dIaF ividafrQxF nfl glq hrkqF kIqIaf aqy
AunHF df ipwCf kIqf. ieh sB kuJ skUlF, sLfipMg sYNtrF aqy rIkrIeysLn sYNtrF dy
njLdIk jUn 8 qoN lY ky akqUbr 7 qwk vfpiraf. irport ivwc ikhf igaf hY ik rOjr ny
jd ieh hrkqF kIqIaf qF Auh izAUtI `qy nhIN sI huMdf. Audfrhx dy qOr `qy iewk kys
ivwc Aus ny iek crc dy njLdIk sqvyN gryz dIaf ividafrQxF nUM afpxI pRfeIvyt kfr
dy kol swd ky ividafrQxF qoN aYirnimwl tfAun sYNtr jfx df rfh pwuiCaf aqy AunHF
nUM kfr dy njLdIk af ky rfh dwsx leI ikhf aqy dUroN nf suxn df bhfnf mfiraf. iek
hor Gtnf ivwc rOjr ny iewk ividafrQx df ipwCf zYz aYNz strIt qwk kIqf. ividarQxF
vwloN ienHF GtnfvF dI irport puls kol kIqI geI. rOjr vwlO aijhIaF 8 GtnfvF
kIqIaF geIaF. afKrI vfr iewk sfdy kpiVaF ivwc iewk nOjvfn mihlf puls aPsr ny
imzovyl tfAUn sYNtr ivwc afpxy afp nUM nOjvfn ividafrQx vFg pysL kIqf aqy rOjr
ny Aus df iwpCf krnf sLurU kr idwqf. jdoN mihlf pls aPsr n yafpxy afp nUM
asuriKaq mihsUs kIqf qF Aus ny puls nUM swd ilaf. rOjr `qy koeI ikRmInl cfrj
nhIN lfieaf igaf aqy Aus dI
tRibAUnl awgy aglI pysLLI 2 mfrc nUM hox jf rhI hY. Pors ivwcoN rOjr nUM qNnKfh
smyq sspYNz kIqf hoieaf hY. puls XUnIan df kihxf hY ik rOjr afpxy afp nUM
itRibAUnl awgy byksUr dwsygf. dfnI
sMsQf 'sYlvysLn afrmI' nUM lwgf imlIan zflrF df cUnf sMsQf
dy hI akfAUNtYNt ny bogs rsIdF aqy bogs kMpnIaF rfhIN pYysy Twgy trONto: (jIq jlMDrI)
aMqrrfsLtrI sYlvysLn afrmI nF dI dfnI sMsQf jo ik loVvMdF nUM irhfiesL, Bojn aqy
kpVy afid dy ky mdd krdI hY, dI kYnyzIan iekfeI nUM Aus dy afpxy iewk akfAUNtYNt
vwloN Twgy jfx dI sUcnf pRfpq hoeI hY. sYlvysLn afrmI df kihxf hY ik Aus dy
trONto siQq hYWzkvftr ivwc kMm krdy 25 sflf akfAuNtYNt ny 2[3 imlIan zflr df
sMsQf nfl Prfz kIqf hY. sMsQf df kihxf hY ik akfAUNtYNt imMg vfa, ijs ny Prfz df
pqf lwgx qoN kuJ hPqy pihlF asqIPf dy idwqf sI, vwloN hjLfrF hI zflrF dIaF
JUTIaF 'ienvfiesF' Bfv ibwl aqy bogs rsIdF bxf ky do JUTIaF kMpnIaF nUM cYWk
jfrI kIqy idwqy jFdy rhy sn aqy ieh islislf kfPI dyr qoN cilaf af irhf sI pr
sMsQf nUM ies dI koeI iBxk nf peI. sMsQf df kihxf hY ik ijnHF kMpnIaf nUM ieh
cYWk jfrI hoey sn, AunHF kMpnIaF df ikqy nF insLfn hI nhIN sI blik isrP bYNk
ivwc akfAUNt hI sn. sMsQf muqfibk imMg vfa nUM hux sUa kIqf jf irhf hY aqy Aus
qoN sfry pYsy vfips krvfAux leI adflq ivwc kys drj krvf idwqf hY aqy pulIs nUM
vI CfxbIx leI kys Byj idwqf hY. puls ny vfa nUM Prfz aDIn cfrj kr ilaf hY. sMsQf
df kihxf hY ik sMsQf cfhuMdI hY ik imMg vfa sMsQf nUM jo Aus kol do vwzy plfjLmf
tI vI hn, aqy Aus dy bYNk akfAUNt ivwc jo hjLfrF hI zflr pey hn aqy sfZy cfr lwK
zflr df Gr jo ik mfrKm ivwc hY, sMsQF nUM moVy. aYPIzyivt ivwc sMsQf ny ieh vI
ijLkr kIqf hY ik vfa kol do bI aYWm zblXU kfrF vI hn jd ik Aus dI sflfnf qnKfh
isrPL 41000 zlfr hI sI. sMsQf df
kihxf hY ik Aus nUM ies Prfz df pqf dsMbr mhIny ivwc lwgf sI jdo sMsQf ny afpxI
aMdrUnI lyKf-pVqfl kIqI sI. pr aKLbfrI irportF ivwc ieh ikhf igaf hY ik iewk rIz
nF dy vkIl ny sMsQf dy vkIl nfl gwl kIqI ik Aus df iewk gfhk hY ijs ny sMsQf nfl
koeI pYsy ivwc hyrfPyrI kIqI hY aqy Auh hux iewk imlIan zflr dI hyrfPyrI ivwcoN
40% sMsQf nUM vfips krnf cfhuMdf hY. pihlF vkIl rIz ny afpxy gfhk df nF dwsx qoN
ienkfr kr idwqf aqy iPr ieMnf hI ikhf ik Auh df nfqf sMsQf nfl hY aqy iPr sMsQf
ny vkIl rIz nfl koeI vI smJOqf krn qoN ienkfr kr idwqf ikAuNik ijs ny sMsQf nfl
TwgI mfrI sI Auh Ausy hI sMsQf nfl kMm krdf irhf sI. jdoN sMsQf ny afpxy
ihsfb-ikqfb dI aMdrUnI lyKf-pVqfl krvfeI qF iewk imlIan dI bfjey 2312903[56 dI
hyrI PyrI hoeI lwBI. hux sMsQf afpxy rih cwuky afkAUNtYNt qoN pYsy vfips krvfAux
leI nwT Bwj kr rhI hY. Xfd rhy sMsQf dI kYnyzIan brFc hr sfl qkrIbn 130 imlIan zflr dfnIaF qoN iewkTf krdI hY. ies Prfz nfl sMsQf dy nF nUM kfPI swt vwjI hY aqy ies df mfVf asr sMsQf `qy pYxf sBfivk hI hY. pr sMsQf dy bulfry mUr df kihxf hY ik bysLk ieh sMsQf vfsqy mfVI KLbr hY pr Aus nUM afs hY ik ies df sMsQf dy kMm `qy koeI mfVF asr nhI pvygf. imMg vfa nUM jLmfnq `qy irhf kr idwqf igaf hY aqy Aus dy kys dI pYrvfeI iewk mihMgf vkIl aYln golz kr irhf hY.
gurduafrf
iswK sSgq sfihb aYlmIar, nYdrlYNz vwloN apIl prm siqkfrXog sfD sSgq
jIAu , vfihgurU jI kf Kflsf. vfihgurU jI kI Piqh.. afpjI n¨¨S ieh jfx ky
byaSq KusLI hovygI ik bVy icrF qo Almere ( Flevoland - Netherlands
) dIaf sm¨¨h sfD sSgqF dI
ieh pRbl ieCf sI ik hflYz dy ies ielfky ivc gur¨ Gr jr¨r sQfipq hoxf cfhIdf hY
aqy vfihgurU jI dI afpfr ikRpf sdkf aqy sm¨¨h sfD sSgqF dy Audm nfl gur¨ Gr
dI iemfrq iml geI hY. sMgqF n¨¨M gur¨ Gr dI iemfrq imlx qy byhd KusLI hoeI hY
aqy sm¨¨h sfD sSgq ny imlky sRI vfihgurU jI vlo hoeI ies apfr bKisLs df
sLukrfxf kIqf hY. ies vyly kfr syvf df kfrjL surU hY . afp sm¨¨h sfD sSgqF ijs
qrf dI vI syvf krnI cfho kr skdy ho. gur¨ Gr df pqf ieh hY : Gurdwara Sikh Sangat Sahib Brongouw 57 1352 EG, Almere
Haven. gurduafrf iswK sSgq sfihb
aYlmIar df Account Number ieh hY. Rabo Bank, Account Number :
111670357 iksy vI iksm dI jfxkfrI
vfsqy hyT ilKy tYlIPon nSbrf qy sSprk kr skdy ho . sR :
hrijSdr isSG sSDU. tYlIPon 00
31 (0)6 49869918 sR :
gulijSdr isSG. tYlIPon
00 31 (0)6 41222776 sR :
BuipSdr isSG. tYlIPon
00 31 (0)6 46321659 sRI
ajY BftIaf. tYlIPon
00 31 (0)6 24517430 vYb sfeIt WWW.SIKHS.NL qy vI ieh jfxkfrI AuplbwD hY. -------------------------------------------------------------------------- pMjfbI lYNgUeyj aYjUkysLn aYsosIeysLn (plI) vloN cOQf slfnf aMqrrfsLtrI mF-bolI idn 19 PrvrI 2006, srI bI[ sI[ rvI bYNkUiet hfl 8166 - 128 strIt, srI 2:00 qoN 4:30 qwk RAVI BANQUET HALL 8166 - 128th Street, Surrey pMjfbI bolI df knyzf ivwc BivwK bfry ivcfr vtFdrf siBafcfrk pRogrfm pMjfbI bolI bfry kivqfvF, gIq, pMjfbI pVHdy ividafrQIaF vloN pysLkfrIaF; mF-bolI pMjfbI dI mhwqqf bfry sMKyp BfsLx. pMjfbI lYNgUeyj aYjUkysLn aYsosIeysLn (plI) PUNJABI LANGUAGE EDUCATION ASSOCIATION (PLEA) jfxkfrI leI Pon: sfDU ibinMg -604-437-9014; blvMq sMGyVf - 604-275-8977 jF pfl ibinMg - 778-889-8255
sMjIvn
dI lGU iPlm ‘dPLqr’ `qy crcf srI,bI[sI[
22jnvrI nMU nftkkfr sMjIvn ny afpxI lGU iPlm ‘dPLqr’ df srI dy DflIvfl
bYNkuiet hfl ivwc pRdrsLn kIqf. iPLlm
dI smfpqI `qy iewk sMKyp ijhI vfrqflfp vI kIqI geI ijs dOrfn XU[bI[sI[ `c pMjfbI
aiDafpk sLRI sfDU ibinMg
ny ikhf ik ijs qrIky nfl sMjIvn ny pMjfb dy dPLqrF ivwc iBRsLtfcfr nMU
pysL kIqf hY,Auh slfhuxXog hY. ieMzIaf qoN phuMcy pRiswD sfihq aflock zf[ rGbIr
isMG isrjxf ny sMjIvn aqy srGI klf kyNdr vwloN smfijk cyqnf leI Kyzy jFdy nftkF
aqy iewk nftk dy ies iPlmIkrx dI pRsMsf kIqI. aMgRyjLI nftk ‘hyar aYNz nfE’
dy klfkfr arivMdr isMG iQMd ny ikhf ik smfijk jfgrUkqf vflIaF iPlmF bxfAunf Gr
PUk qmfsLf dyKx vflI gwl huMdI hY aqy ieh sMjIvn ny kr ky ivKfeI hY. ies qoN
ielfvf rGbIr isMG bYNs aqy rijMdr isMG pMDyr ny sMjIvn nMU hor ivisLaF AuWpr
iPlmF bxfAun dI slfh idwqI. sLRI igwl mnsUr ny vI ies iPlm dI pRsMsf kIqI. afKIr
ivwc sMjIvn ny sfiraF df iPlm dyKx afAux leI aqy afpxy kuJ imwqrF df DMnvfd kIqf
ijnHF ny knyzf PyrI dOrfn Aus dI mwdd kIqI.
hfrpr dI
Gwt igxqI “tYst-zrfeIv” srkfr 6 PrvrI nUM sONh cuwkygI asIN afpxf
pRogrfm qyjLI nfl lfgU krFgy –hfrpr aftvf: (jIq jlMDrI) kMsrvtv pfrtI nyqf stIPn
hfrpr ny vIrvfr svyry kYnyzf dI gvrnr jnrl nfl 15 imMt mIitMg krn qoN bfad
dupihr ieh aYlfn kIqf hY ik Aus dI kYbint 6 PrvrI nUMN sONh cuwk lvygI. jd hfrpr
gvrnr jnrl imsLYl XF nUM imly qF Aus ny rvfieqI qOr `qy hfrpr nUM pwuiCaf ik kI
Auh srkfr bxf skdf hY aqy iPr hfrpr dy hF krn qy gvrnr jnrl vwloN hfrpr nUM
srkfr bxfAux df swdf idwqf igaf. ajy hfrpr ny ieh sMkyq nhIN idwqy ik Auh iks
nUM afpxI kYbint ivwc lY irhf hY pr mfhrF df kihxf hY ik hfrpr dI kYbint ilbrl
kYbint nfloN kfPLI CotI hovygI. Gwt igxqI srkfr dy afgU hox kfrn sRI hfrpr nMU
dysL dy vwK vwK ihwisaF nMU numfieMgI dyx dI pUrI koisLsL vI krnI pvygI. smiJaf
jf irhf hY ik ikbYWk nMU KusL rwKx vfsqy sLfied sRI hfrpr iksy ikbYWk dy aYm pI
nMU hI dysL df Ep pRDfn mMqrI Dfpxgy aqy afpxy izputI pItr mkya nMu koeI hor
aihm ahudf dyxgy.
gvrnr jnrl nMU imlx qoN bfad iewk pRYs kfPrMs nMU sMboDn kridaF sRI hfrpr
ny ikhf ik AuhnF dI srkfr afpxf cox pRogrfm lfgU krn vfsqy qyjLI nfl awgy vDygI.
AuhnF ikhf ik Gwt igxqI srkfr clfAuxI hmysLf musLkl hoieaf krdI hY, lokF
ny sfnMU qbdIlI df Pqvf idwqf hY aqy asIN qbdIlI dI agvfeI krFgy. AuhnF ikhf ik
AuhnF dy eyjMzy dy isKr `qy “PYzrl akFAuNtyibltI aYkt” hY
ijs nMU srkfr sfPL krn aqy pfrdrsLqf ilafAux vfsqy pysL krngy. ies dy nfl
hI AuhnF dI srkfr qurMq vfady muqfibk jI aYs tI 1% qrfsLx,
vD irhf kfreIm kfbU krn vfsqy kirmInl jsits kfnUMn sKLq krn, 1200 pRqI
bwcf zya kyar pRogrfm lfgU krn, sUibaF nfl PYzrl shfieqf ivwc afieaf asMquln dUr
krn leI gwlbfq sLurU krn aqy hspqflF ivwc AuzIk smF GtfAux vfsqy kfrveI krygI.
sRI hfrpr ny ikhf ik AuhnF cox kMpyn dOrfn vyiKaf hY ik iehnF muwidaF `qy
sfrIaF rfjsI pfrtIaF iksy nfl iksy rUp ivwc sihmq hn. AuhnF awgy ikhf ik
Auh sihmqI dy aDfr `qy iekwTy kMm krn dy ZMg qrIky lwBx dI qlfsL ivwc hn
ijs nfl afm lokF dI mdd hovy aqy sfzy PYzrl ZFcy nMU bl imly. smilMgI sLfdIaF bfry AuhnF vwloN kIqy vfady bfry pwCy jfx `qy
sRI hfrpr ny ikhf ik iewkdm qF nhIN pr CyqIN hI ies bfry kfrvfeI krnI cfhuxgy.
mrd-aOrq ivafhF dI mirXfdf bhfl krn leI Xqn kr rhI sMsQf “ vot myirj
kYnyzf’ df kihxf hY ik nvIN sMsd ivwc 45% aYm pI ies dy hwk ivwc hoxgy.
ijLkrXog hY ik iehnF coxF ivwc sRI ghfrpr dI kMsrvtv pfrtI nMU 308 dy hfAUs ivwc
124 sItF pRfpq hoeIaF hn, ilbrlF nMU 103, blfk ikbYWkvf nMU 51, aYn zI pI nMU 29
aqy iewk ajLfd AumIdvfr ikbYWk qoN ijwiqaf hY. kMsrvtv pfrtI df aDfr mjLbUq
hoieaf hY aqy AuhnF 2004 ivwc 29[6% qoN vD ky ies vfr 36[25% votF hfsl kIqIaF hn.
ilbrl pfrtI 2004 ivwc 36[7% qoN iKsk ky ies vfr 30[22% `qy af geI hY aqy aYn zI
pI ny 17[49% votF hfsl kIqIaF hn. AuntyrIE ivwc kMsrvtv pfrtI ny idhfqI Kyqr
ivwc pYr jmfey pr sLihrI Kyqr ivwc ilbrlF dy gVH qoVny ivwc kfmXfb nhIN hoeI.
eysy qrF vYnkUvr ivwc vI sLihrI KyqrF ivwc ilbrl aqy aYn zI pI dovyN kMsrvtvF
qoN awgy rhy hn pr pyNzU KyqrF ivwc kMsrvtv kfmXfb rhy hn PrYNk mkYnf
vwloN amrIkf dI aMbYszrI qoN asqIPy df aYlfn ilbrl pfrtI
dy nyqf dI cox leI iqafrIaF sLrU, jfhn mYnlI vwloN doV ivwc sLfiml hoxo nFh aftvf: (jIq jlMDrI) amrIkf ivwc kYnyzf dy
aMbYszr PrYNk mkYnf ny aYlfn kIqf hY ik Auh afpxy afhudy qoN asqIPf dy rhy hn.
PrYNk df kihxf hY ik Aus nuM ilbrl pfrtI vwloN inXukq kIqf igaf sI aqy hux
kYnyzf ivwc srkfr bdl geI hY aqy Auh kMsrvtv pfrtI dy eyjMzy `qy amrIkf ivwc kMm
nhIN kr skdy ies krky AunHF ny asqIPf dyx df PYslf kIqf hY. pr mfhrF df kihxf hY
ik asqIPf dyx df kfrn srkfr bdlxf nhIN blik ilbrl pfrtI dy nyqf pfl mfrtn vwloN
pfrtI pRDfn df ahudf Cwzx dy aYlfn qoN bfad PrYNk vwloN pfl mfrtn dI jgHf lYx
leI mYdfn ivwc kuwdxf hI hY. ieh ikhf jf irhf hY ik agr mkYnf afpxy ahudy `qy
rihMdf hY aqy ilbrl pfrtI dy nyqf dI dOV ivwc vI kuwd pYNdf hY qF Aus leI kYnyzf
qoN bfhr rih ky kMm krnf bhuq hI aOKf hovygf, ies krky hI mkYnf ny asqIPf dyx df
PYslf ilaf hY. mkYnf qoN ielfvf ilbrl pfrtI dy nyqf dI cox dI dOV ivwc ijhVy hor
nfvF dI crcf ho rhI hY AunHF ivwc eItobIko-lyksLor qoN pihlI vfr aYm pI bixaf
mfeIkl iegnfitP, joa vuply, aYln rfk, bilMzf stOrink, brfien toibn aqy mfrtn
kucONa sLfml hn. pihlF sfbkf Ep pRDfn mMqrI jfhn mYnlI dy nF dI vI crcf ho rhI
sI pr buwDvfr nUM jfhn mYnlI ny kih idwqf hY ik Auh kuJ inwjI kfrnf krky nyqf dI
dOV ivwc sLfiml nhIN hoxgy.
dUsy pfsy mkYnf dI jgHf iks nUM amrIkf ivwc aMbYszr dy ahudy `qy lfieaf
jfvygf ies dy vI crcy hoxy sLurU ho gey hn. icricq nfvF ivwc ipRstn mYinMg, givn
mfrgn, zYirk brnI aqy hueI sIgl sLiml hn. sfbkf rIPfrm afgU ipRstn mYinMg ieh
afhudf svIkfr krygf ik nhIN, ies bfry kuJ kihxf hfl dI GVI musLikl hY pr ieh
pwkf hY ik aMbYszrI qoN asqIPf dy ky PrYNk mkYnf ilbrl pfrtI dy nyqf dI cox dI
dOV ivwc gYr-rsmI qOr `qy sLfiml
jLrUr ho igaf hY. srvyKx kMpnI apss rIz ny dy iewk srvyKx muqfibk
mkYnf nMU ies mOky 17% ilbrlF df smrQn pRfpq hY jd ik sfbkf iPsLrI mMqrI
brfien toibn dUjy asQfn `qy hY.
ijLkrXog hY ik 23 jnvrI dI rfq nMU cox nqIijaF qoN bfad afpxI pfrtI dI
hfr kbUlidaF ilbrl afgU pfl mfritn ny aglIaF coxF ivwc ilbrl pfrtI dI rihnumfeI
nf krn df aYlfn kridaF ikhf sI ik pfrtI vwloN nvF afgU cuxy jfx qwk hI Auh ilbrl
pfrtI dy afgU rihxgy. AuhnF dy ies aYlfn dy nfl hI nvF ilbrl afgU cuxy jfx dI
muihMm sLurU ho geI jfpdI hY. sRI mfritn jo ik afp mFtrIal qoN cox ijwqy hn, aYm
pI dy ahudy `qy bxy rihxgy. mfhrF muqfibk ilbrl pfrtI nMU nvF afgU cunx vfsqy 8
mhIny qoN sfl qwk df smF lwgygf. ies dOV ivwc mfritn nMU hfr leI ijLmyvfr afKx
vfly sfbkf pRDfn mMqrI XF ikRqIaF dy smrQk tksflI ilbrl mfritn smrQkF nMU pUrI
qrF pCfVn dI koisLsL krngy. afpxy smyq 4 vrkrF dI kMpyn tIm aqy iksmq dy sfQ ny bIbI sflyv
busLyr nMU aYm pI bxfieaf mFtrIal (pRsLFq lfielpurI):- coxF df iKafl mn
ivwc afAuNidaF dI moty Krcy, BrvIN
kMpyn tIm aqy hr iksy nMU KusL krn vfsqy ibafnbfjLI dI qsvIr acyq Aukrn lwg
pYNdI hY. keI vfr qF smrQkF ivwc KVkf-dVkf, iewk dUjy dy lfan sfeInF df qoiVaf
jfxf qy cfrjF qwk vI nObq af phuMcdI hY. pr jy iksm sfQ dyvy qF ibnF iksy qrwdd
dy vI cox ijwq afpxy afp JolI pY jFdI hY.
nvMbr mhIny dy aMq ivwc jd 23 jnvrI 2006 dIaF coxF dI qrIk df aYlfn kIqf
igaf qF PrYNc bhu-igxqI sUby ikbYWk stIvn hfrpr dI kMsrvtv pfrtI nMU iewk vI sIt
ijwqx dI afs nhIN sI. 2004 dIaF coxF ivwc kMsrvtv pfrtI nMU ikbYWk ivwc isrPL
8[8% votF peIaF sn ijs kfrn 23 jnvrI 2006 dIaF coxF vfsqy AumIdvfr Bflxy vI
hfrpr dI pfrtI vfsqy musLkl sn. jnvrI dy pihly hPLqy kMsrvtv pfrtI dI iksmq
bdlxI sLurU ho geI sI aqy iqMn dy krIb ijwqxXog hlikaF dI crcf sLurU ho geI sI.
ijAuN ijAuN coxF df idn nyVy afAuNdf igaf kMsrvtv pfrtI ikbYWk ivwc cmkdI geI qy
crcy 7-8 sItF ijwqx dy sLurU ho gey.
23 jnvrI dI rfq nMU cox nqIijaF ny 10 kMsrvtvF nMU sUby ivcoN jyqU GoisLq
kIqf aqy iehnF ivcoN 7 ajyhy sn ijhnF leI ijwq iewk hYrfnI vflI KLbr sI. ikbYWk
dy ibAUport hlky qoN kMsrvtv pfrtI dI itkt `qy cox ijwqI bIbI sflyv busLyr df
kihxf hY ik jd 23 jnvrI nMU dyr rfq gey blfk pfrtI dy AumIdvfr `qy Aus dI ijwq
df aYlfn hoieaf qF Aus dI sfrI dI sfrI vDIaf kMpyn tIm Aus dy nfl sI. bIbI slyv
busLyr ny dwisaf ik Aus dI kMpyn tIm ivwc Aus dy nfl Aus dIaF do dIaF aqy iewk
pirvfrk dosq sLfml sI.
23 jnvrI dI rfq nMU iksmq dy isr `qy hYrfnkun ijwq pRfpq krn vflI bIbI
sflyv busLyr iekwlI nhIN sI, ikbYWk dy cfrljLbrg hlky qoN kMsrvtv AumIdvfr
zYnIal pIt df kihxf hY ik Aus nMU afpxy ijwq jfx bfry aihsfs 23 jnvrI nMU duiphr
bfad 3 ku vjy Aus smyN hox lwgf jd Auh hlky dy kuJ cox sYNtrF df dOrf kr irhf sI.
ikwqy vjoN vkIl zYnIanl pIt nMU Es smyN hYRfnI hoeI jd cox bUQ qoN votF pf ky
bfhr af rhy bhuq sfry ajyhy votr Aus nfl hwQ imlfAux afey jo ik Aus dy vfkPL qwk
vI nhIN sn. nqIjy afAux vyly zYnIal jYqU irhf aqy Aus ny blfk dy sfbkf aYm pI
aqy jsits kiritk rhy ircrz mfirE nMU 1400 votF dy Prk nfl hrfieaf. 2004 dIaF
coxF ivwc blfk dy AumIdvfr nMU ies hlky ivcoN 52% votF peIaF sn aqy Es smyN hlky
df kMsrvtv AumIdvfr isrPL 16% votF hI lY jf sikaf sI. zYnIal df kihxf hY ik
kMsrvtv pfrtI ies hlky ivwc dUjy drjy `qy afAux vfsqy dOV
lgf rhI sI aqy iksy nMU ieh sIt ijwq jfx df icwq-cyqf vI nhIN sI.
eysy qrF ikbYWk dy lUies hIbrt hlky ivwc kMsrvtv AumIdvfr lUk hfrvI 103
votF dy Prk nfl jyqU irhf. hgfrvI df kihxf hY ik Aus dI kMpyn tIm blfk pfrtI dI
vwzI qy qfkqvr kMpyn tIm dy mukfbly bOnI jfpdI sI. lUies df kihxf hY ik PrYNc
hlikaF ivwc kMsrvtv pfrtI df ijwq jfxf dwsdf hY ik ikbYWk ivwc dysL dI eykqf dy
pRymI isrPL mFtrIal dy aMgryjLI bolx vflyy hlikaF qwk hI sImq nhIN hn. sfbkf aYm
pI kYroiln pYirsL imsIsfgf dy vfrz 6 qoN kONslr dI cox lVygI isafsI
ahudy vDy: imsIsfgf ivwc do hor nvyN vfrz bxngy imsIsfgf: (jIq jlMDrI):bVbolI aYm pI dy qOr `qy
jfxI jFdI sfbkf aYm pI bIbI kYroiln pYirsL ny imsIsfgf vy vfrz nMbr 6 qoN kONslr
dI sIt leI afpxy kfgjL mMglvfr nUM istI hfl ivwc dfKl kr idwqy hn. afAuNdIaF
coxF qoN pihlF mOjUdf vfrz 6 nUM do vfrzF ivwc vMizaf jf irhf hY. hux vfrz 6 qoN
jfrj kfrlsn kONslr hY jo ik afAuNdIaf coxF ivwc vfrz 6 dy dusry awD ivwc cox
lVygf. pYirsL ny 13 sfl bqOr ilbrl aYm pI gujLfry pr ipCly 14 mhIny Aus nUM
afjLfd aYm pI dy qOr `qy hI gujLfrny pey ikAuNik pfl mfrtn ny Aus nUM amrIkf dy
pRDfn jfrj buwsL ivruwD kIqIaf itpxIaF kfrn pfrtI ivwc kwZ idwqf sI.
2006 dIaF PYzrl coxF ivwc pYirsL AumIdvfr nhIN sI bxI aqy hux Aus dI QF `qy
33 sflf Aumfr albfgrf jo ik mYkInkl ieMjnIar hY, ilbrl pfrtI df aYm pI cuixaf
igaf hY ijs ny bfb zYikrt nUM 3300 votF dy Prk nfl hrfieaf hY. bfb zYkrt nUM
pYirsL ny 2004 dIaF coxF ivwc vwzy Prk nfl hrfieaf sI. rfjnIqk mfhrF df kihxf hY
ik pYrsL df iewko iewk tIcf imsIsfgf myar dI sIt hfsl krn df hY jo ik hyjLl
mkYlIan qoN bfad KflI hox vflI hY pr ies bfr mkYlIan bkfiedf cox lV rhI hY pr
smiJaf jf irhf hY ik ieh myar mkYlIan dI afKrI imafd hI hovygI. imAUnspYltI dIaF
coxF ies sfl nvMbr 13 nUM hox jf rhIaF hn. imsIsfgf qoN ies bfr 10 dI bjfey 12
kONslr aqy rIjnl kONslr hoxgy. ieh do nvyN vfrz 10 aqy 11 vfrz nMbr 5, 6 aqy 9
dIaf hwdF nUM bdl ky bxfey jfxgy. hr iewk vfrz ivwc aOsqn 64000 lokF dI igxqI
brfbr imQI geI hY. ies vkq imsIsfgf dy do vfrzF ivwc
iewk lwK qoN Aupr lok rih rhy hn joik aOsqn vfrzF ivcly vfrzF dI igxqI
nfloN kfPI ijLafdf hY. ies vkq imsIsfgf dI afbfdI 7 lwK dy krIb hY jd ik 1974
ivwc 2 lwK 20 hjLfr sI. qyjL rPLqfr
kfr doVfkF ny tYksI zrfievr qfihr Kfn dI jfn leI: Kfn ny awj istIjnisLp dI suMuh
cuwkxI sI trONto: (jIq jlMDrI) trOto df tYksI zrfievr
qfihr Kfn jdoN afpxf aKrIlf gyVf lf ky afpxy Gr vfips prq irhf sI qF Aus dI kfrn
nUM iewk qyjL rPLqfr mrsIzjL kfr ny jbrdsq twkr mfrI ijs kfrn mrsIzjL kfr ny Kfn
dI tYksI nUM Dkdy hoey iewk ibjlI dy KMby ivwc drV idwqf ijs kfrn Kfn mOky `qy
suvfs iqafg igaf. puls df kihxf hY ik do mrsIzjL kfr cflk jo ik ajy 18 ku sflF
dy hI sn 50 iklomItr pRqI GMty dI rPLqfr vfly eyrIey ivwc 140 iklomItr pRqI GMtf
`qy jf rhy sn aqy afps ivwc kfrF doVf rhy sn. Kfn dI kfrn ny jdoN Kwby moVn leI
afpxI kfr awgy kIqI qF qyjL rPqfr kfr ny Kfn dI tYksI nUM drV idwqf pr afp kfr
ivwc eyar bYg lwgy hox kfrn bwc igaf ieMny icr nUM Aus df dUsrf sfQI vI AuQy
phuMc igaf ijs ny afpxy afp nUM iewk rfhgIr vjoN hI pysL kIqf pr puls ny Aus nUM
aqy aYksIzYNt krn vfly Aus ny sfQI nUM cfrj kr ilaf hY. Kfn bfry diwsaf jFdf hY
ik Aus ny awj istIjnisLp dI suMh cuwkxI sI aqy ies qoN bfad Aus df tIcf afpxI
pqnI nUM kYnyzf blfAux df sI. kfrF BjfAux vfly dohyN muMzy XUnIvristI dy
ividafrQI sn aqy afps ivwc guVy imwqr sn. puls nUM aYksIzYNt krn vflI mrsIzjL
kfr ivwcoN iewk 'nIz Pfr spIz' vIizE gym vI pRfpq hoeI hY jo ik kfr doVfAux vfly
muMizaF ivwc bhuq hI pfpUlr hY. votF dI
dubfrF hoeI igxqI ivwc tonI klYmMt nUM 8 votF hor vwD imlIaF: jyqU GoisLq pYrI sfAUNz: ( jIq jlMDrI)
tonI klymMt ny votF dI dubfrf hoeI igxqI ivwc 8 votF hor vwD hfisl kIqIaF
hn. coxF qoN bfad pihlI igxqI ivwc tonI nUM afpxy inktqm ivroDI ilbrl dy
AumIdvfr qoN 21 votf vwD imlIaF sn ijs kfrn dubfrf igxqI krnI peeI sI. so hux
dubfrf igxqI ivwc toNnI nUM 29 votF afpxy ivroDI ilbrl pfrtI dy sfbkf KyqIbfVI
mMqrI aYNzI imcl qoN vwD imlIaF hn. pr ajy vI kfnUMnI qOr `qy iewk bfr igxqI hor
hoxI hY ikAuNik jdoN votF df Prk kul peIaf votF df hjLfrvyN ihwsy qoN Gwt huMdf
hY qF votF dI igxqI kfnUMnI qOr `qy hoxI huMdI hY.
Xfd rhy toNnI klymMt mfeIk hYirs dI srkfr ivwc ishq mMqrI sn aqy iPr
sUbfeI coxF ivwc Aus nUM ivwk iZlo ny hrf idwqf sI aqy Aus qoN bfad kMsrvtv
pfrtI dy nyqf dI vI cox lVI sI pr stIPn hfrpr qoN cox hfr igaf sI. sfl 2004 ivwc
hoeIaF PYzrl coxF ivwc vI klymMt ny brYNptn vYst hlky qoN kolIn bomIey dy iKlfPL
cox lVI sI pr 2 hjLfr qoN vwD votF dy Prk nfl hfr igaf sI. ies hfr qoN bfad
klymMt ny brYNptn nMU alivdf afK idwqf sI aqy pYrI-sfAUNt cly igaf sI. afs kIqI
jf rhI hY ik hux tonI klymMt hfrpr srkfr ivwc mMqrI bxygf. PlsqIn ivwc
KfVkU grwup hmfs dI ijwq ny 'sLFqI smrQkF' nUM kMbxI CyVI iesrfeIl df
Kfqmf cfhux vfilaF nfl koeI smJOqf nhIN krFgy- jfrj buwsL PlsqIn: (jIq jlMDrI) PlsqIn ivwc KfVkU grwup 'hmfs' dI ijwq ny dunIaF dy sLfqI smrQk dysLF ivwc kMbxI CyV idwqI hY. KfVkU gruwp hmfs ny PlsqIn dIaF 132 sItF `qy cox lVI sI aqy 76 sItF ijwq ky bhumwq hfisl kIqf hY. qfjLf KbrF ivwc hmfs ny ikhf hY ik Auh srkfr bxfAux leI hornF gruwpF nfl glbfq krngy aqy AunHF df sihXog lYxgyy. hmfs dy iewk bulfry sfmI jUhrI ny ikhf hY ik gwlbfq ivwc swqDfrI 'Piqh' pfrtI nUM vI sLfiml kIqf jf skdf hY. PlsqIn dy rfsLtrpqI aqy PlsqInI nyqf mihmUd abfs ny aglI srkfr bxfAux leI hmfs nUM bynqI kr idwqI hY. pr abfs ny nfl hI ikhf hY ik Piqh pfrtI hmfs dI srkfr ivwc sfLiml nhIN hovygI. ies dy nfl hI hmfs dI ijwq nUM dyKdy hoey swqfDfrI pfrtI dI hfr svIkfr krdy hoey pRDfn mMqrI aihmd kurweI ny iqafg pwqr dy idwqf hY. ies dy nfl hI hmfs dy iek hor bulfry ny ikhf hY ik hmfs dI ijwq qoN dunIaF nUM zrnf nhIN cfhIdf lyikn dunIaF dy lIzrF ny hmfs dI ijwq `qy afpxy pRIkrm pysL kIqy hn. iesrfeIl ny ikhf hY ik iesrfeIl hmfs dy nfl koeI vI gwlbfq nhIN krygf ikAuNik iesrfeIl hmfs nUM iewk awqvfdI grwup smJdf hY. amrIkf dy pRDfn busL ny ijQy PlLsqInI cox prikRaf dI shfrnf kIqI hY, AuQy ieh vI spsLt kIqf hY ik iesrfeIl df Kfqmf cfhux vfilaF nfl koeI vI smJOqf nhIN ho skdf. brqfnIaF dy ivdysL mMqrI jYk strfa ny ikhf hY ik hmfs 'ihMsf aqy lokqMqr' df iekwiTaf iesqymfl nhIN kr skdf agr Aus ny aijhf kIqf qF ieh PLlsqInI lokF nfl DoKf hovygf. sMXukq rfsLtr ny sYktrI koPLI aYnfn ny ikhf hY ik koeI vI guwt agr lokqMqr sMsdI pRxflI ivwc cfhuMdf hY qF Aus nUM hiQafr Cwzxy hI pYxgy. ies dy nfl XUrpIn sMG df kihxf hY agr hmfs XUrpIn sMG df sihXog cfhuMdf hY qF Aus nUM sLfqI pRikRaf leI kMMm krnf pvygf. hmfs dI ijwq qoN pihlF PlsqInI rfjnIqI `qy Piqh pfrtI df dbdbf irhf hY, ies pfrtI df gTn svrgI Xfsr arfPfq ny kIqf sI.
ilbrl kurwpsLn, smilMgI sLfdIaF df ivroD qy
qbdIlI dI hvf votrF dy idlF dI DVkx bxI ‘mfritnvfd’
df Bog qy hfrpr df pRDfn mMqrI bnxf lwgBwg XkInI: 66% lok qbdIlI cfhuMdy hn –srvyKx torFto
(pRsLFq lfielpurI):- qfjLf srvyKx muqfibk dysL Br ivwc qbdIlI dI hvf votrF `qy
hor BfrU ho geI hY aqy hux 66% voytr srkfr ivwc qbdIlI dy hwk ivwc hY. aKLbfr
glob aYNz myl aqy sI tI vI vfsqy strIijk kONsl vwloN krvfey gey srvyKx qoN pqf
lwgf hY ik qbdIlI dI iewCf 54% qoN vD ky hux 66% ho geI hY aqy ikbYWk ivwc
qbdIlI dI iewCf 83% qwk puwj geI hY jo ik cox pRcfr dy sLurU ivwc 59% `qy sI.
ies dy mukfbly dysL Br ivwc AuhnF votrF dI igxqI Gt ky isrPL 24% rih geI hY jo
qbdIlI dy hwk ivwc nhIN hn jo ik coxF dy sLurU nfloN 15% Gwt hY. ilbrlF dy gVH
mMny jFdy EntyrIE sUby ivwc vI rfjsI qbdIlI dy cfhvfnF dI igxqI ies srvyKx
muqfibk vD ky hux 54% ho geI hY ijs df kMsrvtv pfrtI nMU BfrI lfB hox dI afs hY.
vwK srvyKxf muqfibk dysL dy hr sUby ivwc hI kMsrvtv pfrtI hux ilbrlF qoN
awgy hY. bI sI ijwQy ilbrl pihlF kuJ hor sItF ijwqx dI afs ivwc sn, hux ilbrl
kMsrvtv pfrtI qoN bhuq pCV gey hn aqy jy coxF vfly idn awj vflI hflq rhI qF 3-4
sItF qoN vwD nhIN ijwq skxgy. albrtf ivwc ilbrlF dI iewko iewk sIt jo ik Ep
pRDfn mMqrI aYn mkYln kol sI nMU vI KLqrf pYdf ho igaf hY aqy sUby dIaF sfrIaF
28 sItF kMsrvtv pfrtI dI JolI pYNdIaF pRqIq ho rhIaF hn. sYNtrl aqy eIstrn
kYnyzf ivwc vI ilbrl pfrtI luVk rhI jfpdI hY. dysL dy swB qoN vwD sItF vfly sUby
EntyrIE ivwc vI kMsrvtv pfrtI ilbrlF qoN awgy dwsI jf rhI hY. ipClIaF coxF ivwc
sUby dIaF kul 106 sItF ivcoN ilbrl pfrtI 75 sItF ijwqI sI, kMsrvtv 24 aqy aYn zI
pI 7 sItF ijwqI sI. srvyKxf muqfibk ies vfr ilbrl pfrtI torFto dy afs pfs dI
rfjsI pfrtI bx ik rih geI
jfpdI hY. hfimltn ivwc mfritn dI swjI bFh smJy jFdy tonI vlyrI dI sIt vI
KLqry ivwc jfpdI hY aqy kMsrvtvF nMU DoKf dy ik ilbrlF dI GnyVI cVHI bIbI bilMzf
nMU vI hfr df mUMh vyKxf pY skdf hY. smilMgI sLfdIaF aqy ilbrlF dI kurwpsLn votrF dy mnF `qy Gr kr cuwkI jfpdI hY aqy lok ilbrl pfrtI nMU Jtkf dyxf cfhuMdy hn. ilbrl afgU bIqy kuJ idnF qoN BfrI hfl-duhfeI pf irhf hY pr votrF dy mnF `qy ies df koeI asr ho irhf nhIN jfpdf. ilbrl afgU pfl mfritn ny hfrpr `qy iswDy hmilaF nMU hI hux afpxI rxnIqI bxfieaf hoieaf hY aqy mfritn hr jgfH cfrtr rfeIts dy nfm hyT smilMgI sLfdIaF dy kfnUMnIkrn nMU jfiej Tihrf irhf hY. iewQoN qwk ik smilMgI ibwl dy ivruwD Bugqx vfly ilbrl AumIdvfr gYrI kfr dI kMpyn nMU sMboDn kridaF vI mfritn smilMgI sLfdIaF df rfg hI alfpdf irhf.
kMsrvtv
lIz siQr hoeI -srvyKx eysy qrF torFto stfr ivwc 21 jnvrI nMU pRkfsLq hoey 'eIkojL rIsrc' Prm dy srvya muqfibk kMsrvtv pfrtI 10[2% nfl ilbrlF nMU lIz kr rhI hY. kMnsrvtv 37[1% hn, ilbrl 26[9% aqy aYn zI pI 19[5% hY.
ikbYWk
`c ilbrl AumIdvfr ny coxF qoN cfr idn pihl hfr kbUlI qy hfrpr kOmI eykqf df
icMnH bx ky AuBiraf
bIqy 8-10 idnF ivwc ikbYWk ivwc kMsrvtv pfrtI iewk qfkq bx ky AuBrI hY
aqy ilbrl pfrtI nMU ipwCy Cwz geI hY. sUby ivwc “krfp” nfm dI srvyKx Prm dy
iewk srvya muqfibk ikbYk istI dy kuJ KyqrF ivwc kMsrvtv pfrtI blfk ikbYwk nfloN
vI awgy inkl geI hY ijs nfl vwKvfdI blfk afgU jUl zUsYWp dI 50% qoN vwD votF
hfsl krn dI afs `qy pfxI iPr igaf hY aqy stIvn hfrpr kOmI eykqf df icMnH bx ky
AuBiraf hY. mFtrIal dy pRisD PrYNc aKLbr ‘lf-pRYs’ ny kMMsrvtv pfrtI nMU shI
bdl dy qOr `qy qslIm kr ilaf hY aqy sUby dy lokF nMU kMsrvtv pfrtI dI mdd krn dI
apIl kr idwqI hY. ies qoN pihlF ikbYWk dI subfeI pfrtI ‘aYksLn zYmokrysI’ dy
afgU mYrIE zUmoN ny aYlfn kr idwqf sI ik Auh iehnF PYzrl coxF ivwc kMsrvtv pfrtI
nMU vot pfvygf. mYrIE zUmoN ny vwKvfdI blfk ikbYWk pfrtI `qy ikbYWk dy lokF nMU
guMmrfh krn df dosL vI lfieaf sI. sUby ivwc hfrpr dy kMpyn jlsy BfrI iKwc df
kyNdr bxy hoey hn jd ik pfl mfritn dIaF cox rYlIaF rwuKIaF jfp rhIaF hn. iewk
pRYs rport muqfibk pfl mfritn dI iewk mFtrIal ivwc kIqI geI kMpyn rYlI ivwc
isrPL 40 dy krIb ivakqI hI Aus nMU sunx vfsqy puwjy sn ijs qoN ilbrlF dy izwg
rhI sfK df aMdfjLf lgfieaf jf skdf hY. ies nfl ikbYWk ivwc ilbrl pfrtI isrPL
mFtrIal sLihr dy afspfs dI pfrtI bx ky rih geI jfpdI hY.
ilbrl pfrtI dI izwg rhI aqy kMsrvtv pfrtI dI vD rhI lokpRIXqf kfrn ikbYwk
dy ‘jFkuier almf’ nfm dy cox hlky dy ilbrl AumIdvfr jUl svfrz ny coxf qoN
cfr idn pihlF hfr mMn leI hY aqy afpxy smrQkF nMU kMsrvtv pfrtI dy AumIdvfr dI
mdd krn dI apIl kIqI hY. ieh hlkf blfk
ikbYWk pfrtI dy pRBfv vfly Kyqr ivwc pYNdf hY aqy 2004 dIaF coxF ivwc
blfk dy AumIdvfr ny ieh hlkf 11 hjLfr votF dy Prk nfl ilbrlF nMU hrf ky ijwiqaf
sI. awj vI BfvyN blfk ies hlky ivwc awgy hY pr kMsrvtv AumIdvfr XF-pIar blykbrn
dI lokpRIXqf qyjLI nfl vD rhI hY. KLbrF muqfibk ilbrl AumIdvfr dI lokpRIXqf
isrPL 5% rih geI sI ijs kfrn Aus ny hfr mMn ky blfk dy iKlfPL kMsrvtv pfrtI dI
mdd krn df PYslf kIqf. ilbrl bulfrI bIbI afierIn ny mMinaF hY ik ilbrl AumIdvfr
ny hfr mMn leI hY pr bIbI ny ikhf ik qknIkI qOr `qy bYilt pypr qy Aus df nfm
rhygf ikAuNik ies nMU hux vfps nhIN ilaf jf skdf. vwK vwK cox srvyKx kMsrvtv
pfrtI nMU ilbrl pfrtI nfloN 7 qoN 15% qwk awgy dws rhy hn.
awjy qwk iksy srvvyKx ny vI ilbrl pfrtI nMU iksy sUby ivwc kMsrvt pfrtI
nfloN awgy nhIN dwisaf ijs kfrn hux 23 jnvrI nMU hfrpr df pRDfn mMqrI lwgBwg
XkInI ho igaf hY. ilbrl pfrtI dI hfr dy nfl hI mfritnvfd df Bog pY jfx dy ikafs
lgfey jf rhy hn aqy mfritn bdlx dI muihMm lgdy hwQ hI sLurU ho jfx dy crcy hn.
bhuq sfry ilbrl afgU ies sMBfvI hfr nMU pfrtI nMU muV jQybMd krn leI mOky vjoN
lY rhy hn. kuJ lokF df ivcfr hY ik mfritn nMU ilbrl afgU vjoN bdlx dI muihMm
aMdro aMdr sLurU vI ho cuwkI hY.
knyzIan afto vrkrjL dy afgU bjL hfrgrob ny kwl ilbrl afgU pfl mfritn nMU
Es smyN ksUqf Psf idwqf jd mfritn dI mdd `qy afey hfrgrob ny kMsrvtv afgU nMU
vwKvfdI afK idwqf qy votrF nMU ikbYWk ivwc kMsrvtvF nMU hrfAux leI vwKvfdI blfk
nMU votF pfAux df swdf dy idwqf. pwqrkfrF sfhmxy sLrimMdf hoey mfritn nMU ieh
mMnxf ipaf ik hfrpr vwKvfdI nhIN hY sgoN iewk kOmI nyqf hY ijs nfl Aus dy hor
mwqByd ho skdy hn. mfritn ny ikhf ik Aus nMU hfrpr dy dysLpRsq hox `qy koeI sLwk
nhIN hY aqy Auh kMsrvtvF nMU hrfAux leI blfk nMU votF pfAuxf BYVI pYNqVybfjLI
mMndf hY. ijLkrXog hY ik afto vrkrjL afgU bjL hfrgrob iehnF coxF ivwc aYn zI pI
nMU ipwT dy ky mfritn ipwCy afx Kloqf hY aqy mfritn vFg smilMgI sLfdIaF dI rwJ
ky vkflq kr irhf hY. awj dyr sLfm nMU kMsrvtv afgU stIvn hfrpr ny sI bI sI tI vI
`qy pysL ho ky votrF dy svflF dy juvfb bhuq hI TrMmy qy XkIn nfl idwqy. hfr
qoN qRbikaf pfl mfrtn suwD-buwD guvf bYTf Gbrfht
`c afpxy hI AumdIvfrF nUM zobx lwgf imsIsfgf:
(jIq jlMDrI) pfl mfrtn cox srvyKxF ivwc ilbrl dI hfr aqy kMsrvtv dI ijwq qoN
ieMnf Gbrf igaf hY ik Aus nUM ieh vI suwD-bwuD nhIN rihMdI ik afpxy AumIdvfrF dy
hlky ivwc jf ky Aus ny kI kihxf hY. aijhf hI kuJ trONto dy njLdIk pYNdy hfltn
hlky ivwc vfpiraf ijQy ilbrl df smilMgI ivroDI AumIdvfr gYrI kfr cox lV irhf hY
aqy KLbrF muqfibk Aus dI cox nUM lokF vwloN kfPI huMgfrf iml irhf hY. pr mfrtn
ny Aus dy hlky ivwc af ky ieh rfg alfpxf suLrU kr idwqf ik jy kMsrvtv srkfr bx
jFdI hY qF cfrtr afPL rfeIts mihPUj nhIN rih skxgy aqy kMsrvtv srkfr cfrtr afPL
rfeIts nUM hI sMivDfn ivwcoN htf dyvygI. jdoN mfrtn cfrtr afP rfeIts dI gwl krdf
hY qF ies df iswDf mqlb smilMgI ivafhF qoN huMdf hY. jdoN
mfrtn ny cfrtr dI ieh gwl afKI qF hlky dy lok mUMh ivwc AuNglF pfAux leI mjLbrU
ho gey ik mfrtn ieh kI kih irhf hY. mfrtn dy idmfg nUM smilMgI muwdf eynf ciVHaf
hoieaf hY ik Aus nUM koeI pqf hI nhIN lwgf ik ijs AumIdvfr dy hlky ivwc af ky
lokF nUM votF pfAux leI pRryirq krn afieaf hY, Aus AumIdvfr ny qF pfrlImYNt ivwc
smilMgI ibwl dy ivroD ivwc vot pfeI sI aqy hlky dy lokF qoN vfh vfh KwtI sI. pr
mfrtn sfihb pqf nhIN kihVI dunIaf ivwc guafcy hoey sn ik smilMgIaF dy hwk ivwc
bolx qur pey aqy afpxy hI AumIdvfr df nuksfn krvf gey aqy hux AumIdvfr gYrI kfr
nUM lokF qy mIzIey dy nhoiraF df sfhmxf krnf pY irhf hY. sI bI sI inAUjL vrlz ny
ies Gtnf qoN bfad mfritn dI kfrgujLfgrI `qy keI ivaMg kwsy hn. mrd-aOrq
ivafh dI mfx-mirXfdf bhfl krvfAux leI stIvn hfrpr dy hwQ mjLbUq krnf hI iewko
iewk rsqf hY bwicaF
dI sMBfl leI mfipaF nMU 1200 zflr pRqI bwcf dyxf iewk ienklfbI phuMc (jIq
jlMDrI):- bwicaF dI sMBfl ijs nMU ‘zya kyar’ afKdy hn AuWqy dysL dI srkfr hr
sfl sfzy tYks dy keI keI sO imlIan zflr KrcdI hY.
dysL dI PYzrl srkfr ies kMm vfsqy subfeI srkfrF nMU aQfh pYsf ByjdI hY
aqy subfeI srkfrF ies nMU bwicaF dI sMBfl dy kyNdr clfAux leI idMdIaF hn. qwQ
dwsdy hn ik dysL dy 70% mfpy kdy srkfr dIaF “zya kyar” syvfvF vrqdy hI nhIN
hn. ieh mfpy afpxy bwcy jF qF afp isLPtF ivwc kMm krky sMBfldy hn aqy jF afpxy
pirvfr, mfipaF, irsLqydfrF aqy gvFzIaF afid dI mdd nfl sMBfldy hn. ies df kfrn
AuhnF dI rhfiesL dy nyVy qyVy ajyhIaF ZukvIaF syvfvF dI Gft vI ho skdf hY aqy
bwicaF sMBfl afp krn dI iewCf vI. kfrn kuJ vI hovy, afpxy bwicaF dI sMBfl df afp
pRbMD krn vfly mfipaF nMU srkfr kuJ nhIN idMdI jd ky tYks Auh sfiraF dy brfbr df
idMdy hn. ieh vwKrI gwl hY ik Auh bwicaF dI sMBfl leI Krcy pYsy afpxy tYks ivwc
sbUq dy ky klym kr skdy hn ijs nfl AuhnF nMU kuJ tYks Cot iml skdI hY. afpxy
bjLurg mfipaF aqy sky sbMDIaF dI mdd nfl ibnF pYsy idwiqaF bwcy pflx vfly mfipaF
nMU vI ieh qMgI kwtx aqy afpixaF dy aihsfnmMd hox leI srkfr qoN kuJ nhIN imldf.
ilbrl srkfr jo ik 13 sfl qoN qfkq `qy kfbjL hY, lfgfqfr “zya kyar” dI shUlqF
ivwc suDfr krn dy vfady krdI af rhI hY. 1993 ivwc ilbrlF ny ieh vfadf afpxI
rYwz-buwk ivwc vI ilKqI qOr `qy kIqf sI pr pUrf kdy nhIN kIqf. hr cox smyN ilbrl
slfnf lwKF “zya kyar” sfmIaF (sItF) pYdf krn dy vfady krdy af rhy hn aqy
iehnF coxF ivwc pfl mfritn iPr iehI kuJ kr irhf hY. pfl mfritn sn 2015 qwk dy
leI “zya kyar” vfsqy Krcy jfx vfly zflrF dy vfady krI jf irhf hY ijs nfl
lokF nMU Krcy jfx vfly zflrF dI pMz bhuq vwzI jfpdI hY. cox kMpyn dy sLurU ivwc
hI kMsrvtv afgU stIvn hfrpr ny 6 sfl qoN Gwt Aumr dy bwicaF dy mfipaF nMU srkfr
vwloN pRqI bwcf 1200 zflr slfnf dyx df aYlfn kr ky iewk ajyhf bdl pysL kr idwqf
sI ijs dI dysL Br dy mfipaF ny Kuwl
ky srhfnf kIqI hY. ieh pihlI vfr hY ik iksy isafsI afgU ny mfipaF nMU
aslI “zya-kyar” mfhr mMnidaF bwicaF dI sMBfl `qy Krcy jf rhy keI iblIan zflr
df kuJ ihwsf dyx df aYlfn kIqf hY. ies nfl bwicaF dI sMBfl afp kr rhy mfipaF nMU
BfrI rfhq imlygI aqy Auh srkfr vwloN idwqI jfx vflI ieh DMn rfsLI bwicaF dI
sMBfl leI mrjLI nfl vrq skxgy.
kMsrvtv afgU dy ies lok pwKI qy mfipaF pwKI aYlfn nfl ilbrlF nMU vKLq pY
igaf sI aqy pfl mfritn ny juvfb ivwc Jwt ilbrlF vwloN pihlF aYlfnI geI ilbrl
zya-kyar plfn nMU sn 2009 qoN vDf ky 2015 qwk krn dI PV mfr idwqI sI. aqy nfl hI
iehnF vfDU 6 sflF vfsqy 6 iblIan zflr dy Krcy df aYlfn kr idwqf sI. sDfrn afdmI
smJygf ik pfl mfritn ny zya-kyar vfsqy 6 iblIan hor aYlfn idwqf hY pr ies df
juvfb iksy kol nhIN hY ik pfl mfritn ieh ikvyN kr skdf hY? kI pfl mfritn nMU pqf
hY ik 2015 qwk dysL df pRDfn mMqrI kOx hovygf? aqy kI pfl mfritn dI plfn Aus
pRDfn mMqrI nMU mnjLUr hovygI? kI pfl mfritn afp sn 2015 qwk pRDfn mMqrI bxy
rihx dI afs ivwc bYTf hY?
pfl mfritn dI swjI bFh aqy kimAUnIkysLn zrYktr skft rIz ny qF hfrpr dy
ies aYlfn qoN buKlfa ky ieh ibafn vI dfg idwqf sI ik mfipaF nMU hfrpr plfn hyT
idwqy zflrF nfl mfpy bIar pI jfxgy qy pfp-kfrn Kf jfxgy. skft rIz dy ies ibafn
qy dysL Br ivwc iqwKf pRqIkrm hoieaf sI aqy mfritn nMU vI lolopopo krnf ipaf sI.
bIbI rUbI Zflf df njLdIkI smiJaf jFdf skft rIz ies ibafn qoN bafd alop ho igaf
sI. mfpy awj qwk ilbrlF ieh puwCdy hn ik ijhnF mfipaF `qy ilbrl 1200 zflr dy
XkIn krn vfsqy iqafr nhIN hn aqy Auh vI afpxy pytoN jMmy bwicaF dI sMBfl vfsqy,
AuhnF ilbrlF `qy lok sYNkVy iblIan zflr dy tYks DMn aqy dysL dI vfg-zor df XkIn
ikAuN krn?
pfl mfritn dI Gwt igxqI ilbrl srkfr ny afpxy 18 ku mhIny dy kfrjkfl dOrfn
muZ-kdImF qoN kudrqI vrqfry anusfr cldy mrd-aOrq ivafhF dI pRIBfsLf awzI-cotI df
jLor lgf ky bdlI hY.
mfritnvfdIaF ny ieh kfrf krn vfsqy ikbYWk dI vwKvfdI pfrtI blfk ikbYWk
aqy Kwby pwKI igxI jFdI aYn zI pI pfrtI dI mdd leI hY. mfritnvfdIaF ny qF ies
kMm nMU kfhlI nfl isry lgfAux vfsqy kMsrvtv pfrtI dI aYm pI bilMzf strfink nMU
kYibnt post dy ky vI KrId ilaf sI.
mfritn srkfr dy ies anYiqk ibl df 34 dy krIb ilbrlF ny vI ivroD kIqf sI
pr aMq ivwc ies aihm muwdy `qy mfritnvfd nfloN nfqf qoVn vfsqy inwKry isrPL 2
ilbrl aYm pI hI sn ijhnF `c iewk sI EntyrIE df aYm pI pYt Ebrfien aqy dUjf sI
albrtf sUby df aYm pI ijm iklgor. bcdy ilbrlF ny votF qF ies ibl dy iKlfPL pfAux
df hOslf kIqf pr mfritnvfd nMU awlivdf krn df hIaf nf kr sky. ieh gwl
dfavy nfl afKI jf skdI hY ik jy ieh ilbrl Es smyN mfritn nMU smilMgI muwdy `qy
alivdf afKx dI DmkI vI dy idMdy qF ieh ibl kdy kfnUMn nf bxdf qy pfl mfritn dI
aVI dI PUk ivcy inkl jFdI. kYnzf df pMjfbI BfeIcfrf nvdIp bYNs, rUbI Zwlf aqy
AuWjl dosFJ nfl sKLq nrfjL hY ikAuNik AuhnF akfl qKLq dy hukm aqy smuwcy iswK
BfeIcfry dy nfl nfl bhu-igxqI knyzIan lokF dIaF BfvnfvF dI pRvfh nf kridaF
hoieaF ies ibwl dy hwk ivwc votF pfeIaF sn.
23 jnvrI dIaF coxF ivwc stIvn hfrpr dI ijwq hux iewko iewk bcdf rsqf hY
ijs nfl sdIaF qoN kudrq dy asUlF muqfibk pRfikRqI df ihwsf bxI mrd-aOrq sLfdIaF
dI pRQf dI mfx-mirXfdf bhfl kIqI jf skdI hY. kMsrvtv pfrtI dy afgU aqy sMBfvI
pRDfn mMqrI nMU ies mfmly ivwc aQfh cxOqIaF df sfhmxf krnf pY irhf hY. sRI hfrpr
`qy ilbrl afgU pfl mfritn aqy hor smilMgI smrQkF vwloN kfnUMnI krfr idwqIaF
geIaF smilMgI sLfdIaF nMU dubfrf nf Kohlx leI BfrI dbfE pfieaf igaf hY pr hfrpr
ny mrd-aOrq ivafhF dI mirXfdf bhfl krvfAux vfsqy pfrlImYNt ivwc KuwlI bihs aqy
voitMg vfsqy ibwl ilafAux df pwkf vfadf kIqf hY. hux ieh PrjL AuhnF sB knyzIan
lokF df bxdf hY jo mrd-aOrq ivafhF dy mudeI hn ik Auh afpxI iewk iewk vot
kMsrvtv pfrtI dy AumIdvfrF nMU pf ky stIvn hfrpr dy hwQ mjLbUq krn.
mfritnvfdI ilbrlF df pUrf jLor lwigaf hoieaf hY ik Auh lokF df iDafn hor
pfsy lgf ky votrF nMU Brmf ky iPr qfkq hfsl kr lYx. kdy Auh afpxy kiQq vDIaf
irkfrz dI gwl krdy hn aqy hfrpr `qy amrIkf pwKI hox dy ibnF isr pYr dosL
lgfAuNdy hn. swB qoN idlcsp gwl ieh hY ik mfritnvfdI afpxy afp nMU Gwt igxqI
iPrikaF dy hfmI dwsdy hn aqy ieMJ Auh smilMgI sLfdIaF dy kfnUMn `qy vI prdf
pfAux df Xqn krdy hn ikAuNik mfritnvfdI smilMgIaF nMU vI “Gwt igxqI BfeIcfrf”
dwsdy hn. mfritnvfdIaF nMU smilMgIaF nMU Gwt igxqI BfeIcfrf afK ky AuhnF nMU
ivafh df hwk dyxf mubfrk hovy pr ieh gwl DrmI, kudrqvfdI aqy pirvfrvfdI knyzIan
lokF nMU kdy mnjLUr nhIN ho skdf.
pihlF hI 13 sfl qoN prKy jf cuwky ilbrlF nMU hux hor prKx dI loV nhIN hY.
jo GtIaf kMm mfritnvfdIaF ny smilMgI sLfdIaF df kfnMUn bxf ky kIqf hY Aus dI
sjLf AuhnF nMU lok vot qoN korf ienkfr kr ky dy skdy hn. mfritnvfdI vfr vfr afpf
bcfAux vfsqy knyzIan cfrtr df bhfnf lgfAuNdy hn jo ik srfsr gLLlq hY. knyzIan
cfrtr kudrq dy cfrtr qoN AuqoN dI nhIN ho skdf aqy jo cfrtr kudrq df ivroD krdf
hovy Aus cfrtr dI lok hux loV qwk vI mihsUs nhIN krdy. kudrq dy cfrtr hyT smuwcI
kfienfq knyzIan cfrtr dy jMmx qoN pihlF vI vwsdI sI aqy ies dy akfl clfxy qoN
bfad vI vwsdI rhygI. swc qF ieh vI hY ik cfrtr dI smilMgI sLfdIaF pwKI ivafiKaf
hI gLlq hY aqy kdy dysL dI suprIm kort nMU mrd-aOrqF sLfdIaF dy shI jF gLlq hox
bfry PYslf dyx vfsqy priKaf hI nhIN igaf. cfrtr dI rt lgf ky mfritnvfdI lokF nMU
guMmrfh krn dI koisLsL kr rhy aqy hux hor guMmrfh hox df vkq nhIN hY. smilMgI
sLfdIaF dy kfnMUn nMU KLqm kr ky mrd-aOrq ivafhF dI mfx-mirXfdf bhfl krn leI
kMsrvtv pfrtI aqy stIvn hfrpr hI iewko iewk afs dI ikrn hn. smilMgI
sLfdIaF dy kfnUMn dI pRo: Audy isMG vwloN inMdf gYr-kudrqI
vrqfry dy hwk ivwc Bugqx vfilaF df ivroD krn dI apIl brYNptn
:- bjLurg iswK afgU pRo: Audy isMG ny mfritn srkfr vwloN Dwky nfl bxfey gey
smilMgI sLfdIaF dy kfnMUn nMU gYr-kudrqI afKidaF ies dI sKLq inMdf kIqI hY.
afpxy 16 ku sPLy dy jfrI kIqy ikqfbcy ivwc smilMgI sLfdIaF dy smrQkF df ivroD
kridaF pRo: Audy isMG ny svfl kIqf hY ik ies anYiqk ibwl dy hwk ivwc votF pf ky
awj nvdIp isMG bYNs aqy rUbI Zflf iswKF dIaF votF ikhVy mUMh nfl mMgdy hn?
ijLkrXog hY ik AuhnF vloN jfrI kIqf igaf 16 ku sPLy df ikqfbcf 139 sPLy dI ilKq
df ihwsf hY ijs nMU Auh nyV BivK ivwc jfrI krngy.
pRo: Audy isMG bIqy idnF dOrfn kuJ ryzIE pRogrfmF `qy jf ky smilMgI
sLfdIaF dy kfnMUn dy ivroD ivwc dlIl BrpUr boly hn ijs dI
afm lokF ny BrpUr srhfnf kIqI hY. AuhnF ikhf hY ik iswK, musilm, eIsfeI
qy ihMdU afid sfry Drm, smilMgqf dI nKyDI krdy hoey mnuwKqf ivwc ies nMU vrijq
Cwz ky Dirg Dirg kihMdy hn. jwQydfr akfl qKLq aqy pop ies dI inMdf kr cuwky hn.
smilMgIpuxy nMU ‘kusMg’ df drjf idMidaF AuhnF smfj ivwc vD rhIaF kurIqIaF `qy
zfhZI icMqf pRgt kIqI hY. AuhnF votrF nMU apIl kridaF ikhf hY, “ eys cox ivwc
quhfzI vot sfhmxy smilMgI (kfnUMn df smrQn krn vfly) aYm pI qF kI , mOjUdf
smilMgI (pwKI) srkfr vI KVI nhIN rihxI cfhIdI.” AuhnF lokF nMU afpxI vot soc
smJ ky pfAux dI apIl kridaF afiKaf hY ik smilMgI kfnUMn df smrQn krn vflf hr aYm
pI hrfieaf jfxf cfhIdf hY.
nvdIp
qy rUbI df zwt ky ivroD qy 'mwlHI nUM vot soc ky pfieE' pRo[ Audy isMG vwloN
apIl mfltn:-
bIqy keI sflF qoN pMjfbI qy gurbfxI df muPLq skUl clf rhy bjLurg iswK nyqf pRo[
Audy isMG ny pMjfbI votrF nUM sucyq kridaF AunHF nUM slfh idwqI hY ik 23 jnvrI
nUM af rhIaF PYzrl coxF dOrfn ilbrl pfrtI nUM votF pf ky, Auh ilbrl pfrtI dI
bIqy cOdF sflF dI GtIaf kfrgujLfrI nUM sihmqI nf dyx. bjLurg nyqf ny ikhf ik
ilbrl pfrtI ny ieMmIgrMtF nUM PLoky CuxCuxy vjf ky hI BrmfeI rwiKaf hY jdoN ik
ieMmIgrysLn dy mfmilaF ivwc lokF nUM dmoN AuKfV idwqf hY. pRo[ Audy isMG ny ikhf
ik mfltn-gor dy hlky dy ilbrl AumIdvfr gurbKLsL mwlHI ny lokF dy BogF, jnm-idnF,
ivafhF jF hor smfgmF AuWqy lYkcr JfVn qy GVy-GVfey srtIPkyt vMzx qoN isvf
pfrlImYNt ivwc bolx df koeI jlvf nhIN idKfieaf. AunHF pMjfbIaF nUM apIl kIqI ik
Auh pMjfb vflI pyNzU qy qMgidlI vflI isafsq qoN AuWcy AuWT ky hux knyzIan awKF
rfhIN dyKx qy knyzIan idmfgL rfhIN socx. AunHF ikhf ik mwlHI vI afKLr qF Ausy
pfrtI df hI AumIdvfr hY ijs ny smilMgI sLfdIaF nUM kfnUMnI mfnqf dy ky, sLfdI dy
pivwqr irsLqy nUM gMdf kr idwqf hY aqy kudrq dy inXm AuWqy kuhfVf clf idwqf hY.
ies leI mwlHI nUM vot pfAux df mqlb vI aKLIr ivwc smilMgI sLfdIaF df kfnUMn
bxfAux vflI pfrtI nUM hmfieq dyx dy brfbr hI hY. AuhnF mwlI dI kfrgujLfrI bfry
iewk cfr sPLy df prcf vI jfrI kIqf hY. ies dy nfl hI AuhnF votrF nMU nvdIp bYNs
aqy rUbI Zflf df zwt ky ivroD krn dI apIl kIqI hY. XUQ
akflI dl ny votrF nMU smilMgI sLfdI ibwl df smrQn krn vfilaF df ivroD krn dI
apIl kIqI brYNptn :- bIqy aYqvr 15 jnvrI nMU sRI gurU nfnk iswK sYNtr ivwc sLRomxI akflI dl dy XUQ ivMg aqy akflI vrlrF dI iewk BrvIN mIItMg hoeI ijs ivwc 60 dy krIb hfjLrI sI. ies mItMg ivwc kYnyzf dIaF cOxF aqy cox muidaF bfry ivcfr-vtFdrf kIqf igaf. ilbrl srkfr dI kurwpsLn, ishq syvfvF ivwc igrfvt, vD rhy krfeIm, iemIgrysLn lokF dI KuafrI, ividaf df izwg irhf imafr aqy smilMgI sLfdIaF df ivvfdgRsq kfnMUn bxfAux vfsqy ilbrlF dI sKLq nukqfcInI kIqI geI. smilMgI sLfdIaF bfry mIitMg ivwc BfrI gusf sI aqy bulfiraF df kihxf sI ik ilbrl srkfr ny ieh ibwl pfs kr ky kudrq df ivroD krn dI gMBIr glqI kIqI hY. srkfr vwloN mnuwKI smfj dIaF kdrF kImqF nfl kIqy gey iKlvfV nMU kdy vI muafPL nhIN kIqf jf skdf. smilMgI sLfdIaF dy hwk ivwc votF pfAux vfly aYm pIaF dI sKLq inMdf kIqI geI. bulfiraF df kihxf sI ik jd hr aYm pI afpxI mrjLI nfl ies ibwl dy hwk ivwc jF iKlfPL vot pf skdf sI qF iPr iqMn pMjfbI sMsdF ny BfeIcfry dy sKLq ivroD dy bfvjUd ikAuN ies dy hwk ivwc votF pfeIaF? smilMgI sLfdIaF df ivroD iewklf pMjfbI BfeIcfrf hI nhIN sgoN hr Dfrimk iPrkf kr irhf sI aqy kr irhf hY. mItMg ivwc ieh srbsMmqI nfl pfs kIqf igaf ik smilMgI sLfdIaF dy hwk ivwc Bugqx vfilaF df zwt ky ivroD kIqf jfvy. mIitMg ivwc sRomxI aklI dfl afPL kYnyzf dy pRDfn s: ikhr isMG igwl smyq bhuq sfry afgU hfjLr sn. XUQ afgU bicwqr isMG GolIaf ny swB df DMnvfd kIqf qy styj dI kfrvfeI gurmyl isMG igwl ny clfeI. sLmsLyr isMG aqy hrkMvl isMG iQMd qwk smyN isr mIitMg dI jfxkfrI nf phuMcfey jfx dI muafPLI mMgI geI. ies mIitMg ivwc phuMc ky brYNptn spirMgzyl hlky qoN kMsrvtv AumIdvfr sulwKx isMG huMdl ny coxF ivwc mdd dI apIl kIqI.
dysL
Br ivwc qbdIlI dI hvf kfrn mfritnvfdIaF dy sfh sukx lwgy ilbrl koJy hiQafrF `qy AuWqry: hfrpr
`qy ibnF isr-pYr ieljLfm lgfAux lwgy strIijk kONsl ny kMsrvtvF leI 152 qy
ilbrlF leI 74 sItF dI BivKbfxI kIqI aftvf :- cOhF pfrtIaF dy
afgUaF dI bIqy somvfr hoeI aMgryjLI ivwc bihs aqy mMglvfr hoeI PrYNc bihs dOrfn
kMsrvtv pfrtI dy afgU sRI stIvn hfrpr dI vDIaf kfrgujLfrI qoN bfad kYnyzf Br
ivwc rumk rhI qbdIlI dI hvf hux JwKV df rUp Dfrn krdI jf rhI hY ijs kfrn
mfritnvfdIaF dy sfh sukx lwg pey hn. bIqy 12-13 sfl dy ilbrl pfrtI dy kurwpt qy
GuMmzI rfj qoN qMg af cuwky bhuqy knyzIan lok qbdIlI leI stIvn hfrpr vwl hux
Brosy nfl vyKx lwg pey hn.
iehnF dovyN bihsF qoN aYn pihlF afey keI jnmwq
srvyKxF muqfibk kMsrvtv pfrtI afpxy
muwK ivroDI pfl mfritn dI ilbrl pfrtI qoN 7-8% dy Prk nfl agy inkl cwukI sI aqy
bihs qoN bfad kMsrvtv pfrtI 10% qwk awgy inkl geI hY. kuJ srvyKxf ny ieh bVHq
12% qwk vI ibafnI hY. kMsrvtv pfrtI ikMnI awgy hY ies bfry BfvyN sfry srvyKx vwK
vwK aMk dwsdy hn pr iewk gwl `qy sfry sihmq hn ik kMsrvtv pfrtI ilbrlF nMU ipwCy
Cwz geI hY. hor qF hor kMsrvtv pfrtI PrYNc bhuq igxqI sUby ikbYWk ivwc vI mfritn
dI ilbrl pfrtI qoN awgy inkl geI hY aqy sUby dI vwKvfdI pfrtI ‘blfk ikbYWk’
dI muwK ivroDI pfrtI bx geI hY. ikbYWk dy lok spFsrisLp skYNzl kfrn pihlF hI
ilbrl pfrtI qoN pRysLfn ho cuwky sn aqy hux Auh kMsrvtv afgU stIvn hfrpr nMU
aslI PYzrl bdl dy qOr `qy vyKx lwg pey hn. dysL dy bhuqI igxqI votrF vfly sUby
EntyrIE aqy bI sI ivwc vI kMsrvtv pfrtI ilbrlF nMU ipwCy Cwz geI hY. ies nfl pfl
mfritn nMU hux gwdI KusdI njLr afAux lwg peI hY aqy icMqf ivwc zuwby mfritnvfdI
ilbrl hux koJy hiQafrF `qy AuWqr afey hn. AuhnF ny votrF dy mnF ivwc Brm-BulyKy
pYdf krn vfsqy stIvn hfropr `qy qrF qrF dy ieljLfm lgfAuxy sLurU kr idwqy hn.
kdy hfrpr nMU amrIkf pwKI afK ky BMzl dI koisLsL ilbrl kr rhy hn aqy kdy hfrpr `qy
knyzIan sLihrF ivwc POj qYnfq krn dy ieljLfm lfey jf rhy hn. ilbrl pfrtI vwloN
ajyhI hI iewk tI vI aYz bxfeI geI sI ijs ivwc hfrpr `qy sLihrF ivwc POj qYnfq
krn df ierfdf rwKx df dosL lfieaf igaf sI. ieh aYz ilbrl pfrtI dI vYb-sfeIt `qy
rwKI geI sI pr ivroD df sMkyq imldy sfr hI vfps lY leI geI. kMsrvtv pfrtI ny
ikhf hY ik ilbrl hfr df sfhmxf krdy hox kfrn buKlf gey hn. rItfier POjIaF ny vI
ilbrlF dI ies hrkq nMU GtIaf aqy knyzIan POj nMU kIqf igaf mKOl afiKaf hY. pfl
mfritn lgfqfr stIvn hfrpr nMU qkrIrF ivwc insLfnf bxf irhf hY.
torFto stfr aKbfr ivwc awj 13 jnvrI nMU eIkojL
rIsrc dy hvfly nfl pRkfsLq hoey srvyKx muqfibk kMsrvtv pfrtI 38%, ilbrl 28% aqy
aYn zI pI 18% `qy hY. ies qrF kMsrvtv 10% nfl ajy vI awgy hn.
ies dy nfl hI awj 13 jnvrI nMU aKLbfr glob aYNz myl
ivwc strIijk kONsl dy hvfly nfl pRkfsLq hoey srvyKx ivwc jy awj coxf huMdIaF hn
qF kMsrvtv 152 sItF ijwqxgy, ilbrl 74, aYn zI pI 21 qy blfk 60 sItF ijwq skygf.
iehnF do srvyKxF ny mfritnvfdI ilbrlF dy sfh sukf idwqy hn. ilbrl
srkfr bxI qF Dfrimk adfiraF `c smilMgI sLfdIaF nf krnf gYrkfnUMnI hovygf! bihs
dOrfn pfl mfrtn dI iewk hor 'tyZI' clfkI PVI geI jd mfritn ny sMivDfn dI
“nftivdstYNizMg’ klfjL KLqm gwl afKI mFtrIafl: (jIq jlMDrI) jdoN
smilMgI sLfdIaF df kfnUMn bx irhf sI qF buwDIjIvIaF ny lokF nMU sucyq kIqf igaf
sI ik ieh qF ajy cftrvfdIaF dI sLurUafq hI hY aqy smF afAux `qy hI pqf lwgygf ik
cfrtrvfdIaF df ieh rMg kI guwl iKlfeygf. iswKF dI srv AuWc adflq aqy anykF
Dfrimk jQybMdIaF smyq sfry DrmF dy Dfrimk adfiraF ny kudrq dy inXmF dy ivrwuD
bxn jf rhy ies smilMgI kfnUMn dI ivroDqf kIqI sI. AudoN cfrtrvfdIaF vwloN ieh
afiKaf igaf sI ik Dfrimk adfiraF ivwc smilMgI sLfdIaF nUM hox qoN rokx df
adfiraF nUM pUrf hwk hovygf. ieh hwk srkfr vwloN AunHF nUM cfrtr ivwclI 'nft
ivwd stYizMg klfjL' qoN imldf hY. Dfrimk adfiraF nUM ieh afs sI ik Auh ies klfjL
dI vrqoN nfl smilMgI sLfdIaF nUM afpxy adfiraF ivwc hoxoN rok skdy hn aqy iksy
kfnUMnI aVcn qoN bwc skdy hn. pr bIqy somvfr nUM mFtrIafl ivwc hoeI lIzrF dI
bihs ivwc mfrtn ny afpxf aslI cihrf idKfAuNidaF sLpsLt kr idwqf ik agr AunHF dI
srkfr bxI qF Auh sivDfn ivwc qbdIlI krky cfrtr ivclI 'nft ivwd stYizMg klfjL'
nUM mUloN hI htf dyxgy. ies df mqlb ieh hoieaf ik koeI vI Dfrimk ivakqI jF
Dfrimk adfrf cfrtr df shfrf lY ky bxfey gey ies kfnUMn dI AulMGxf krn df hONslf
nhIN kr skygf aqy srkfr vwloN Aus nUUM surwiKaf pRdfn nhIN hovygI. icMqkF df
ivcfr hY ik pihlF qF pfl mfrtn ny cfrtr df shfrf lY ky smilMgI kfnUMn bxf ilaf
aqy hux ies nUM Dfrimk adfiraF ivwc zMzy nfl lfgU krn leI nvF pYNqVf apxf ilaf.
so jy ilbrl srkfr bx jFdI hY qF Dfrimk adfry smilMgI kfnUMn dI mfr qoN iksy qrHF
vI bwc nhIN skxgy aqy kYnyzf dy gurduafiraF, mMdrF, msijdF qy igrijaF ivc
pfdrIaF, gRMQIaF qy pujfrIaF nUM smilMgI joiVaF dIaF lfvF pVHnIaF hI pYxgIaF.
pfl mfrtn ies tyZI clfkI nfl keI isLkfr krny
cfhuMdf hY iek qF Auh ieh smilMgI sLfdIaF nUM Dfrimk adfiraF ivwc pUrI qrHF lfgU
krvfAuxIaF cfhuMdf hY aqy dUsrf iksy ijMLmyvfrI qoN bcx leI adflqF dy PYsly nUM
srv-AuWc PYsly grdfn ky afpxf KihVf CzvfAuxf cfhuMdf hY aqy adflqF nUM srkfr qoN
AuWpr rwKxf cfhuMdf hY. jy 'nftivwdstYizMg' klfjL Kqm kr idwqI jFdI hY qF srkfr
suprIm kort dy PYsly nUM rwd krn df kdy koeI hwk nhINN rwK skdI. ies df iswDf
mqlb hY ik adflqF df idwqf hr PYslf hI afKrI PYslf hovygf qy isafsI afgU ivKfvy
dy afgU bx ky rih jfxgy. hr dysL ivwc kfnMUn bxfAux df kMm pfrlImYtF krdIaF hn
pr ies qbdIlI nfl kYnyzf dIaF adflqF, sMsd dy AuWqoN dI ho jfxgIaF. hYRfnI dI
gwl HY ik mfritn ny jo ieh gwl bihs dOrfn acfnk kwZ mfrI sI ies df ilbrl pfrtI
dy jfrI kIqy gey pRogrfm ivwc ijLkr qwk vI nhIN hY aqy nf hI mfritn ies bfry
afpxI pfrtI nfl koeI slfh hI kIqI hY ijs qoN bhuq sfry ilbrl vI hYrfn hn. kuJ
lokF df ivcfr hY ik mfritn votF btorn vfsqy ibnF isr pYr ibafn dfgx lwg ipaf hY.
dUsry pfsy stIPn hfrpr adflqF, sMsd aqy srkfr ivwc
sMquln cfhuMdf hY aqy iksy vI adflqI PYsly nUM cYlMj krn dI srkfr ivwc smrwQf vI
rwKxI cfhuMdf hY. kfnUMnI mfhrF ny hfrpr dy ies spsLt stYNz dI srfhnf kIqI hY.
lokmwq jfnx vfly adfiraF df kihxf hY ik bIqy somvfr
nMU hoeI aMgryjLI ivwc bihs aqy mMglvfr nMU hoeI PrYNc bihs ivwc kMsrvtv afgU
stIvn hfrpr ny ilbrl afgU mfritn nMU asfnI nfl hrf idwqf hY.
kuJ lokF df mwq hY ik iehnF bihsF ivwc aYn zI pI afgU lyatn aqy blfk afgU
zUsYWp vI mfritn nfloN awgy rhy hn. kYnyzf
post vwloN zfk drF ivwc vfDy df aYlfn torFto (jIq jlMDrI):- kYnyzf
df zfk mihkmf 'kYnyzf post' 16 jnvrI qoN zfk drF ivwc kuJ vfDf kr irhf hY ijs
nfl hux dysL aqy ibdysL icwTIaf pfAuxIaf mihMgIaf ho jfxgIaF. kYnyzf ivwc
rfsLtrI 30 grfm dI icwTI leI zfk itkt hux iewk sYNt hor mihMgI hovygI Bfv 50
sYNtF qoN vDf ky 51 sYNts kr idwqI geI hY aqy ies pRkfr hI amrIkf nUM jfx vflI
30 grfm dI icwTI hux 85 sYNtF dI bjfey 89 sYNtF ivwc jfvygI aqy aMrqrfsLtrI
icwTI leI zfk df ryt 1[45 sYNtF qoN vDf ky 1[49 sYNt kr idwqf igaf hY. ieh nvIaF
drF 16 jnvrI 2006 qoN lfgU ho jfxgIaF aqy koeI vI 'grys smF' nhIN idwqf jfvygf. kMsrvtv
pfrtI ny smgilMg krn dy kiQq dosLI zYirk jLIsmYn nfloN nfqf qoiVaf vYnkUvr (jIq jlMDr):- kYnyzf
dI PYzrl cox ivwc mUhrI cwl rhI kMsrvtv pfrtI ny afpxy ibanf ivwc ikhf hY ik Auh
smgilMg df kys Bugq rhy afpxy AumIdvfr nfl koeI nfqf nhIN rwKygI aqy agr Auh sIt
ijwq vI jFdf hY qF Aus nUM kMsrvtv dy qOr `qy pfrlImYNt ivwc nhIN bYTx idwqf
jfvygf ijnHF icr Aus df kys hwl nhIN ho jFdf. Xfd rhy kuJ idn pihlF bI sI sUby
dI iewk sdrn ieMntIrIar nF dI rfeIizMg dy kMsrvtv AumIdvfr zYirk jLIsmYn bfry
ieh KLbrF afeIaF sn ik adflq ivwc Aus Aupr smgilMg df kys cwl irhf hY aqy Aus ny
pfrtI dI AumIdvfrI lYx qoN pihlF aqy bfad ivwc vI ies kys bfry pfrtI nUM kuJ
nhIN dwisaf. puls kol drj kys ivwc ikhf igaf hY ik julfeI 2004 ivwc jLIsmYn
amrIkf qoN kYnyzf af irhf sI qF Aus ny 1989 dI mrsIzIjL smyq sLrfb dy 112 kYn
kYnyzf smgl krn dI koisLsL kIqI sI aqy Aus ny pihlF ies bfry kstm aiDkfrIaF kol
JUT boilaf sI. zYirk df kihxf hY ik Auh ies kys ivwc sfP brI ho jfvygf pr
kMsrvytv pfrtI dy nyqf stIPn hfrpr df kihxf hY ik coxF bhuq nyVy hn aqy zYirk
nUM bdlxf musLkl hY pr Aus ny ikhf hY ik ijMnF icr jLIsmYn sfP brI nhIN ho jFdf
Aus nUM kMsrvtv dy qOr `qy svIkfiraf nhIN jfvygf. nfmInysLnF bMd ho cuwkIaF hn
aqy pRvfn hoey AumIdvfrF dy nfm bYilt pyprF (vot pRcIaF) `qy Cp cuwky hn. 33
sflf jLIsmYn PYzrl srkfr ivwc tryz kimsLnr dy afhudy `qy vI ibrfjmfn irhf sI. qwKV
df awKV rvweIaf nuksfn dyh ho skdf hY! qwKV
sfihb “jy dosLI pfieaf igaf qF asqIPf dy dyvFgf qy qnKfh vI vfips krFgf”
vrgf ibafn qF dy idwqf sI hux pUrf vI kro! imsIsfgf: (jIq jlMDrI) AuNJ qF
kYnyzf df AuntyrIE sUby df afvfjfeI mMqrI hirMdr qwKV jdoN qoN hI mMqrI bixaf hY
iksy nf iksy ivvfd ivwc iGiraf hI rihMdf hY BfvyN trwk cflkF df mslf hovy jF iPr
hfeIvya `qy lynf rfKvIaF krn df mslf hovy jf bUstr sItF df hovy jF koeI hor.
swuK nfl hfeIvya `qy bxfeIaF rfKvIaF lynF nMU qF kuJ lok hux “qwKr-lynF” hI
afKx lwg pey hn. pr bIqI jUn ivwc Auh iewk aijhy ivvfd ivwc iGr igaf sI ijs qoN
Aus df ajy qwk vI KihVf Cwutdf njLr nhIN afAuNdf. jUn mhIny ivwc Aus `qy dosL
lwgf sI ik Aus ny sUby dy 'nyknIqI' kfnUMn dI AulMGxf kIqI hY. hirMdr qwKV sfihb
'nyknIqI rUl' dI AulMGxf kfrn kuJ aMgryjLI aKLbfrF dIaF surKIaF df KUb isMLgfr
bxy sn aqy hux qwk bxdy af rhy hn. bIqy hPLqy trONto qoN Cpdy kOmI aKLbfr 'd
torFto stfr' ny ieh ieMksLfP kIqf sI ik jdoN jUn ivwc qwKV `qy ientYgirtI rUl
qoVn dy dosL lwgy sn qF afpxI sPfeI idMidaF qwKV ny imsIsfgf qoN Cwpdy iewk
pMjfbI aKLbfr ivwc Cpy 21 jUn dy afrtIkl ivwc ieh ibafn idwqf sI ik agr Aus nUM
ientYgirtI kimsLn vwloN 'kfnPilkt afPL ieMntirst' df dosLI pfieaf jFdf hY qF Auh
rfjnIqI Cwz dyvygf aqy afpxI sfrI ipClI qnKfh vI vfips kr dyvygf. hux jdoN ipCly
hPLqy ieMntYgirtI kimsLn ny qwKV nUM dosLI Tihrf idwqf hY qF qwKV ny asqIPf dyx
qoN ieh kihMidaF hoieaF ienkfr kr idwqf hY ik kimsLn vwloN Aus nUM aijhf krn leI
ikhf hI nhIN igaf. dUsry pfsy kimsLn ny afpxI irport ivwc ikhf hY ik mMqrI qoN
asqIPf mMgxf kimsLn dy aiDkfr Kyqr ivwc nhIN afAuNdf aqy ieh Kuwd mMqrI aqy Aus
dI srkfr `qy hI inrBr krdf hY. Xfd rhy hirMdr qwKV nUM sfl dI 123,602 zflr qnKfh
imldI hY aqy Auh ipCly do sfl dy ijLafdf smy qoN mMqrI pwd `qy ibrfjLmfn hY.
hirMdr qwKV df kihxf hY ik kimsLn ny Aus nUM aijhf dosLI Tihrfieaf hI nhIN hY
ikAuNik Aus irport ivwc iksy DMn-lfB df ijLkr nhIN kIqf igaf. pr kMsrvytv pfrtI
dy aYm pI pI itwm huzwk df kihxf hY ik ientYigrtI kimsLn df kMm hI 'kfnPilkt
afPL ientirst' dI CfxbIx krnf hY.
Aus df kihxf hY ik qwKV nUM jo vI kimsLn vwloN qfVnf imlI hY ieh 'kfnPilkt afPL
ientirst' krky hI imlI hY. so ies krky qwKV nUM afpxf asqIPf dyxf cfhIdf hY pr
qwKV tyzI ijhI sLbdfblI vrq ky afpxy afp nMU afp hI byksUr dws rhy hn. afm lokF
dI rfey hY ik qwKV nUM kimLsn vwloN dosLI pfieaf igaf hY aqy Aus nUM ibnf iksy
iJjk asqIPf dy dyxf cfhIdf hY. Kfs krky pMjfbI BfeIcfry nfl sMbMDq afm lokF df
kihxf hY ik qwKV ny asqIPf nf dy ky jo awKV rvweIaf aiKqafr kr rwiKaf hY ies df
pMjfbI BfeIcfry nUM BivwK ivwc bhuq nuksfn hovygf. Gwt-igxqIaF
df JukfE kMsrvtv pfrtI vwl viDaf stIvn
hfrpr ny sfAUQ eysLIan vpfrIaF nfl kIqI Kfs mulfkfq torFto (isMmI ieMmrojL):-
ieiqhfs ivwc pihlI vfr GwtigxqI BfeIcfiraF df JukfE kMsrvtv pfrtI dy vwl viDaf
hY aqy Gwt-igxqI Iprky ilbrl pfrtI qoN mUMh moV rhy hn. mfhrF muqfibk lokmwq
srvyKxF ivwc kMsrvtv pfrtI dI vD rhI lok-pRIXqf ipwCy vI iehI rfjL hY. hr vfr
ilbrlF nMU awKf mIc ky votF pfAux vfly Gwt-igxqI iPrky hux ilbrlF `qy XkIn krn
vfsqy iqafr nhIN hn. smilMgI kfnUMn, kurwpsLn aqy iemIgrysLn ivwc af rhIaF
musLklF ies df muwK kfrn dwsIaF jf rhIaF hn.
bIqy hPLqy afpxI torFto PyrI dOrfn kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr ny sfAUQ
eysLIan vpfrIaF dy iewk vPLd nfl ivsLysL mulfkfq kIqI ijs ivwc AuhnF ies vPLd dy
mYbrF nfl sfAUQ eysLIan BfeIcfry nMU drpysL musLklF `qy ivcfr-vtFdrf kIqf. afpxy
Kuwl-idly suBfE aqy lok pwKI nIqIaF
kfrn srI hfrpr dysL Br ivwc kfbl qy lok-ipRXey afgU dy rUp ivwc AuBry hn. hyT
qsvIr ivwc sRI hfrpr sfAUQ eysLIan vpfrIaF dy vPLd nfl KVy hn. ies mIitMg df
pRbMD krn ivwc pRisD ibjLnYsmYn s: mnjIq isMG igwl aqy sRI idnysL Epl ny pRmuwK
BUimk inBfeI sI. ivvfdgRsq
smilMgI ibwl bfry akfl qKLq dy spsLt ‘sMdysL’ bfry Brm-BulyKy pYdf krnf
inMdxXog –pMDyr brYNptn :- EntyrIE gurdvfrf
kmytI dy cyarmYn aqy izksI gurdvfrf sfihb dy sfbkf pRDfn qy mjUdf zrYktr s:
rxjoD isMG pMDyr ny iewk ibafn ivwc pfl mfritn dI ilbrl srkfr dy ivvfdgRsq
smilMgI ibwl dI rOsLnI ivwc sRI akfl qKLq sfihb qoN iswK jgq nMU jfrI kIqy gey
“sMdysL” bfry Brm-BulyKy pYdf krn dy XqnF dI sKLq inMdf kIqI hY. KLbrnfmf
nfl gwlbfq kridaF s: pMDyr ny ikhf hY ik sRI akfl qKLq sfihb qoN 16 jnvrI 2005
nMU jfrI kIqf igaf “sMdysL” bhuq spsLt hY aqy ies ivwc iswK jgq nMU smilMgI
sLfdIaF dy kfnMUnIkrn dy ruJfn df ivroD krn dI pRyrnf kIqI geI sI. s: pMDyr ny
ikhf ik iswK jgq nMU ies gYr-kudrqI ruJfn bfry sucyq kridaF jwQydfr sRI akfl
qKLq sfihb dy dsqKqF hyT Byjy gey “sMdysL”
smilMgI ivafhF nMU “rogI mfniskqf” dI Aupj dwisaf igaf sI. jwQydfr
sfihb ny ies ruJfn nMU “mnuwKqf dy kilafx dI bjfey mnuwKqf dy ivnfsL dI alfmq”
dwisaf sI.
s: pMDyr ny ikhf ik kuJ lok ajy vI “cfrtr” dI
rwt lfeI bYTy hn aqy sRI akfl qKLq dy spsLt sMdysL bfry lokF ivwc BMblBUsf pYdf
krn dI asPLl koisLsL kr rhy hY, jo ik inMdxXog hY.
AuhnF ikhf ik EntyrIE gurdvfrf kmytI ny sRI akfl qKLq sfihb dy sMdysL dI
rOsLnI ivwc smilMgI ibwl jo ik hux kfnMUn bx cwukf hY, dy hwk ivwc vot pfAux
vfly hr aYm pI df ivroD krn df PYslf kIqf hY. AuhnF smuwcy iswK BfeIcfry nMU
smilMgI ibwl dy hwk ivwc votF pfAux vfly sfry aYm pIaF df Kwul ky ivroD krn dI
apIl kIqI.
AuhnF ikhf ik iswKI dI syvf dI rwt lgf ky kuJ lok
sdf iswKI dy asUlF nMU Zfh lgfAuNdy rhy hn aqy sRI akfl qKLq sfihb qoN jfrI hoey
afdysLF aqy sMdysLF nMU njLraMdfjL krdy af rhy hn. AuhnF ikhf ik smilMgI ibwl dy
nfl nfl gurdvfry dI golk dI kurkI bfry jfrI kIqf igaf spsLt hukmnfmf ies dy
pRqwK sbUq hn.
kMsrvtv afgU df stYNz iewko
iewk afs dI ikrn -mfn
EntyrIE gurdvfrf kmytI dy spoksmYn s: amrjIq isMG
mfn ny KLbrnfmf nfl gwlbfq kridaF ikhf ik mfritn srkfr vwloN bxfey gey smilMgI
kfnMUn qoN kYnyzf dy sfry Dfrimk iPrky hI icMquq hn ies leI kuJ lokF df ieh
pRcfr guMmrfhkun hY ik pMjfbI jF iswK BfeIcfrf hI ies bfry gwlF kr irhf hY. sbUq
vjoN AuhnF vwK vwK DrmF dIaF 100 dy krIb jwQybMdIaF vwloN bxfeI geI sFjI
jwQybMdI “XUnfeItz PrMt” df ijLkr kIqf jo iehnF coxF ivwc smilMgI ibwl dy
smrQk kYNzIzytF df ivroD kr rhI hY. s: mfn ny ikhf ik gurdvfrf kmytI afpxf
Dfrimk aqy ieKlfkI PrjL pUrf kr rhI hY aqy smuwcy BfeIcfry nMU afpxy bwicaF aqy
mnuwK smfj dy BivK bfry iPkrmMd hoxf cfhIdf. s:mfn ny ikhf ik kMsrvtv afgU sRI
stIvn hfrpr vwloN smilMgI kfnUMn dy iKlfPL ilaf igaf spsLt stYNz hI iewko iewk
afs dI ikrn hY ijs nfm smilMgI sLfdIaF dy kfnUMn df Kfqmf kIqf jf skdf hY.
s: mfn ny ikhf ik kmytI iksy Kfs rfjsI ivcfrDfrf nfl sihmqI pRgt nhIN kr
rhI sgoN sfrIaF pfrtIaF dy smilMgI ibwl dy smrQk sMsd mYNbrF df ivroD kr rhI hY.
AuhnF ikhf ik Auh ies kfnUMn df ivroD krn vfly hr isafsI afgU nMU jIafieaF
afKxgy
jd iewk guriswK ny smilMgI
smrQk AumIdvfr nMU sLryafm kIqI korI nFh
pqf lwgf hY ik smilMgI sLfdIaF dy hwk ivwc votF
pfAux vfly AumIdvfrF dy iKLlfPL pMjfbI BfeIcfry ivwc roh idno-idn hor vD irhf hY
aqy AuhnF nMU kMpyn vfsqy vlMtIar Bflx ivwc vI musLkl pysL af rhI hY. torFto
eyarport `qy tYks clfAux vfly s: blqyj isMG ny KLbrnfmf nMU dwisaf hY ik bIqy
idnIN smilMgI ibwl dy hwk ivwc vot pfAux vfly iewk AumIdvfr nMU AuhnF ny Es smyN
vot aqy sport qoN korI nFh kr idwqI jd keI tYksI cflkF dI hfjLrI ivwc ies
AumIdvfr ny tYksI kMpfAUNz ivwc phuMc ky AuhnF qoN sport mMgI. s: blqyj isMG ny
ikhf ky sbMDq kYNzIzyt nMU AuhnF smilMgI ibwl leI pfeI vot dI Xfd dvf ky ikhf ik
Aus ny sRI akfl qKLq sfihb dy afdysL aqy mnuwKI kdrF-kImqF dI Gor AulMGxf kIqI
hY. AuhnF awgy dwisaf ik sbMDq kYNzIzyt ies koeI juvfb nf dy sikaf ik qy cuwp
cfp cldf bixaf. smilMgI
muwdy `qy rUbI Zwlf ny lokF nUM guMmrfh kIqf -sohx isMG qUr brYNptn :- spirMgzyl `c
sInIarjL dI pRmuwK sMsQf ‘bilAU Ek sInIar klwb’ dy pRDfn mfstr sohx isMG qUr
ny pRYs dy nF iek sMdysL ivwc afiKaf hY ik bIbI rUbI Zwlf ny smilMgI ivafh dy
ibwl dy hwk ivwc vot pf ky lokF nUM guMmrfh kIqf hY. AunHF afiKaf ik bIbI rUbI
Zwlf hmysLf jnqk ibafn idaf krdy sn ik smilMgI ibwl `qy vot pfAux smyN Auh lokF
dI rfey lYxgy aqy vot hlky dy lokF dI iewCf anusfr hI pfAuxgy. pRMqU jd hlky
dIaF sInIar klwbF, Dfrimk aqy sports adfry ies dy ivruwD afvfjL AuTfx lwgy qF
rUbI Zwlf ny cuwp cupIqy vot ies ibl dy hwk ivwc pf idwqI. vYsy lokF nMU ieh
KLdsLf pihlF hI sI ik bIbI rUbI Zwlf ibafn bysLwk kwuJ vI dyx pRMqU vot smyN ies
ivvfdgRsq ibwl dy hwk ivwc Bugqxgy. iewQoN qwk ik hlky dy kfAUNslr, rIjLnl
kfAUNslr aqy ilbrl rfeIizMg aYsosIeysLn ny vI ies dy ivruwD afvfjL AuTfeI sI.
ieQoN qwk ik ims Zwlf ny vot pfAux smyN iswKF dy srb AuWc sQfn akfl qKq, ijs dy
jQydfr nUM bIbI Zflf pop dy brfbr afK cuwky hn, qoN afey idsLf inrdysLF dI vI
pRvfh nhIN sI kIqI. mfstr s: sohx isMG qUr ny ibafn ivwc awgy ikhf hY ik bIbI
Zwlf agr iswK hox dy nfqy srb-AuWc iswK sMsQf dy afdysLF dI pflxf krn nUM qrjIh
nhIN dyxf cfhuMdy qF Auh iswK qy pMjfbI afK ky hmdrdI df vot mMgx df hwk vI nhIN
rwKdy.
s: sohx isMG qUr ny afpxy ibafn ivwc awgy afiKaf ik
koeI vI Drm smilMgI ivafh dI pRoVqf nhIN krdf. iewQoN qwk ik psLU, pMCI aqy jIv
jMqU vI kudrq ivroDI pRkiraf qoN pRhyj krdy hn pRMqU awj mnuwK huMdy hoey aijhy
PYsilaF qy sLrimMdy hoxf cfhIdf hY. aijhy PYsly kudrq dy inXmF aqy sfP suQry
smfj df Gfx krdy hn qy sfzy bwicaF dy BivwK qy mfVf asr pfAuNdy hn. gYr-kudrqI
aqy afpsI vrqfry nUM kfnUMnF dy rMg ivwc bMnxf sfrIaF afAux vflIaF pIVHIaF leI
koeI imsflXog pRfpqI nhIN hY. AunHF bIbI Zwlf dIaF pRfpqIaF bfry afiKaf ik AuhnF
nUM ssqI isafsq qoN pRhyj krnf cfhIdf hY.
bIbI Zwlf vwloN idwqy keI ibafn ijvyN ik hspqfl dI
AusfrI df kMm jF bjLurgF dy leI gjLIbo df pRbMD bfry AunHF afiKaf ik ieh sfry
kMm AunHF dy isafsq `c afAux qoN pihlF ho cuwky sn qy iksy hor dy kIqy kMmF nUM
afpxf afKxf sLoBf nhIN idMdf aqy aYm[pI vrgy ruqby nUM Zfh lfAuNdf hY.
aMq ivwc mfstr qUr hurF ny afpxy hm-Aumr swjxF aqy
ielfkf invfsIaF nUM bynqI kIqI hY ik hux mOkf hY jdoN asIN isafsqdfnF nUM kIqy
mfVy cMgy kMmF df cyqf krvfeIey aqy afpxy vot df iesqymfl shI qy Xog qrIky nfl
krIey.
srvyKxF
muqfibk kMsrvtvF dI mkbUlIaq hor vDI mfritnvfdIaF
nMU hwQF-pYrF dI peI: qrF qrF dy aYlfn krn lwgy aftvf,
jnvrI 5 (pRsLFq lfielpurI):- sYWs-sIpYk rIsrc vloN jfrI kIqy gey iewk srvyKx
ivwc kMsrvtv pfrtI dI knyzIanj lokF ivwc mkbUlIaq ilbrlF qoN 3% awgy inkl geI hY. kMsrvtv pfrtI ies srvyKx muqfibk 36% `qy hY jd ik ilbrl pfrtI
33% `qy rih geI hY. aYn zI pI ies muqfibk hux 15% `qy hY. jnvrI 1 qoN 3 dOrfn
kIqf igaf ieh srvyKx 1200 votrF `qy aDfirq hY. ies srvyKx dy nqIjy bIqy do idnF
ivwc kIqy gey kuJ hor srvyKxf nfl myl KFdy hn ijhnF ivwc kMsrvtv pfrtI awgy dwsI
geI hY. ies nfl ilbrlF nMU hwQF-pYrF dI pY geI hY aqy Auh votrF nMU BrmfAux
vfsqy qrF qrF dy aYlfn krn `qy Auqr afey hn.
afpxy torFto dOry dOrfn awj ilbrl afgU sRI mfritn ny XUnIvrstI pVdy
ividafrQIaF vfsqy awDI PIs adf krn df aYlfn kIqf ijs nfl srkfr nMU vwzI DMn
rfsLI jutfAuxI pvygI. awj qwk sRI mfritn kMsrvtv cox pRogrfm nMU mihMgf afK ky
BMzdy rhy hn pr hux afp zflr roVn `qy AuWqr afey hn.
AuDr aYn zI pI afgU sRI jYk lyatn ny srkfr vwloN kOmI zrwg nIqI GVn df
aYlfn kIqf hY ijs nfl lokF nMU dvfeIaF leI awDy pYsy idwqy jfieaf krngy. aYn zI
pI ajyhf krn vfsqy iksy vI Gwt-igxqI srkfr `qy dbfE pfvygI. aYn zI pI ny ishq
syvfvF dy inwjIkrn nMU rokx vfsqy vI nvF kfnUMn bnfAux df vfadf kIqf hY.
awj torFto ivwc iewk aihm aYlfn kridaF kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr ny
ikhf hY ik AuhnF dI srkfr vD rhI ihMsf nMU nwQ pfAux vfsqy kirmInl jsits pRbMD
ivwc vwzy Pyr-bdl krygI. sRI hfrpr ny ikhf ik AuhnF dI srkfr jurm krn vfly lokF
nMU ZukvIN sjLf dvfAux vfsqy qurMq kdm cuwkygI qF lok afpxy aFz-gvFz aqy sLihr
dIaF sVkF `qy surwiKaq mihsUs kr skx. AuhnF ikhf jd Auh torFto ivwc rih rhy sn
qF ieh sLihr bhuq sLFqIpUrn igixaF jFdf sI pr ilbrl srkfrF dI axgihlI kfrn hux
ihMsf hwdF bMny twp geI hY. AuhnF ihMsf vfsqy amrIkf nMU ijLMmyvfr dwsxf inrf
bhfnf krfr idMidaF afiKaf ik amrIkf sfzy gvFz ivwc koeI nvF mUv nhIN hoieaf ijs
nfl iewQy hiQafr afAux lwg pey hn. amrIkf hmysLf hI sfzf gvFzI sI aqy ihMsf
hmysLf ies hwd qwk nhIN sI huMdI. AuhnF ilbrl srkfr vwloN bfrzr `qy GtIaf kMtrol
aqy kirmInl jsits isstm ivwc afeIaF kmIaF nMU ies leI ijLmyvfr dwisaf. ijLkrXog
hY ik sRI hfrpr torFto dy jMmpl hn aqy sLihr dy eItobIko ielfky qoN gryjUt hoey
sn. 75
jQybMdIaF vwloN smilMgI smrQk kYNzIzytF df ivroD krn df PYslf
bIqy buwDvfr nM torFto ivwc hoeI iewk iekwqrqf ivwc 75 Dfrimk jQybMdIaF
vwloN smilMgI ivafhF dy smrQk kYNzIzytF df ivroD krn df PYslf kIqf igaf hY.
XUnfeItz PrMt dy nfm nfl jfxI jFdI vwK vwK DrmF dIaF jQybMdIaF dI ies sFJI sMsQf
ivwc EntyrIE gurdvfrf kmytI ny iswKF dI pRqIinDqf kIqI. mIitMg ivwc hfjLr vwK vwK DrmF dy numfieMidaF ny Kuwl ky
ivcfr-vtFdrf krn qoN bfad ivvfdgRsq smilMgI sLfdIaF dy kfnUMn df smrQn krn vfly
hr pfrtI dy AumIdvfrF df zwt ky ivroD krn df PYslf kIqf. ijLkrXog hY ik EntyrIE
gurdevfrf kmytI pihlF hI afpxy vwloN ajyhf aYlfn kr cuwkI hY ijs df lokF vwloN
BrpUr svfgq kIqf igaf hY. hfrpr ny iemIgrMtF `qy ilbrlF vwloN lYizMg PIs vjoN Toikaf 'hYWz
tYks' htfAux df vfadf kIqf hfr qoN bONdilaf pfl mfrtn iBxk pYx `qy iemIgrMtF nUM BrmfAux lwgf, lok
mfrtn `qy XkIn krn qoN ienkfrI imsIsfgf:
(jIq jlMDrI) kMsrvtv pfrtI dy nyqf stIPn hfrpr ny imsIsfgf ivwc afpxI PyrI dOrfn
ikhf hY ik Auh ilbrlF vwloN nvyN iemIgrMtF `qy 1995 qoN Toikaf igaf hYwz tYks
htf dyvygf. stIPn hfrpr ny diwsaf ik ieh tYks awj qoN 11 ku sfl pihlf 1995 ivwc
pfl mfrtn vwloN lfieaf igaf sI. 975 zflr df ieh tYks nvyN iemIgrMtF nUM kYnyzf
ivwc pYr Drn qoN pihlF hr hflq ivwc dyxf hI pYNdf hY. hfrpr ny ieh aYlfn rimMdr
igwl dy hlky dI PyrI dOrfn kIqf sI. sRI hfprn ny ikhf ik AuhnF dI srkfr pihlF
975 zflr dI lYizMg PIs nMU awDI kr dyvygI aqy iPr ies nMU afpxy kfrjkfl dOrfn
iksLqF ivwc htf dyvygI.
pqf lwgf hY ik jdoN hfrpr vwloN ieh tYks Gwt krky htfAux dI nIqI dI iBxk
jd pfl mfrtn dI kMpyn tIm nUM peI qF ilbrl afgU ny hfrpr qoN iewk idn pihlF hI
aYlfn kr idwqf ik ilbrl ieh PIs htf dyxgf. sRI mfritn df kihxf hY ik agr 23
jnvrI nMU ilbrl pfrtI dI srkfr bxdI hY qF Auh ieh PIs hryk sfl QoVI QoVI Gwt
krky htf dyvygf. 975 zflr dI PIs ivcoN pihly sfl mfritn srkfr 375 zflr GtfvygI
aqy iPr agly sflF ivwc 300 zflr dy ihsfb GtfvygI. pr bhuq lok pRDfn mMqrI mfritn
dy ies ibafn `qy vI XkIn nhIN krdy.
lokF df kihxf hY ik iemIgrMtF ivwc ilbrlF dy vD rhy ivroD kfrn ies qrHF
dy BrmfAU ibafn qF ilbrl afm hI idMdy rihMdy hn aqy ieh ibafn vI ilbrlF ny afpxI
sMBfvI hfr qoN bONdl ky hI dy idwqf hY. lok jfxdy hn ik ieh pfl mfrftn hI sI ijs
ny ieh tYks lfieaf sI pr AudoN ieh tYks iekdm Tok idwqf igaf sI aqy hux ies nUM
htfAux leI 'QoVf QoVf Gwt krn' df ibafn dfigaf igaf hY jo ik iewk BulyKf pfAU hI
jfpdf hY aqy lok mfrtn dI ies gwl nUM mMnx qoN ienkfrI hn ik Auh ieh tYks pUrI
qrHF htf dyvygf. lokF df kihxf hY ik mfrtn srkfr ny lokF nfl ikMny vfady
ipCLlIaF coxF dOrfn aqy coxF qoN bfad kIqy
sn AunHF ivwcoN koeI vI pUrf nhIN kIqf igaf aqy isrP lokF nUM Brmfieaf hI igaf
aqy Auh ies vfrI mfrtn `qy XkIn nhIN kr skdy. Xfd rhy ies smyN iemIgrMtF `qy
1475 zflr df kuwl hYWz tYks Toikaf jFdf hY ijs ivwcoN 975 nMU lYNizMg Pis afiKaf
jFdf hY aqy bcdy 500 zflr nMU pRfissMg (arjLI PIs) PIs df nfm idwqf hoieaf hY.
dovF pfrtIaF vwloN hI kIqy gey aYlfn ivwc prfissMg PIs dI gwl nhIN kIqI geI
isrPL 975 zflr dI lYNizMg PIs dI hI crcf kIqI geI hY.
sRI hfrpr ny nvyN af rhy pVHy ilKy iemIgrMtF dI ividaf dy srtIPIkytF nMU
mfnqf dyx vfsqy vI kfrgr pRbMD krn vfsqy AuhnF dy srtIPIkytF ‘eIvYlUeyjLn’
AuhnF dy iewQy puwjx qoN pihlF hI krn df vfadf kIqf hY.
iewk pfsy srkfr cInI BfeIcfry `qy awj qoN awDI sdI pihlF lgfey gey hYWz
tYks leI muafPIaF mMg rhI hY aqy dUjy pfsy mfritn vloN lgfey gey hYWz tYks nMU
pUrI qrF KLqm krn qoN ienkfrI hY. ijLkrXog hY ik sRI mfritn 1995 ivwc hYWz tYks
Tosx smyN ies nMU pUrI qrF jfiejL Tihrfieaf sI aqy BIqy 11 sfl iemIgrMtF qoN
sYNkVy imlIan zflr Gysl vwt ky vsUilaf hY aqy hux votF tuwtdIaF vyK ky mjbUrI
ivwc pYNqVf bdilaf hY. trFsport mMqrI hirMdr qwKV ny sUby dy 'nyknIqI' rUl qoVy aqy
sMgIn lfpRvfhI vrqI -ientYgirtI kimsLn pRImIar
mYgMtI vwloN qwKV dI qrPLdfrI aYn
zI pI aqy torI vwloN hirMdr qwKV qoN asqIPy dI mMg ny jor PiVHaf kimsLn
vwloN 'qfVnf' imlx vflf qwKV AuntyrIE dy ieiqhfs ivwc pihlf mMqrI bixaf -jfn
torI trONto
(jIq jlMDrI):- AuntyrIE dy ieMtYgirtI kimsLn ny 7 mhIny dI CfxbIx qoN bfad afpxI
irport ivwc ikhf hY ik AuntyrIE sUby dy afvfjfeI mMqrI sRI hirMdr qwKV ny sUby
df nyknIqI aqy iemfndfrI dI qrPdfrI krdf kfnUMn dy rUlF nUM qoiVaf hY aqy Aus df
vqIrf sMgIn lfpRvfhI vflf irhf hY. AuntyrIE dy ieqhfs ivwc qwKV aijhf pihlf
mMqrI hY ijs nUM ientYgirtI kimsLn vwloN aijhI 'qfVnf' imlI hoey ieh gwl ivroDI
iDr dy afgU jfn torI ny afKI hY. ientYigrtI kimsLnr kOltr Esbron ny buwDvfr nUM
afpxI irport jfrI kridaF ieh PYslf suxfieaf ik afpxy pihly ibjnYs cYmrjL grwup
nfloN sMbMD nf qoV ky ientYgirtI aYkt dI Gor AulMGxf kIqI hY. afpxy PYsly ivwc
kimsLnr ny ikhf ik qwKV ny jOisPL jyaYnygm nF dy ivakqI nUM afpxy ibjnYs df
trwstI bxfieaf jo ik qwKV dI rfeIizMg aYsosIeysLn df vI KjLfncI irhf sI. kimsLnr
ny ikhf ik ieQoN qwk ky qwKV ny ieh vI lko ky rwiKaf ik joisP Ausdf cIPL
PfienYnsLIal afPIsr vI irhf sI. kfnUMn muqfibk kYibnt mMqrI leI ieh jrUrI huMdf
hY ik Auh ibjnYs nUM 'blfeINz trwst' nUM sOp dyvy aqy ibjnYs dI iksy vI
kfrgujfrI ivwc koeI dKl aMdfjLI nf kry. hirMdr qwKV df mfmlf ipClI jUn ivwc
AudoN surKIaF ivwc afieaf sI jdoN aYprl mhIny ivwc qwKV dI Aus vkq Poto iKwc leI
geI sI jdoN Auh afpxy ibjnYs cYmrjL grwup ivwc igaf sI. Aus vkq qwKV dI ieh Poto
torI pfrtI ny rIlIjL kIqI sI aqy jor
dyx `qy ies dI CfxbIx ientYgirtI kimsLn nuM krnI peI sI. pr qwKV ny Aus vkq
pihlF qF AuQy jfx qoN nFh kIqI sI ijs nfl qwKV ksUqI isQqI ivwc Pws igaf sI. pr
qwKV df ieh kihxf sI ik Auh afpxy ibjnYs ivwc afpxI pqnI nfl afpxI bytI dI
pVHfeI bfbq gwl krn igaf sI. pr iengYirtI kimsLn ny ikhf hY ik kihVI gwlbfq hoeI
ies bfry qwKV ny aijhf kuJ vI not nhI kIqf. hux iDr torI aqy aYn zI pI srkfr qoN
mMg kr rhIaF hn ik qwKV nUM mMqrI dy afhudy qoN lfh dyxf cfhIdf hY pr pRImIar
mYgMtI ny hfl dI GVI qwKV ivrwuD koeI vI kfrvfeI krn qoN ienkfr kr idwqf hY. agr
kMsrvytv srkfr bxdI hY qF rimMdr igwl df mMqrI bxnf XkInI igwl dy hlky ivwc stIpn hfrpr df dUsrf gyVf, hfrpr
ny ieMmIgrysLn smyq aihm pRogrfm aYlfny imsIsfgf: (prmjIq sMDU) rimMdr igwl jo ik imsIsfgf strItsvYWl hlky qoN ies bfr kMsrtvt pfrtI dy AumIdvfr hn, dI cox nUM bhuq hI BrvF huMgfrf iml irhf hY. ies gwl df pqf AunHF nUM iml rhI lokF dI sport aqy pfrtI dI kyNdrI kmFz dI idlcspI qoN lgdf hY. rimMdr igwl afpxI kMpyn bhuq hI sucwjy qrIky nfl clf rhy hn ijs kfrn afm lok AunHF nfl juV rhy hn. igwl dI ies rfeIizMg nUM kMsrvytv pfrtI vwloN vI bhuq hI aihm smiJaf jf irhf aqy pfrtI nUM afs hY ik ieh sIt ijwqxI XkInI hY. so ies kfrn hI pfrtI dy nyqf stIPn hfrpr ny igwl dI ies rfeIizMg df dUsrf gyVf lfieaf hY aqy keI aihm msly ies hI rfeIizMg ivwc aYlfny hn. pihly gyVy ivwc hfrpr ny ieQy hI jI aYWs tI Gwt krn df vfadf kIqf sI. hux buwDvfr nUM dUsry gyVy ivwc hfrpr ny bhuq hI mhwqvpUrx msly CUhy, ijnHF ivwc iemIgrysLn msilaF nUM bhuq aihmIaq idwqI geI. afpxI iemIgrysLn nIqI df aYlfn krdy hoey hfrpr ny ikhf ik Auh ilbrlF vwloN lfieaf hYWz tYks pihly sfl hI awDf kr dyxgy aqy Aus qoN bfad dys dI afrQkqf nUM dyKidaF ies nUM 100 zflr qwk lY afAuxgy. rimMdr igwl aqy Aus dy hor sfQI AumIdvfrF ny hfrpr df bVy hI AuqsLfh aqy grmjosLI nfl vYwlkm kIqf aqy igwl ny afpxy sfQI AumIdvfrF nUM ieMtroizAUs vI kIqf. hfrpr ny afpxy BfsLx ivwc rimMdr igwl dI shfrnf kIqI aqy ies sIt nUM ijwqx leI rimMdr igwl nUM iews sIt vfsqy Xog AumIdvfr dwisaf. ies qoN ielfvf bIqy aYqvfr rimMdr igwl ny afpxy vlMtIarF dI iek CotI ijhI ax-aYlfnI imlxI rwKI ijs ivwc 100 qoN vwD vlMtIarF aqy igwl dy sportrF ny Bfg ilaf. afpxy sMKyp ijhy BfsLx ivwc rimMdr igwl ny afpxI pfrtI dIaF nIqIaF dI Kuwl ky crcf kIqI aqy ikhf ik AunHF dI pfrtI bfhroN pVH ilwK ky afey lokF dI pVfeI dI brfbrqf df vI koeI Tos hwl kwZxgy. rimMdr igwl purfxy rfjsI GulftIey hn aqy kfPLI qjrbf rwKdy hn. Auh torI srkfr vkq 1999 qoN lY ky 2003 qwk sUby dI srkfr ivwc brYmlI-gor-mflt hlky qoN aYm pI pI vI rih cwuky hn. ipClI vfr AunHF ieh cox brYmlI-gor-mfltn qoN hI lVI sI. rimMdr igwl df kMpyn afiPLs 24 Pflkfrnr zrfeIv `qy hY aqy AunHF df kMpyn afiPLs df Pon nMbr 905-821-9925 hY. rimMdr igwl afpxy kMpyn afiPs ivwc rojLfnf svyry 10 qoN 12 vjy qwk bYTdy hn.
kYlyPornIaF dy buwDIjIvI vrg vloN
XUnfieitz iswK alfieMs dI gurduafrf PrImFt dIaF 8 jnvrI 2006 nUM ho rhIaF coxF
ivwc ztvIN hmfieq asIN iswK alfieMs dI
ies krky hmfieq kr rhy hF ik ienHF ny srbAuwcmqf gurU gRMQ sfihb jI nUM idwqI hY
aqy sB dy brfbr dy hwkF dI aqy iswK rihq mrXfdf lfgU krn, aOrqF aqy bjurgF nUM
brfrbr df hwk dyx aqy nOjvfnF nUM nfl lY ky cwlx nUM afpxf muwdf bxfieaf hY.
gurduafrf sfihb ivwc hr Auh aOrq mrd mfeI BfeI pRbMD ivwc af skdf hY jo gurU
gRMQ sfihb nUM afpxf gurU mMndf hoieaf hor iksy dyhDfrI jF zyrfvfdI sfD sMq jF
sMprdf nUM nhIN mMndf BfvyN Auh aMimRqDfrI hY, kysfDfrI hY jF syvk hY ikAuNik
gur Purmfn hY-syvk iswK pUjx siB afvih sB gfvih hir hir AUqm bfxI]gfivaf suixaf
iqin kf hir QFie pfvY ijin siqgur kI afigaf siq siq kir mfnI](gurU gMRQ) asIN
hF-murmiq imsLnrI srkl sYkrmYNto qoN sR[ srbjIq isMG sMDU, sR[ igafn isMG
imsLnrI, sR[ hfkm isMG aqy pRo[ mwKx isMG.gurU goibMd isMG stwzI srkl sYnhojy
kYlyPornIaF qoN zf[ gurmIq isMG brsfl, zf[ hrmn isMG, sR[ iewkbfl isMG aqy sR[
dljIq isMG.imsLnrI srkl sYlmF aqy ibkrs PIlz qoN Bf[ aMimRqpfl isMG, sR[ blkfr
isMG aqy sR[ srdUl isMG isDfnF, rIno qoN Bf[ bKsLIsL isMG, sihq sBf by eyrIaf
qoN sR[ primMdr isMG prvfnF aqy sfQI, bfbf dIp isMG tksfl phUivMz qoN Bf[ suKdyv
isMG kYlyPornIaF aqy Bf[ rGbIr isMG DflIvfl, kfr syvf vfly Bf[ ajmyr isMG, bfbf
prsn isMG aqy bfbf nMd isMG. sfbkf hYwz gRMQI kYptn svrn isMG, isMG sBf XUbf
istI qoN sR[ kuldIp isMG aqy krsn qoN sR[ rfijMdr isMG.gurU gRMQ pRcfr
kYlyPornIaF qoN bIbI hr ismrq kOr (amrIkn iswK) imsLnrI kflj vloN ipRsIpl jsbIr
isMG, vfeIs ipRM[ hrBjn isMG aqy poR[ sR[ipafrf isMG afidk sfry sMgqF nUM apIl
krdy hF ik zyrfvfdIaF aqy sMpRdfeIaF qoN gurduafrf PrImFt df pRbMD Czf ky sFJy
gTjoV iswK alfieMs nUM afpxf kImqI vot pf ky syvf df mOkf idE ! ieMzIan EvrsIj kFgrs afstRylIaf dy pRDfn zf[amrjIq tFzf df PLrvrI c pMjfb
df dOrf isznI ,3 jnvrI, 2006 :- ieMzIan EvrsIj kFgrs
afstRylIaf dy nvyN bxy pRDfn zf[amrjIq isMG tFzf
5,PLrvrI,2006 qoN pMjfb qy Bfrq df tUr kr rhy hn. Auh 1994 qoN bfd pMjfb df
pihlf dOrf kr rhy hn. AuhnF df ieh tUr rfjnIiqk qy inwjI dosqF imwqrF nfl imlfp
df vI hovygf. Auh ies tUr dOrfn, ieMzIan kFgrs dy pRDfn sIRmqI sonIaf gFDI,
pMjfb dy muwK mMqrI, kYptn amirMdr isMG, pMjfb pRdys kFgrs dy pRDfn s[ dUlo, qy
hor ivDfiekF nMU vIuimlxgy. iehnF imlxIaF c Auh pMjfb dI qrwkI dI gwlbfq qoN
ielfvf, ieMzIan EvrsIj kFgrs afstRylIaf bfry vI ivcfr vtFdry krngy. zf[tFzf rfjnIiqk ruJyivaF dy nfl 2 afpxy nfrvy
rihMdy BqIjy kfkf hrijMdr isMG tFzf dy ivafh c idwlI ivKy vI sLfiml hoxgy. idwlI
ivc sfihwqk lyKkF qy hor sBfvF nfl imlx qoN bfd pMjfb c pitafly, cMzIgV,
luiDafxf, jlMDr qy aMimRqsr ivKy keI sfihwqk sBfvF qy lyKkF nfl sfihq bfry afpxy
ivcfr vI sFJy krngy.
pMjfb
BfsLf ivBfg, pitaflf dI vYWb-sfeIt
cflU pMjfb
BfsLf ivBfg pitaflf dy izptI zfierYktr cyqn isMG vwloN sUcnf imlI hY ik AunHF dy
ivBfg ny pMjfbI bolI nUM pRPuwilq krn leI pMjfbI bolI dy pfTkF dI syvf ivwc iewk
bhuq hI jfxkfrI BrpUr vWYb sfeIt iqafr krky pfTkF dy rUbrU kIqI hY. AunHF df
sunyhf hY ik ijwQy ikqy vI pMjfbI vsdy hn, BfsLf ivBfg dI ies vYWb sfeIt nUM
jLrUr pVHn aqy afpxy suJfa vI jLrUr dyx. vYWb sfeIt df pqf: www.pblanguages.gov.in
hY
aqy iksy vI hor jfxkfrI leI eI myl aYzrWYs ies pRkfr hY: pblanguages@hotmail.com
.
adfrf KLbrnfmf vwloN cyqn isMG aqy smuwcy BfsLf ivBfg pMjfb pitaflf nUM afpxI
vYWb-sfeIt pMjfbI pfTkF dI JolLI pfAux leI bhuq bhuq mubfrkbfd!! ilbrl
pfrtI bhuq hI GtIaf pRcfr `qy AuWqrI! pfrtI dy AuWc afhudydfr mfeIk klMdr ny jYk lytn nUM 'aYshol' qy
Aus dI pqnI nUM 'kuwqI' afiKaf aftvf: (jIq jlMDrI) :- coxF ivwc dfl nf gLldI vyK ky kYnyzf dI ilbrl pfrtI hux GtIaf pRcfr `qy Auqr afeI jfpdI hY. PYzrl ilbrl pfrtI dy EntyrIE sUby dI aYgjYkitv dy vfeIs pRYjLIzYNt ny ieMtrnYt `qy afpxy 'blfg' ivwc kYnyzf dI aYn zI pI dy nyqf jYk lytn nUM 'aYs-hol" aqy Aus dI pqnI jo ik Kuwd vI iehnF coxF ivwc torfTo dy tirMntI-spzfienf hlky qoN AumIdvfr hY nUM 'kwuqI' afiKaf hY. klMdr ny bysLk ElIvIaf nUM iswDy sLbdF ivwc kuwqI nhIN ikhf pr ijvyN ivMgy sLbdF ivwc iksy nUM kuwqf kihx dI bjfey kuwwqy df pwuq jF kuwqy df Brf kih idwqf jfvy qF gwl qF iewkoN hI huMdI hY df qrIkf vriqaf igaf hY. so mfeIk klMdr ny lytn `qy hmlf kridaF Aus nUM afpxy blOg ivwc bIqy hPLqy df sB qoN vwzf 'aYshol' dwisaf aqy Aus dI pqnI aqy iewk kuwqy dI Poto lf ky ieh iliKaf hY "sYprytz aYt brQ" Bfv jnm qoN ivCVy hoey. ijs df lukvF arQ hY ik ElIivaf aqy kuqI iewk mF dI Aulfd hn. ElIvIaf df goq vI cfE hY aqy cfE cfE cIn dy iewk drimafny kwd vfly kuqy jF kuqI nMU afKdy hn. ijs bfry klMdr ny ikhf ik ieh dovy jnm vyly iewkwTy pYdf hoyey sn pr ElIvIaf cfE kYnyzf ivwc af geI aqy cfE nsl df kuwqf ipCy cIn ivwc hI rih igaf. jdoN lokF ny ieh sunyhf ieMtnYWt `qy piVHaF qF lokF ivwc guwsf BVk afieaf, Kfs kr cInI nsl dy lokF ny ies itwpxI nUM bhuq hI sUKmqf nfl ilaf. lokF dy ivroD dy kfrn klMdr nUM afpxy afhudy qoN asqIPf qF dyxf ipaf pr ies nfl ilbrl afhudydfr df cInI lokF pRqI nslvfdI rvweIaf sfhmxy af igaf. eynf hI bs nhIN klMdr ny afpxy 'blfg' sfeIt ivwc kMsrvtv dy rhIm jfiPr qoN ielfvf stIPn hfrpr qy hor bhuq sfry AumIdvfrF bfry Aultf pultf iliKaf.
bysLk klMdr ny afpxI 'blfg' ieMtrnWYt
qoN htf leI hY pr ies nfl ilbrl pfrtI dy ies afhudydfr df aslI nslI ichrf iblkul
nMgf ho igaf hY. blfg ipCly kuJ smyN qoN sLurU hoeI ieMtrnYWt dI iewk CotI ijhI
vYWb sfeIt hY ijs `qy lok afpxy injI ivcfr dsdy hn. mfeIk klMdr ny smilMgIaF
bfry vI ies ‘blfg’ ivwc mKOl kIqf hY aqy ikhf hY ik ‘kfE-buafey’ hYt
vfly isafsqdfn gya (smilMgI) jfpdy hn. ies nfl ilbrlF df cfrtrvfdI ichrf vI nMgf
ho igaf hY jo smilMgI sLfdIaF dy mfmly ivwc cfrtr cfrtr krdy iPrdy hn pr AuhnF
df iewk AuWc ahudydfr smilMgIaF nMU mKOl krdf iPrdf hY. mfeIk klMdr jnfb pfl
mfritn df Kfs njLdIkI smiJaf jFdf hY aqy Aus ny bIbI sLilf kfps nMU hrfAux vfsqy
aihm rol adf kIqf sI. bIbI kfps ny torFTo sn ivwc ilKy iewk kflm ivwc mfeIk
klMdr vloN Aucfry gey bolF nMU mfritnvfdIaF df ‘qkIaf-klfm’ dwisaf hY. bIbI
kfps ny ikhf hY ik mfritnvfdI horF df koeI siqkfr nhIN krdy qy Auh ilbrl pfrtI
dy klcr (rhu-rIq) dy dusLmx hn.
ies qoN pihlF pfl mfrtn dy lYPtInYNt rIz dy lokF df byiejLqI Biraf mKOl
AuVfAuNidaF ikhf sI ik kMsrvtv pfrtI bwicaF dI sMBfl vfsqy jo vwD pYsy dyvygI
Aus nfl bwicaF df kuJ nhIN suDrygf sgoN lok (mfpy) 'bIar aqy mwkI dy dfxy' hI
Kfieaf krngy. jnfb rIz afp qF hux rUhposL hI ho gey hn qy mfpy ilbrlF qoN KLPf
ho rhy hn. GpilaF
dy bfdsLfh ilbrlF df iewk hor Gplf bynkfb! pulIs
vwloN jFc sLurU, ivroDI pfrtIaF ny ivwq mMqrI rlPL guzyl df 'sIs' mMigaf' mMqrI
vwloN nFh: mMqrI 'sIs' nhIN dyvgf -pfl mfirtn aftvf
(jIq jlMDrI):- GpilaF dI srkfr vwjoN jfxI jFdI kYnyzf dI ilbrl srkfr dy iewk hor
skYzl dI jFc df kMm kYnyzf dI srv-AuWc pulIs afr sI aYWm pI ny afrMB kr idwqf hY.
sMsd ivwc ivroDI pfrtIaF ijnHF ivwc kMsrvtv aqy aYn zI pI sLfml hn, ipCly iewk
mhIny qoN joLr pf rhIaf sn ik ilbrl srkfr izwgx qoN kuJ ku idn pihlF ienkm
trwstF aqy izvIzYNt ivwc tYks ktOqI
dI KLbr, sfry kfiedy kfnUMn qoV ky jfx buwJ ky bfhr lIk kIqI geI sI aqy ies dI
puls vwloN jFc hoxI cfhIdI hY pr pfl mfrtn ny jFc krvfAux qoN iblkul ienkfr kr
idwqf sI. ienkm trwstF aqy izvIzYNt
ivwc ktOqI hox dI KLbr kYnyzf dy ivwq mMqrI vwloN srkfrI qOr qy nsLr krn qoN
pihlF hI stfk mfrikt nfl sMbMDq lokF kol kiQq qOr `qy vyrvy sihq phuMc geI sI
ijs kfrn ienkm trwst PMz dI kImq ivwc loVy df cVfa af igaf sI. jd ik aijhI
anfAUNsmYNt aksr stfk mfritk dy bMd hox jfx qoN bfad hI kIqI jFdI hY. bysLk
ilbrl iehI kihMdy rhy ik aijhI KLbr lIk hI nhIN hoeI pr kuJ lokF nUM imly eI myl
sunyhyN ieh drsfAuNdy hn ik ieh KLbr stfk mfrikt bMd hox qoN 2 GMty pihlF kfPLI
lokF kol phuMc geI sI. ilbrlF dfhivaF dy bfvjUd hux afr sI aYWm pI ny afpxI
muZlI jFc ivwc ies sLwk ivwc vjLn mihsUs kridaF ies Gtnf dI mukMml jFc krn df
aYlfn kIqf hY. ieh vI sLwk kIqf jf irhf hY ik ieh jfxkfrI ilbrl pfrtI nfl sMbDq
lokF nUM imlI aqy AunF ny ienkm trwst PMzF ivwc afpxI pUMjI invysL krnI sLurU kr
idwqI ikAuNik AunHF nUM pqf sI ik tYks ktOqI hox jf rhI hY ies nfl iehnF PMzF
dIaF kImq afAux vfly idn ivwc bhuq vwD jfxIaF hn.
ivwq mMqrI rlPL guzyl hux qwk ieh kihMdf afieaf hY ik aijhf kuJ vI
vfpiraf hI nhIN hY aqy hux puils qPLqIsL sLurU ho jfx qy vI Aus ny ieh duhrfieaf
hY ik kuJ vI gLLq nhIN hoieaf. ivroDI pfrtIaF ny guzyl df 'isr' Bfv asqIPf
mMgidaF ikhf hY ik guzyl afpxI nYiqk ijLMmyvfrI nuM kbUlidaF afpxy afhudy qoN
asqIPf dyvy pr guzyl ny asqIPLf dyx qoN iblkul ienkfr kr idwqf hY. aqy ikhf hY
ik puils dI qPLqisL Aus nMU aqy Aus dy ivBfg nMU dosL mukq kr dyvygI.
hux pRDfn mMMqrI pfl mfrtn
ny vI afpxy ivwq mMqrI dI hmfieq kridaF ikhf hY ik mMqrI asqIPf nhIN dyvgf. puls
vwloN jFc surU hox nfl pihlF qoN hI pYr Cwz rhI ilbrl pfrtI df hor nuksfn hox dI
afs kIqI jFdI hY. aYn zI pI afgU sRI jYk lyatn ny ikhf hY ik dysL dI ieh rIq rhI
hY ik jd vI koeI mMqrI jF Aus df
ivBfg qPLqIsL hyT afAuNdf hY qF mMqrI asqIPf dy idMdf hY. torI afgU stIvn hfrpr
ny vI rlP gozyl df ‘isr’ mMgidaF Aus nMU asqIPLf dyx vfsqy ikhf hY. sRI
hfrpr ny ieh vI ikhf hY ik ieh Gtnf ilbrlF dI rfj krn dI pRcwl afdq nMU hI pRgt
krdI hY. pfl
mfrtn dy ‘hYNz-gMn rokU’ ibafn qoN bfad kYnyzf ivwc bMdUkF dI syl vDI 15
sflf mfsUm lVkI gMn klcr dI ByNt cVI qy 6 hor jLKLmI hoey trONto:
(jIq jlMDrI) kYnyzf ivwc gMn klcr CVwpy mfr ky vD irhf hY aqy afm lokF leI Kqrf
ies kdr vD igaf hY ik hux ikqy sLipMg sYNtr ivwc vI jfxf Kqry qoN KflI nhIN hY.
trONto ivwc golI nfl mrn dIaf mOqF dI igxqI lgfqfr vD rhI hY. DiVaf ivcfly
golIbfrI dIaF GtnfvF pihlF nfloN keI guxF vwD rhIaF hn. iewk aijhI hI Gtnf ivwc
bfkisMg vfly idn eItn sYNtr ivwc kuJ ivakqIaF vwloN aMnyvfh golIaF clfAux nfl
15 slf dI nOjvfn iKzfrn lVkI jyn krybf dI mOq ho geI aqy 7 hor lok sKq
jLKLmI ho gey. ieh Gtnf idn idhfVy sLfm dy 5[30 dy krIb vfprI sI aqy puls anusfr
ivwc ivwc 10 qoN 15 ivakqI sfiml sn ijnHF ivwcoN 2 nUM puls ny PVHn df dfhvf
kIqf hYY. ikRsims qoN kuJ idn pihlF pRDfn mMqrI ny afpxy cox mYnIiPst ivwc kYnyzf ivwc bMdUkF `qy pfbMdI lfAux dI gwl khI sI pr Aus qoN bfad kYnyzf ivwc bMdUkF dI ivkrI 4% qoN vwD ho geI hY. ijhVy lok bMdUkF KrIdx aqy rwKx dy sLOkIn hn Auh DVfDV bMdUkF KrId rhy hn aqy aprfDI lok vI bMdUkf df BMzfr jmf kr rhy hn qF ik pfbMdI lgx qoN pihlF pihlF 'stfk' jmf kIqf js kdy. pr hfly qwk nf hI iksy srkfr ny bMdUkFdI vDdI igxqI nUM kfbU ivwc rwKx leI koeI vDIaf pRogrfm AulIikaf hY aqy nF hI puls vwloN ies qy kfbU pfieaf jf irhf hY. puls cfhuMdI hY ik srkfr sKq qoN sKq kfnUMn bxfey pr srkfr hfl dI GVI koeI vI sKq kfnUMn dy eyjMzy bfry koeI kMMm nhIN kr rhI isrP ibafn hI dfg rhI hY aqy mOqF dI igxqI lgfqfr vD rhI hY. coxF
`c mfritnvfdIaF dI hfr dI vD rhI sMBfvnf kfrn “vIijLaF dI afs” nMU votF
pfAux vfly ksUqy Psy torFto
(pRsLFq lfielpurI):- 23 jnvrI nMU hox vflIaF sMsdI coxF ivwc mfritnvfdIaF dI hfr
dI sMBfvnf lgfqfr vDdI jf rhI hY aqy ies dy nfl hI “vIijLaF dI afs” nMU votF
pfAux vfilaF dy idl zfvFzol ho rhy hn qy Auh ksUqy Psdy jf rhy hn. “vIijLaF dI
afs” nMU votF pfAux vfly pihlF ies gwloN KusL sn ik Gwto Gwt EntyrIE sUby ivwc
ilbrlF dI hflq cMgI hY qy ilbrl asfnI nfl Gwt-igxqI srkfr bnfAux dy Xog ho jfxgy
pr lokF dy mn bdldy vyK ky mfritnvfdIaF dI Gwt-igxqI srkfr bnx dy afsfr vI KLqm
ho rhy jfpdy hn. bdl rhy isafsI mhOl kfrn ilbrl kYNzIzytF nfloN “vIijLaF dI
afs” nMU votF pfAux vfly vwD pRysLfnI ivwc hn, AuhnF nMU ilbrlF dy nfl hI
afpxy chyiqaF leI vIijLaF dI afs ruVH rhI jfpdI hY. ijLkirXog hY ik ilbrlF ny
afpxy 13 sfl rfjkfl ivwc ijwQy iemIgrMtF `qy 1475 zflr df hYWz-tYks lfgU kIqf hY,
mMgyqrF dI spFsrisLp KLqm kIqI hY qy mfipaF dy kys “kbrF dI AUzIk” ivwc pfey
hn AuWQy afpxy nyVilaF nMU KusL rwKx vfsqy isPLfrsLI ivjLtr vIijLaF qy minstrI
primtF dIaF CbIlF lfeI rwKIaF hn. 23
jnvrI nMU srkfr bdl jfx dI hflq ivwc vIijLaF dI afs nMU KrI krn vfsqy hux Auh
aMdro aMdr kMsrvtv kYNzIzytF nfl corIN sItI rlfAux lwg pey hn. pqf lwgf hY ik
kuJ ku qF corIN cox PMz vI dy rhy hn qy ilbrlF nMU ‘smilMgI sLfdIaF dy
ivvfdgRsq kfnMUn kfrn burf-Blf vI afKx lwg pey hn. “vIijLaF dI afs” nMU votF
pfAux vfilaF ivwc keI vpfrI, BfeIcfry dy kiQq lMbVdfr, KyzF, mnorMjn qy Dfrimk
syvfvF dy bhfny irsLqydfr jF kbUqr Zox vfly BwdrpursL sLfml hn, ijhnF dI hux
“ilbrl” afKx (Aucfrn) smyN jLubfnF iQVkx lwg peIaF hn. KUbsUrq
qoN bdsUrq bxf idwqI geI durBfgI muitafr sMdIp kOr hMJx mfipaF
vwloN dosLI nUM lwBx aqy sMdIp dy ielfj dI apIl lMzn: (jIq jlMDrI) 23 sflf dI hMsU hMsU krdI KUbsUrq muitafr nUMM ieh icwq cyqf vI nhIN sI ik kdoN Ausdf KUbsUrq ichrf ijs nUM pihlI njLry dyK ky hI Aus dy hox vfly mMgyqr ny psMd kr ilaf sI ny, ivafh qoN pihlF hI bdsUrq ho jfxf hY. sMdIp hMJx dI mMgxI 2004 nUM dsMbr mhIny ivwc hoeI sI aqy Aus dy ivafh df idn apYrl 2005 ivwc rwiKaf igaf sI. pr sMdIp dI iksmq nUM kuJ hor hI mnjUr sI. sMdIp hMJx dy bdsUrq hox dI khfxI AudoN sLurU huMdI hY jdoN Auh PrvrI dy mhIny afpxy ipqf nfl kMm qoN vfips afpxy Gr prq rhI sI ijQy Auh itEtf kfrF dI iek kMpnI ivwc lfijsitk afPIsr dy afhudy qy qfienfq sI. Gr vfips muVdy vkq 23 sflf sMdIp kfr clf rhI sI aqy Aus df ipqf nfl vflI sIt `qy bYTf hoieaf sI. grmI hox kfrn sMdIp ny kfr df sLIsLf pUrf hyTF kIqf hoieaf sI.
ijvyN
hI sMdIp dI kfr iewk trYiPk lfeIt `qy rukI qF iksy isr iPry ny Aus dy ichry `qy
kuJ aijhf qrl pdfrQ pf idwqf ijs nfl sMdIp nUM bhuq jLbrdsq jlx mihsUs hoeI aqy
Aus nUM kuJ pqf nf lwigaf ik ieh kI hoieaf hY pr Aus dy ipqf nUM pqf lg igaf ik
ieh qyjLfb hY jo iksy ny Aus dy ichry `qy pf idwqf hY. qyjLfb pYx nfl sMdIp qVPL
AuWTI pr kIqf kuJ nhIN jf skdf sI ikAuNik Bfxf vrq cwukf sI. qyjLfb nfl sMdIp df
pUrf ichrf aqy grdn qoN hyTF qwk srIr Juls cwukf sI . sMdIp dyKL nhIN
sI skdI aqy Aus qoN boilaf vI nhIN jf irhf. ieh Bfxf vfprn smyN sMdIp nUM
kuJ vI nhIN sI idwisaf aqy Auh bolx qoN vI pUrI qrF asmrQ ho cwukI sI. ies qoN
vwD nYrobI ivwc koeI vI aYbUlYNs df pRbMD nhI hY jo ik aYmrjYNsI vyly phuMc sky.
sMdIp dy ipqf ny iewk kfr nUM hwQ idwqf qF jf ky sMdIp nUM nyVy dy iewk hspqfl
ivwc dfiKl krvfieaf igaf. Bfrq ivwc pRfeIvytF hspqflF vfilaF vFg pihlF nYrobI dy
hspqfl vfilaF ny pYsy jmf krvfey aqy 3 GMty bfad sMdIp nUM muZlI shfieqf idwqI.
agr Aus vkq pYsy jmf nf krvf huMdy qf sMdIp nUM muZlI shfieqf vI nhIN sI imlxI.
pihlF pYsy jmF krvf ky sMdIp nUM nYrobI dy hspqfl ivwc muZlI shfieqf qF dy idwqI
geI pr Aus df ichrf ieMJ Juls cwukf sI ik Aus nUM plfstk srjrI sI jLrUrq sI.
sfry kInIaf ivwc plfistk srjrI rfhIN jly hoey ichry df ielfj krn df koeI pRbMD
vI nhIN sI. ies qoN bfad brqfnIaf vsdy Aus dy mfmy jIq pnysr ny sMdIp nUM ielfj
vfsqy ieMglYNz bulf ilaf ijQy Aus dy ielfj dI ijLMmyvfrI pMjfbI mUl dy zfktr rmn
mlhoqrf ny leI. sMdIp nUM dyKx qoN bfad mlhoqrf df ieh kihxf sI ik Aus nuM XkIn
hI nhIN sI af irhf ik ieh kuVI purfxIaF qsvIrF ivwc idsx vflI kuVI hI hY. qyjLfb
dI mfr hyT afAux kfrn sMdIp df ichrf burI qrF ivgV cwukf sI. mlhoqrf df kihxf hY
ik jdoN sMdIp Aus nUM pihlI vfr imlI qF pihlf svfl sMdIp ny ieh kIqf sI ik kI
mYN pihlF vFg idsx lwg jfvFgI? zfktr mlhoqrf ny jvfb ivwc sMdIp nUM ikhf ik ieh
mumikn nhIN pr qUM hux nfloN iblkul vwKrI qrHF aqy bihqr idsx lwg pvyNgI. sMdIp
dI srjrI `qy kul iewk lwK pONz jo ik kYnyzf dy koeI 2 lwK qoN vwD zflr bxdy hn,
df Krcf afAux df anumfn lfieaf igaf
sI. ijs ivwcoN pRIvfr ny afp aqy BfeIcfry dI mdd nfl kfPI pYsf iewkTf krky sMdIp
dI srjrI leI idwqf ijs nfl sMdIp dIaF muZly dOr dIaF srjrI kIqIaF geIaF pr
ijMdgI jIvx leI iqafr krn vfsqy ajy vI sMdIp dy ichry dI hor srjrI hoxI jrUrI hY
aqy pRIvfr nUM 25000 pONz dI hor jLrUrq hY. ijs vfsqy sMdIp df pirvfr lokF awgy
hwQ PYlf irhf hY.
plfsitk srjn bljIq ZINzsf jo ik mYkienzoa srjIkl sYNtr ivwc kMMm krdf hY,
hux sMdIp dI aglI srjrI kr irhf hY. sMdIp df kfPI ielfj ho cwukf hY aqy Aus dy
isr dy vfl vI dubfrf Augxy sLurU ho gey hn pr ajy Aus dIaF awKF dIaF plkF bdlx
vflIaF hn. sMdIp dy grdn aqy ichry dy keI aprysLn ho cwky hn. Aus dI KopVI dy
hyTF iek gubfrf pf idwqf igaf hY jo ik vflf nUM AugfAux ivwc kMm krygf. ies qoN
bfad Aus dy buwl aqy nwk afid dI vI plfistk srjrI hoxI ajy bfkI hY.
sMdIp df ivafh aimRqpfl isMG rUpVf nfl iesy hI sfl 2005 dI aprYl ivwc ho
jfx irhf sI, qy aimRMqpfl hux vI sMdIp dI bysbrI nfl AuzIk kr irhf hY ik kdoN
Auh TIk ho ky vfips kInIaf afAuNdI hY. sMdIp df kihxf hY ik Aus df mMgqyr Aus
nfl pUrI qrHF KVf hY aqy Aus nfl rfbqf kfiem rwiKaf hoieaf hY. jdo ieh duKdfeI
Gtnf vfprI sI qF aimRMqpfl vI Ausy hI rfhy kMm qoN vfips Gr prq irhf sI. jdoN
Auh Gtnf vflI QF `qy phuMicaF qF Aus ny sMdIp dI kfr pCfx leI aqy Aus nUM smJx
ivwc bhuqI dyr nf lwgI ik koeI drdnfk Bfxf vfpr igaf hY. Auh iswDf hspqfl
phuMicaf aqy sMdIp nUM dyK ky dMg rih igaf pr aimMRqpfl kihMdf hY ik Aus ny
afpxy ichry `qy koeI hfv Bfv nhIN afAux idqy ijs nfl sMdIp df idwl zol jfvy. Aus
ny sMdIp nUM hOslf idwqf aqy afKrI dm qwk Aus dy nfl KVn df vfadf kIqf ijs nfl
sMdIp ivwc kuJ hOslf pYdf ho igaf aqy Aus dy shfry hI sMdIp hux qwk azol rhI hY.
pr ielfj leI pYsy dI smisaf ny Aus dy mfipaf nUM zfZI icMqf ivwc pfieaf hoieaf
hY ikAuNik afAuNdy do sflF ivwc sMdIp dy pqf nhIN ikMny ku aprysLn hoxy bfkI hn
jo ik pYsy qoN ibnf musLkl hn. hux ijQy sMdIp df ielfj mYkinzoa brnjL sYNtr ivwc
cwl irhf hY, dy dfnI ivMg ny sMdIp leI pYsf iekwTf krn dI pihl kIqI hY qF jo
sMdIp dy bwulF aqy nwk dI srjrI ho sky aqy Aus dI KopVI hyToN jo vfl AugfAux leI
gubfrf pfieaf igaf hY jo ik sMdIp leI bhuq hI duKdfeI sfibq ho irhf
hY, nUM bfhr kwiZaf jf sky.
agr koeI sfzf vIr jf koeI BYx jF koeI sMsQf ies aBfgI lVkI dI mflI mdd
krnf cfhuMdf hY qF mYkinzoa brnjL sport grwup (The
McIndoe Burns Support Group) nUM
08700818000 `qy Pon krky krYizt jF zYibt kfrz jLrIey iswDf hI dfn idwqf jf skdf
hY. ies qoN ielfvf pirvfr ny sMdIp
`qy qyjLfb pfAux vfly dI jfxkfrI dyx vfly nUM 150000 kInIaf dy isLilMg Bfv 1000
ku pONz dyx df ienfm vI rwiKaf hoieaf hY pr 10 mhIny bIq jfx dy bfad vI ajy koeI
dosLI sfhmxy nhIN af sikaf. EntyrIE
gurdvfrf kmytI ny smilMgI ibwl dy hwk ivwc Bugqx vfly kYNzIzytF df ivroD krn df
PYslf kIqf torFto (pRsLFq lfielpurI) :- EntyrIE sUby dy zyZ drjn gurdvfiraF dI numfieMdf jQybMdI EntyrIE gurdvfrf kmytI ny ilbrl srkfr vwloN pfs kIqy gey smilMgI ivafhF dy kfnMUn dy hwk ivwc Bugqx vfly AuhnF sfry aYm pIaF df ivroD krn df PYslf kIqf hY jo af rhIaF 23 jnvrI dIaF coxF ivwc AumIdvfr hn. ieh PYslf cyarmYn s: rxjoD isMG pMDyr dI pRDfngI hyT brYNptn gudvfrf sfihb ivwc hoeI iewk ivsLysL mIitMg ivwc ilaf igaf. ies mIitMg ivwc brYNptn dy hlikaF dy kuJ Auh kYNzIzyt vI phuMcy ijhVy smilMgI sLfdIaF df ivroD krdy hn. hfjLr hoey iehnF kYNzIzytF qoN smilMgI sLfdIaF bfry AuhnF dy ivcfr puwCy gey. kMsrvtv AumIdvfr bIbI arnjIq sMGf, s: sulwKx isMG huMdl aqy sRI bljIq gosl ny smilMgI sLfdIaF df ivroD kridaF ivwc ivvfdq kfnUMn nMU bdlx leI kMm krn df Brosf idwqf. gurdvfrf kmytI dy bulfry s: amrjIq isMG mfn ny dwisaf hY ik kmytI ny ieh PYslf rfjnIqI qoN AuWqy AuT ky Dfrimk prMprfvF aqy jwQydfr akfl qKLq sfihb dy iswK kOm nMU ies sbMDI Byjy gey sMdysL dI rOsLnI ivwc ilaf hY. s: mfn ny ikhf ky kuJ lok ies nMU cfrtr nfl joV ky lokF nmU gumrfh krn dI koisLsL kr rhy hn ijs ivwc AuhnF nMU kfmXfbI nhIN imlygI. cyarmYn
s: rxjoD isMG pMDyr ny KLbrnfmf nfl iewk sMKyp gwlbfq ivwc ikhf hY ik kmytI df
ieh PYslf lokF dIaF BfvnfvF, Dfrimk aqy smfijk kdrF kImqF AuWqy aDfirq hY. AuhnF
dwisaf ieh iewk ajyhf muwdf hY ijs `qy kYnyzf dy sfry Dfrimk iPrky sihmq hn qy
iswK BfeIcfry aMdr qF smilMgI sLfdIaF df koeI smrQk lwbxf hI musLkl hY. ijLkrXog
hY ik EntyrIE gurdvfrf kmytI ny muwZ qoN hI ies ibwl df sKLq ivroD kIqf sI qy
keI ros pRogrfmF ivwc vI ihwsf ilaf sI js ky kuJ ajyhy vI adfry hn jo smilMgI
sLfdIaF ivroDI qF hn pr kuJ “afpixaF” nMU bcfAux vfsqy guMgy bxy hoey hn. “burkI-mfr”
mIzIafkfrF dIaF kucflF lokF nMU cwkr ivwc pfAuxo asPLl rhIaF! smilMgI sLfdIaF
muwK muwdf!! torFto
(isMmI iemrojL):- kYnyzf dIaF cfr muwK isafsI pfrtIaF dy afgUaF dI vYnkUvr ivwc
hoeI bihs qoN bfad smilMgI sLfdIaF df mwudf iewk vfr iPr BfrU ho igaf hY.
ikRsims dIaF CuwtIaF dOrfn sky-sbMDIaF nMU imlx leI hoey pirvfrk pRogrfmF aqy
Bgvfn msIh df jnm idn mnfAux vfsqy crcF ivwc hoey Dfrimk pRogrfmF ivwc smilMgI
sLfdIaF dy ivvfdpUrn muwdy dI afm hI crcf hoeI. hr Drm dy lok hI mfritn srkfr
vwloN kfhlI nfl bxfey gey ies ivvfdpUrn kfnUMn df ivroD kr rhy hn aqy sdIaF qoN
cldI mrd-aOrq ivafh dI pRIBfsLf nMU bhfl krvfAuxf cfhuMdy hn.
pqf lwgf hY ik dysL dy hr kony ivwc smilMgI ivafhF dy smrQk isafsqdfnF
nMU cox pRcfr ivwc BfrI musLklF df sfhmxf krnf pY irhf hY. kudrq aqy Drm df
siqkfr krn vfly ajyhy isafsqdfnF qoN kMnI kqrf rhy hn qy smilMgI kfnMUn nMU
kurdq dy inXmF df AulMGx dws rhy hn.
pMjfbI BfeIcfry ivwc vI smilMgI sLfdIaF df muwdf bhuq grmf cuwkf hY qy
hux “burkI-mfr” mIzIafkfrF dIaF kucflF vI lokF df iDafn ivwc muwdy qoN lFBy
krn ivwc asPLl ho rhIaF hn. moiZaF `qy kYmry rwK ky musLkVIaF ivwc hwsdy ieh
mIzIafkfr jd smilMgI sLfdIaF nMU cox muwdf mMnx qoN hI ienkfr krdy hn qF
“JUT” dI Jlk iehnF dy ichiraF `qy sfPL ivKfeI idMdI hY. igrgt vFg rMg vtf ky
lokF nMU qrF qrF dy Brm-BulyKy pfAux vfly ‘burkI-mfr’ mIzIafkfr ies muwdy `qy
afpxI hfr nMU svIkfr krn qoN BfvyN ajy afkI hn pr Auh loky dy guwsy qoN BlIBFq
jfxU hn.
ijLkrXog hY ik eIsfeI mwq dy afgU pop aqy sRI akfl qKLq dy jwQydfr smyq
bhuq sfry DrmF dy afgU ies df sKLq ivroD kr cuwky hn. smilMgI muwdy `qy afpxI
cldI nf vyK ky “burkI-mfr” mIzIafkfrF ny jwQydfr akfl qKLq nMU bdnfm krn
vfsqy iewk igximwQI sfijsL aDIn muihMm ivZI hoeI hY. ies sfijsL aDIn iswKF nfl
sbMDq iksy vI Gtnf nMU jwQydfr akfl qKLq dy kiQq ikrdfr nfl joV idwqf jFdf hY qF
ik lookF dy mnF aMdr jwQydfr pRqI nPLrq pYdf kIqI jf sky aqy jwQydfr vwloN iswKF
dy nfm smilMMgI sLfdIaF df ivroD
krn df Byijaf igaf sMdysL dPLn kIqf
jf sky.
jd kdy vI iksy pMjfbI ryzIE
pRogrfm `qy lfeInF KohlIaF jFdIaF hn qF smilMgI sLfdIaF df muwdf muwK cox muwdf
bx ky AuBrdf hY. lokF dy roh df sfhmxf kr rhy “burkI-mfr” mIzIafkfr aksr
lfeInF bMd kr ky Bwj jFdy hn jF lokF nMU hor koeI gwl krn dIaF bynqIaF krdy hn.
pqf lwgf hY ik iewk smilMgI smrQk kYNzIzyt dy Pwty gwzx vflf iewk cricq akflI
afgU hux rUhposL ho igaf hY. cox
hlikaF qoN jwPLIaF CuzfAux vfsqy aMdro-aMdr ilbrl hI lgf rhy ny kfbjL ilbrlF nMU
iTbIaF torFto
( jIq jlMDrI):- ilbrl cox kMpyn ivwc af cuwkI KVoq nMU iDafn ivwc rwKidaF ilbrl
pfrtI aMdr mfritnvfdI ilbrlF dy ivroDIaF nMU hux afpxI qfkq ivKfAux df smF iml
igaf hY. mfritn dy qfnfsLfhI rvIey dy iKlfPL hux ieh ilbrl aMdro-aMdr ilbrlF nMU
hrfAux vfsqy srgrm ho gey hn. mfritnvfdIaF df ivroD krn vfsqy iehnF ilbrlF nMU
smilMgI sLfdIaF df mfmlf vI KUb rfs af irhf hY aqy Auh mfritnvfdIaF nMU hr jgfH
kosx lwg pey hn. mfritn dy DVy qoN duKI ho cuwky ieh ilbrl, ilbrl cox kMpyn ivwc
afeI KVoq nMU iewk suinhrI mOkf smJ rhy hn ijs nMU vrq ky ieh keI cox hlikaF `qy
jwPIaF mfr cuwky ilbrl aYm pIaF nMU hrf ky cox hlky KflI krvfAuxy cfhuMdy hn.
iehnUM afs hY ik jy kuJ ilbrl hfr
jFdy hn qF aglIaF coxF ivwc AuhnF jF AuhnF dy chyqy AumIdvfrF vfsqy nfmInysLnF
vfsqy mYdfn KflI ho jfvygf aqy mfritn nMU cldf krky ilbrl pfrtI nMU muV qfkqvr
qy jQybMd krn df mOkf vI iml jfvygf. mfritnvfdIaF nMU hrfAux qy pfrtI qoN lFBy
krn dy cfhvfn iehnF coxF ivwc Gwt-igxqI kMsrvtv srkfr bxI vyKxf cfhuMdy hn qF ky
sfl ku bafd hox vflIaF coxF df lfhf lY skx.
nftk
‘DuKdy klIry’ df srI ivwc sLfndfr mMcn (srI,
bI[sI[) 18 dsMbr 2005 dI sLfm nMU pRiswD ryzIE/tI[vI[ host iekbfl mfhl aqy
pMjfbI afrts aYsosIeysLn afPL trFto vwloN srI
dy ibl prPfrimMg afrts sYNtr ivKy pMjfbI nftk ‘DuKdy klIry’ df sLfndfr mMcn
kIqf igaf. pMjfbI mfipaF vwloN knyzf afAux dI hoV ivwc afpxy bwicaF dy ivafh
rUpI sOdy dI krUrqf nMU drsfAuNdy ies nftk nMU BfrI igxqI ivwc phuMcy drsLkF ny
BrpUr huMgfrf idwqf. ryzIE
host kuljIq kOr ny nftk dy ivsLy dI gMBIrqf dI bfq pfAuNidaF iekbfl mfhl aqy
sLfierf nItf blivMdr nMU drsLkF dy rUbrU kIqf. iekbfl mfhl ny vYnkUvr ivwc ies
nftk nMU pysL krn dI afpxI iewCf aqy vYnkUvr dy pMjfbI mIzIey vwloN ies iewCf dI
pUrqI leI inBfey sfQ dI pRsMsf kIqI. AunHF srI dy ies sLoa df isrPL pMdrF idn
‘c pRbMD krn df syhrf sLRI
rusqum igwl dy isr bMinaf. nItf blivMdr ny pRiswD pMjfbI iPlm adfkfrf mYzm inrml
irsLI aqy bfkI klfkfrF ijnHF bhuq myhnq nfl ies nftk nMU iqafr kIqf dI pRsMsf
kridaF AunHf nMU drsLkF dy snmuK kIqf.
sucwjy inrdysLn aqy vDIaf adfkfrI dy sumyl nMU drsLkF ny idl Kohl ky qfVIaF nfl
dfd idwqI. pRvfsI mjLdUr dI sLfndfr adfkfrI kridaF gurbIr ny drsLkF df BrpUr
mMnorMjn kIqf. Aus dI bolI aqy adfkfrI ivwc iblkul vI idKfvtIpn mihsUs nhIN sI
huMdf. pIVq DI df rol inBfAuNidaF sLmf
ny drsLkF dIaF awKF vfr-vfr nm kIqIaF. sLmf df rol bhuq dmdfr sI. mihMdro nOkrfxI dy rol ivwc inrml irsLI
horF vDIaf aYkitMg kIqI. lfzly puwqr nvI dy ikrdfr nMU jiqMdr bydI ny sLfndfr
qrIky nfl inBfieaf. CotI BYx vwl AuTdIaF Aus dIaF sLwkI njLrF kihr vrqfAuNdIaF
sn. knyzIan kuVI sLYrn dy rol nMU komldIp ny BfvpUrqf nfl inBfieaf. ivcoly
aYm[aYl[ey[dy rUp `c jsivMdr ny drsLkF df KUb mMnorMjn kIqf. trYvl eyjMtF hwQoN
Krfb ho ky dImfgI sMquln gvf cuwky
cfcy dy rol nMU kuldIp
rMDfvf ny, srpMc ipqf dy rUp `c
blijMdr isMG lylxf ny, srpMcxI dy rol `c qrnjIq kOr sMDU ny aqy knyzIan ipqf
imstr izln dy rUp `c inMrkfr sMDU ny
vDIaf adfkfrI kIqI. kuJ sQfnk klfkfrF ny vI shfiek rol adf kIqy. nftk
dI smfpqI `qy iekbfl mfhl ny ies nftk nMU kfmXfb bxfAun leI nftk dI kfst, sYWt
iqafr krn leI gurdIp Buwlr, pMdrF mwddgfrF, sLRI rusqm igwl aqy pMjfbI mIzIaf
dIaF kuJ nfmvr sKsLIaqF nMU snmfnq kIqf. ies mOky isnIar istIjn susfietI,lok
BlfeI pfrtI afPL knyzf aqy knyzIan pMjfbI klcrl aYsosIeysLn ny inrml irsLI nMU
snmfixaf. pMjfbI klcrl PFAUzysLn afPL bI[sI[ vwloN iekbfl mfhl df snmfn kIqf
igaf.
lok
qbdIlI leI iqafr hn qy kMsrvtv sfPL pRsLfsn leI –hfrpr ivnIpYg
(pRsLFq lfielpurI):- kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr ny ikhf hY AuhnF dI pfrtI nfrQ
dy afritk iKwqy ivwc dysL dI pRBUswqf dI rfKI vfsqy knyzIan POj nMU qfkqvr
bnfAux vfsqy hor pYsf Krcx leI iqafr hY. AuhnF ikhf ik afritk iKqy dI rfKI leI
qfkqvr POj, nyvI aqy eyar Pors dI loV hY. ijLkrXog hY ik bIqy idnI iewk amrIkn
px-zuwbI nfrQ-pol dy iKwqy ivwc acfnk pRgt ho geI sI aqy mfhrF muqfibk ieh
px-zuwbI knyzIan pfxIaF `coN gupq ZMg nfl huMdI hoeI nfrQ-pol puwjI sI. knyzIan
srkfr qoN ies bfry nf koeI afigaf hI leI geI sI aqy nf hI koeI agfAUN jfxkfrI
idwqI geI sI. sRI hfrpr n y ikhf hY ik AuhnF dI pfrtI srkfr bxf ky iqMn knyzIan
myz hYvI afeIs brykr isLp bxfeygI jo srdIaF ivwc vI Dur pol qIk mfr kr sikaf
krngy aqy knyzIan afritk Kyqr dI rfKI kr skxgy. AuhnF ny ies dy nfl hI zfikMg
shUlqF vI bnfAux df aYlfn kIqf aqy sfry pRfjYkt `qy agly 9 sflF ivwc 2 iblIan
zflr dy Krcy df anumfn idwqf. sRI hfrpr ny ieh vI afiKaf ik hr ivdysLI srkfr nmU
knyzIan pfxIaF ivwc pRvysL krn qoN pihlF srkfr dI afigaf lYxI jLrUrI hovygI.
ijLkrXog hY ik qyl aqy hor kImqI rsfiexF dy smuMdr-dojL BMzfr hox kfrn
afritk iKwqf mhwqvpUrn smiJaf jf irhf hY. ilbrlF `qy vridaF sRI hfrpr ny ikhf ik
dysL dI pRBUswqf dI rfKI JMizaF aqy hvfeI ibafnF nfl nhI kIqI jf skdI ies vfsqy
qfkqvr POj, smuMdrI qy hvfeI qfkq dI loV hY.
AuhnF ikhf ik pRDfn mMqrI sRI mfritn amrIkf iKlfPL BbkIaF qF mfrdy hn pr
jd AuhnF dy byVy cuwpcfp knyzIan pfxIaF ivwc af vVdy hn qF mfritn kol AuhnF dI
hfjLrI df pqf lgfAux vfly XMqr vI nhIN hn, kuJ krnf qF dUr dI gwl hY. sRI hfrpr
ny ikhf hY ik dysL dy lok ilbrlF dI kurwpsn aqy GtIaf kfrgujLfrI qoN qMg af
cuwky hn qy qbdIlI vfsqy iqafr hn aqy AuhnF dI pfrtI dysL nMU sfPL pRsLfsn dyx
vfsqy pUrI qrF iqafr hY. ijLkrXog
hY ik coxF kfl kIqy jfx qoN bfad sRI hfrpr lgfqfr kfrgr rfjsI pRogrfm pysL krdy
af rhy ijs qoN ilbrl hYrfn ho rhy hn. smilMgI
‘QfpIaF’ puwTIaF pYNdIaF vyK ky pfl mfritn ny sur bdlI aKy
ilbrl AumIdvfr smilMgI sLfdIaF df ivroD kr skdy hn rIjfienf
(pRsLFq lfielpurI):- vYnkUvr ivwc hoeI cfr afgUaF dI bihs mOky aqy ies qoN
ipwCoN ilbrl afgU sRI pfl mfritn ny cfrtr df shfrf lY ky kMsrvtv afgU nMU
smilMgI sLfdIaF rokx bfry afpxI pujIsLn spsLt krn dy llkfry mfrny sLurU kr idwqy
sn. sRI mfritn ny ikhf sI ik jo afgU cfrtr dI rfKI nhIN kr skdf Aus nMU pRDfn
mMqrI bnx df keI hwk nhIN hY. sRI hfrpr ny ies dy juvfb ivwc ikhf sI ik Auh
mrd-aOrq sLfdIaF dI bhflI vfsqy sMsd ivwc mqf pysL krngy aqy hr aYm pI iksy dbfE
qoN ibnF ies mqy `qy mrjLI nfl vot pf skygf. AuhnF df iesLfrf mfritn dy smilMgI
sLfdI dy ibwl vwl sI ijs dy hwk ivwc votF pvfAux vfsqy jnfb mfritn ny hr hrbf
vriqaf sI. hux jd smilMgI sLfdIaF nMU jfiejL TihrfAux leI pfeI geI hfl-dohfeI df
lokF `qy Aultf asr hox lwgf hY qF rIjfienf ivwc jnfb mfritn ny ieh ibafn dfg
idwqf hY ik ilbrl AumIdvfr smilMgI sLfdIaF df ivroD kr skdy hn.
jd rportrF ny mfritn qoN hfrpr `qy lfgU kIqy jf rhy mfpdMz bfry puwiCaf
qF AuhnF ikhf ik ieh stYzrz qF isrPL pRDfn mMqrI bnx dy cfhvfn `qy hI lfgU huMdf
hY horF `qy nhIN. ies qoN smilMgI muwdy `qy jnfb mfritn df doglfpn sfPL Jlkdf hY.
aKy ! smilMgI ivafh aqy spONsrisLwp skYNzl hux koeI muwdy nhIN rhy -bfbf
bVbolf
ilbrl smrQk mIzIey vwloN hux ieh afiKaf jf irhf hY
ik ivafh dI pivwqr pRIBfsLf df mlIaf myt krky smilMgI joiVaf nUM ivafh dI
pRIBfsLf ivwc joV ky aqy spONsrisLwp skYzl ijs ivwc gomrI kimsLn ny vI ilbrl
pfrtI nUM cMgI qrHF nMgI kIqf sI, hux koeI muwdy nhIN rhy. ieh sB nUM pqf hY ik
ieh dovyN muwdy ilbrl pfrtI leI kdI vI muwdy nhIN sn ikAuNik sONsrisLp skYNzl dI
corI irJdI iKcVI ivwc ijLafdfqr ilbrl BfeIvfl sn aqy sB nUM pqf sI ik ikbYWk
ivwc mr gey-mr gey df rOlLf pf ky prdy ipCy kI kuJ ho irhf hY. ilbrl smrQkF df
ies qrHF df prcfr krn df iewko iewk mMqv ieh hY ik lokF ivwc ies gwl df pRcfr
kIqf jfvy ik ieh koeI hux muwdy nhIN hn jdik ivroDI pfrtIaF Kfh-mKfh ienHF nUM
muwdy bxf ky pysL kr rhIaF hn. ilbrl pRDfn jnfb pfl mfrtn qF pihlf hI ieh kihMdf
afieaf hY ik gomrI kimsLn dI dUsrI irport qoN bfad iewk mhIny dy aMdr aMdr Auh
coxF df aYlfn kr dyxgy ikAuNik Aus nUM Brm sI ik lokF ny iek mhIny qwk gomrI
kimsLn dI irport nUM vI Buwl jfxf hY aqy smilMgI mslf vI AunHF nUM Xfd nhIN
rihxf. hux jdoN pfl mfrtn coxf krvfAux leI do ku mhIny qF nf tpf sky pr lokF dI
XfdsLkqI ivwcoN ieh muwdy bfhr vI nf kwZ sky qF hux Aus dI tIm ny ieh rOlf
pfAuxf sLrU kr idwqf ik hux ieh koeI muwdy nhIN hn. ieh muwdy nf hox df rOlf
trONto df ilbrl smrQk pMjfbI mIzIaf awj kwl jLorf `qy pf irhf hY pr AunHF nUM
ieh nhIN pqf ik lok hux pihlF vFg ipwC lwg nhIN hn aqy AunHF nUM pMjfbI mIzIaf
vfly lokF qoN vI vwD jfxkfrI hY. 'ieh muwdy hux nhIN rhy' df rOlf ilbrl dy
afikaF nUM qF KusL kr skdf hY pr lokF dy mnf ivwcoN ieh dovyN muwdy bfhr nhIN
kwZ skdf. jy XkIn nhIN afAuNdf qF pMjfbIaF df ikqy KuwlHf iewkT krky dyK lE qF
pqf lwg jU ik smilMgIaF bfry pMjfbI kI socdy hn pUCF nf cukfqIaF qF bfby bVboly
nUM PVH ilE. hux bfby bVboly dI ieh gwl pMjfbI mIzIey dy ilbrl smrQkF nUM dysI
zfktrF dI brP qoVn vfLly sUey vrgI sirMj vFg Dur aMdr qwk qF cwubygI hI, pr bfby
bVboly ny qF afpxy idl dI gwl kihxI sI so kih idwqI. rwb BlI kry. sdfm
`qy amrIkn qsLdd dy koeI sbUq nhIN sdfm
dI pysLI 24 jnvrI qwk awgy peI bgdfd:
(jIq jlMDrI) ierfkI jwj ny sdfm husYn dI cwl rhI suxvfeI dorfn ieh ikhf ik ies
gwl dy koeI sbUq nhIN hn ik sdfm hUsYn `qy amrIkI sYinkF vwloN qsLdd kIqf igaf
sI ijvyN ik ierfk dy sfbkf rfsLtrpqI sdfm hUsYn ny dfhvf kIqf sI. sdfm hUsYn ny
adflq nUM dwisaf sI ik Aus `qy qsLdd kIqf igaf sI aqy amrIkf icwtf JUT bol irhf
hY ik Aus `qy qsLdd nhIN hoieaf. ies dy nfl hI jwj ny sdfm hUsYn dI aglI suxvfeI
24 jnvrI qwk awgy pf idwqI hY. sdfm hUsYn aqy Aus dy 7 hor sfQIaF `qy 1982 ivwc
dijYl ipMz ivwc 148 sLIaf muslmfn lokF nUM mfrn dy kys dI suxvfeI cwl rhI hY jd
ik sfry hI kiQq dosLIaf ny ienHF dosLF qoN ienkfr kIqf hY. amrIkf ny ieh ikhf hY
ik sdfm nfl jylH ivwc bhuq hI vDIaf ivvhfr kIqf igaf sI pr sdfm anusfr Aus nUM
bhuq hI mfiraf kuitaf igaf sI. hux jwj ny sfry qwqF dI CfxbIx krn qoN bfad ieh
inrxf kIqf hY ik sdfm `qy koeI qsLdd nhIN hoieaf aqy ies qsLdd dy koeI sbUq nhIN
imldy. suxvfeI dorfn sdfm husYn ny ivdrohI rwuK Dfrn krI rwiKaf aqy ieh mMnx qoN
ienkfr kr idwqf ik Auh rfsLtrpqI nhIN hn. rsfiexk
hiQafrF bfry amrIkf ny JUT boilaf -swdfm husYn bgLdfd,
22 dsMbr :- awj adflq ivc suxvfeI dOrfn ierfk dy gwdIEN htfey rfsLtrpqI swdfm
husYn ny afiKaf ik amrIkf JUT bol irhf hY ik 2003 ivc amrIkI hmly smyN Aus ny
rsfiexk hiQafrF dI vrqoN kIqI sI. swdfm husYn ny adflq nUM dwisaf ik vfeIt
hfAUUs vfly JUTy hn ik ierfk kol rsfiexk hiQafr hn. Auh dubfrf ieh kih ky JUT df
pRgtfvf kr rhy hn ik swdfm glq kih irhf hY. ies dOrfn amrIkf ny ies gwl qoN
ienkfr kIqf ik amrIkI njLrbMdI smyN sfbkf qfnfsLfh swdfm husYn `qy iksy pRkfr df
qsLwdd kIqf jf irhf hY. ilbrl
rfj `c kYnyzf pYnsLn plYn df pYsf lok-mfrU hiQafr bxfAux vflIaF kMpnIaF ivwc
invysL hoieaf! aftvf
(jIq jlMDrI):- bysLk kYnyzf ny ierfk ivwc afpxy POjI lVn leI nhIN Byjy lyikn
AuQy lVH rhy hornF dysLF dy POjIaF kol jo hiQafr hn AunHF nUM bxfAux vflIaF
kMpnIaF ivwc kYnyzf dI iksy nf iksy rUp ivwc sLmUlIaq hoeI hY. bVI aihm rport
ivwc ikhf igaf hY ik kYnyzf dI pYnsLn plYn ijs nUM kYnyzf pYnsLn plYn ikhf jFdf
hY aqy hryk kMm kry ivakqI nUM kfnUMn anusfr ies ivwc Xogdfn pfAuxf pYNdf hY, df
sfrf ihsfb ikqfb aqy Aus pYnsLn nUM invysL krn aqy dyK ryK krn df kMm kYnyzf
pYnsLn plYn ienvYstmYNt borz kol hY. kYnyzf pYnsLn plYn ienvYstmYNt borz ny awgy
ieh pYsf cMgy lfB leI vwK vwK kMpnIaF ivwc invysL kIqf hoieaf hY. pr ies pYsy df
ijLafdf ihwsf hiQafr bxfAux vflIaF aqy ierfk ivwc AusfrI df kMm krn vflIaF
amrIkn kMpnIaF ivwc lwgf hoieaf hY. bhuq sfrf pYsf hiQafr bxfAux vflI sMsfr
pRiswD kMpnI lfkhIz mfrtn ivwc invysL kIqf hoieaf hY. amrIkf dy AuWp rfsLtrpqI
izwk cynI dy hYlIbrtn kMpnI ivwc 8 imlIan, hiQafr bxfAux vflIaF kMpnIaF ryaQn
ivwc 4 imlIan, nfrQrop grUmYn ivwc 5[4 imlIan, jI eI ivwc 323 imlIan.
ikbYwk dI aYWs aYn sI jo ik ierfk ivwc imlIanF dy
ihsfb nfl golI iswkf splfeI krdI hY, ivwc 160 imlIan invysL kIqf hoieaf hY,
ijQoN borz nUM kfPLI lfB iml irhf hY. kolIjLn afP apoj d afrm sMsQf dI irport ivwc ikhf igaf hY ik
iekwlIaF kYnznIaF hiQafr bxfAux vflIaF 50 kMpnIaf ivwc hI
kYnyzf pYnsLn plYn ienvYstmYNt borz df 5 iblIan zflr invysL hoieaf hY.
amrIkx kMpnIaF ivwc ikMnf pYsf invysL hoieaf hY ies df aMdfjLf lfAux kfPI musLkl
hY. BfvyN ies bfry bhuq sfry lok borz dy invysL krn dy qrIky nfl sihmq nhIN hn
pr borz df kihxf hY ik Auh qF pYsy nUM AuQy hI invysL krngy ijQoN AunHF nUM lfB
imldf hovy. nIdrlYNz
ivwc burky `qy pfbMdI lwgygI- mMqrYx rItf vrdoNk nIdrlYNz;
(jIq jlMDrI) nIdrlYNz dI iemIgrysLn mMqrI rItf vrdoNk df kihxf hY ik nIdrlYNz
ivwc burky `qy pfbMdI lfAux df jo uyJfa sMsd ivwc pysL kIqf igaf sI, Aus suJfa
nUM amlI rUp dyx leI sMsd ivwc iek kfnUMn bxfieaf jfvygf ijs qihq nIdrlYNz ivwc
kuJ muslmfn aOrqF vwloN burky puihnx `qy pfbMdI lwg jfvygI. sMsd ivwc pRsqfv
pysL krdy hoey rfjnyqf gIts ivlzrs ny ikhf ik aorqf df burfk pf ky iksy pihcfx
qoN sfhmxy afAuxf asmfijk ijhI gwl hY jo smfnqf dy afDfr dI gwl krdy hn. Aus df
kihxf hY ik ies nfl agFh vDU muslmfn BfeIcfry `qy bhuq cMgf asr pvygf. nIdrlYNz
dI ivroDI pfrtI vI ies ibwl df smrQn kr rhI hY. agr ieh ibwl pfs ho jFdf hY qf
nIdrlYNz XUrp ivwc burky `qy pfbMdI lfAux vflf pihlf dysL hovygf. sfbkf
ilbrl mMqrYx sLIlf (kOr) kfps ny ilbrl aYWm pI tonI vlyrI ivrwuD kMpyn ivwZI aYn
zI pI df iewk smilMgI mYNbr aYn zI pI dy AumIdvfr nUM hrfAux leI ilbrlF ipwCy
quiraf hYimltn:
(jIq jlMDrI) sfbkf izptI pRDfn mMqrI ijs nUM pRDfn mMqrI pfl mfrtn ny ilbrl
pfrtI dy nyqf dI cox smyN afpxy ivrwuD cox lVn dI sjLf vjoN 2004 dIaF coxF ivwc itkt dyx qoN ienkfr kr idwqf sI, hux
afpxy rfjnIqk ivroDI tonI vlyrI dy ivruwD muihMm ivwZ rhI hY. kfps ny
pwqrkfrF nUM dwsidaF ikhf ik Auh kMsrvytv AumIdvfr PrYNk rkfvInf aqy aYNz zI pI
dy vyn mfrstn nUM votF pfAux leI hwlf sLyrI dy rhI hY. ieQy sLIlf kfps df iewko
iewk mksd ilbrl dy hfAUs lIzr tonI vlyrI nUM hrfAuxf hI smiJaf jf irhf hY.
ipClIaF coxF qoN pihlF hoeI nfmInysLn ivwc sLIlf tonI vlyrI qoN hfr geI sI. 2004
dIaF coxF ivwc tonI vlyrI aYn zI pI dy AumIdvfr tonI izpflo qoN isrP 927 votF dy
mfmUlI Prk nfl hI ijiqaf sI. sLIlf kfps df kihxf hY ik ieh jrUrI nhIN ik koeI
QoVIaF ijhIaF nfmInysnL ivwc votF pRfpq krky rfeIizMg dy sfry lokF df Brosf ijwq
sky.
ies qoN ielfvf syNt kYQrnjL qoN sfbkf aYn zI pI
nyqf jo ik 2004 dIaf coxF ivwc hfr Kf cwukf sI, ny afpxy smrQkF aqy XfrF dosqf
nUM pwqr ilwK ky ikhf hY ik ik Auh aYn zI pI dy AumIdvfr nUM votF pfAux dI bjfey
ilbrl nUM votf pfAux ikAuNik ilbrl df kYNzIzyt vflt lYstyvkf hI kMsrvytv
AumIdvfr irwk zfeIkstrf nUM hrf skdf hY. tYWz mOrfzIafn nF df ieh nyqf smilMgI
hY aqy Auh iesy hI kfrn kMsrvytvF dy ivruwD hY ikAuNik kMsrvytv nyqf stIPn hfrpr
ny ikhf hY ik agr Auh kYnyzf df pRDfn mMqrI bx jFdf hY qf smilMgI ivafhF dI bihs
nvyN isry qoN Kohlygf qy mrd-aOrq ivafh bhfl krygf. pr dwsx vfly dwsdy hn ik
tYWz mOrfzIafn nUM aYn zI pI dy AumIdvfrI nf imlx kfrn hI Auh afpxy kfmryz sfQI
nfl nrfjL hY aqy Aus nUM iTwbI lfAux dI iqafrI kr irhf hY. torFto
dy BfrqI kONslyt ny dUhrI nfgirkqf dIaF arjLI lYxIaF sLurU kIqIaF torFto
(jIq jlMDrI) :- knyzIan nfgirkqf hfsl kr cuwky BfrqI ipCokV dy sLihrIaF leI Bfrq
dI dUhrI nfgirkqf lYx df islislf sLurU ho igaf hY. torFto dy BfrqI dUqfGr qoN
pRfpq hoeI jfxkfrI muqfibk bIqy somvfr qoN kONslyt dPLqr Bfrq dI dUhrI nfgirqf
vfsqy arjLIaF lYxIaF bkfiedf sLurU kr cuwkf hY. ies sbMDI sfrI jfxkfrI BfrqI
kONslyt dI vYb-sfeIt qoN pRfpq kiqI jf skdI hY.
muZlI arjLI vI vYb-sfeIt `qy jf ky BrI aqy jmF krvfeI jf skdI hY. BfrqI
koNslyt dI vYWb-sfeIt df pqf hY; www.cgitrronto.ca
arjLIkfrF nMU Bfrq dI dUhrI nfgirkqf lYx leI 275
amrIkn zflr dI PIs BrnI pvygI aqy nfgirkqf imldy sfr hI rfjsI hwkF nMU Cwz ky
BfrqI sLihrIaF vFg bfkI sfry hwkF nMU mfnx dy Xog ho jfxgy. dUhrI nfgirkqf lYx
leI arjLIkfrF nMU torFto dy muwK kONslyt dPLqr ivwc hI jfxf pvygf jo ik 1835 XMg
strIt `qy siQq hY. ies arjLI dI syvf brYNptn dy afrjLI kONslyt dPLqr ivwc AuplBd
nhIN hY. dUhrI nfgirkqf dy cfhvfnF nMU kONsl sRI afr aYs bwgf nfl mulfkfq df smF
lYxf pvygf aqy ies vfsqy Auh sRI bwgf nMU eImyl Byj skdy hn. sRI bwgf df eImyl
hY; oci@cgitoronto.ca
dUhrI nfgirkqf vfsqy 5-6 mhIny df smF lwgx dI
sMBfvnf hY aqy dUhrI nfgirkqf pRfpq ivakqIaF nMU BfrqI vIjLy `qy vI vfr vfr zflr
Krcxy nhIN pYxgy. Bfrq dy dUhrI
nfgirkqf dy mfmilaF dy mMqrI sRI afskr PrfnfzyjL ny ikhf hY ik dUhrI nfgirqf
pRdfn krn df pRogrfm sLurU ho cuwkf hY aqy jnvrI 9 aqy 10 hox vfly pRvfsI BfrqI
idvs mOky pRDfn mMqrI zf: mnmohn isMG dUhrI nfgirkqf df pihlf pihlf srtIPIkyt
iksy pRvfsI BfrqI nMU pRdfn krngy. sfl 2006 df pRvfsI BfrqI idvs ies vfr
aihmdfbfd ivwc ho irhf hY ijs ivwc bhuq sfry pRvfsI BfrqI aqy pRvfsIaF dIaF
ivdysLI kMpnIaF dy numfieMdy Bfg lY rhy hn.
Xfd rhy brYNptn df afrjLI BfrqI vIjLf dPLqr hr
mMglvfr nMU svyry 10 vjy qoN duiphr 2 vjy qwk Kuwldf hY aqy ieQy BfrqI vIjLy aqy
lfeIv-srtIPIkyt dIaF arjLIaF mnjLUr kIqIaF jFdIaF hn. ieh dPLqr jnvrI dy aMq qwk
syvfvF dyvygf ies dy smFkfl ivwc vfDf hox aqy iewQoN pfsport afid dIaF syvfvF vI
jldI hI idwqy jfx dI vI sMBfvnf hY. lok vwzI igxqI ivwc ies dPLqr dIaF syvfvF lY
rhy hn aqy kONslyt jnrl sRI sqIsL mihqf ijhnF ieh dPLqr Kohilaf hY, dI qfrIP kr
rhy hn. lokF dI mMg hY ik torFto dy
rYkszyl ,mfltn, brYNptn qy imsIsfgf dy ielfikaF ivwc BfrI BfrqI vwsoN hox kfrn
iewQy BfrqI kONslyt dI iewk pwkI brFc KohlI jfxI cfhIdI hY jo hPLqy dy pUry 5
idn syvf pRdfn kry. kONslyt syvfvF dI hor jfxkfrI lYx vfsqy 416-960-0751 `qy
sMprk kIqf jf skdf hY. smilMgI
smrQk kYNzIzyt dy Pwty gwzx vflf iewk sQfnk akflI afgU crcf ivwc! brYNptn
(pRsLFq lfielpurI) :- ivvfdgRsq smilMgI sLfdIaF dy ibwl dy smrQwk ilbrl kYNzIzyt
dy cox borz aMDDuMd gwzI jfx kfrn iewk sQfn akflI afgU awj kwl lokF ivwc crcf df
ivsLf bixaF hoieaf hY. bhuq lok ies gwloN hYrfn hn ik sRI akfl qKLq sfihb nMU
hmysLf smripq hox df ZMzorf ipwtx
vflf ieh afgU ikvyN isafsI sLohrq Kwtx vfsqy iewk smilMgI smrQk ilbrl kYNzIzyt
df pfxI Brdf iPrdf hY. keI vfkPL lokF dy Gr qF ieh afgU keI vfr qrly krky kuJ
GMitaF leI Pwtf gwz afAuNdf hY qy Gr vfilaF nMU hwQ joV ky afK idMdf hY ik afey
dI lfj rwK lE qy iPr ipwCoN Pwtf BfvyN puwt hI idE. sLfied ies ny afpxy smilMgI
sLfdI smrQk kYNzIzyt nfl Pwty lgfAux df Kfs tIcf sYWt kIqf hoieaf hY ijs nMU Auh
pUrf krnf cfhuMdf hY.
kuJ lokF df idwsxf hY ik smilMgI smrQk ilbrlF nMU
loV muqfibk cox pRcfrk lwBxy musLkl ho rhy hn Kfs kr sbMDq akflI afgU vrgy
sfbq-sUrq pgVIDfrI cox pRcfrk qF hux musLkl nfl hI imldf hY. ieh vI pqf lwgf hY
ik lok Pwt lgf rhy ies akflI afgU nMU bhuq vfr “smilMgI sLfdIaF” df ijLkr kr
ky iTwT krdy hn ijs nfl ies dy
psIny Cuwtx lwg pYNdy hn. afgU jI ieh vI kihMdy suxy gey hn ik lMbI cox kMpyn
Aus nMU bhuq mihMgI pY rhI hY, jy
mslf 2-3 hPLqy df huMdf qF Aus ny dwb-Guwt ky afpxy smilMgI smrQk kYNzIzyt nMU
KUsL kr lYxf sI qy lokF qoN burfBlf vI brdfsLq kr lYxf sI. pr hux pOxy do mhIny
kwtxy afsfn nhIN hoxgy. keI tksflI ilbrl smilMgI smrQk kYNzIzytF nMU Cwz ky pfsy
ho gey suxIdy hn iewk mIzIafkfr aqy smilMgI smrQk kYNzIzyt ivckfr KVkI qy
mfmlf puls qPLqIsL qwk puwjf! brYNptn
(jIq jlMDrI) :- iewk pMjfbI mIzIafkfr aqy iewk smilMgI sLfdIaF dy smrQk ilbrl
kYNzIzyt ivwckfr kuJ smyN qoN cldI GYNsGYNs qUM qUM, mYN mYN qoN huMNdI hoey
kiQq DmkIaF qwk puwj jfx df smfcfr pRfpq hoieaf hY. imlI jfxkfrI muqfibk smilMgI
sLfdIaF df smrQk sbMDq ilbrl kYNzIzyt jo aksr cfrtr cfrtr krdf iPrdf hY sbMDq
mIzIafkfr dy smilMGI sLfdIaF dy ivvfdgRsq kfnMUn iKlfPL ley gey spsLt stYNz qoN
bhuq KPLf hY. sbMDq kYNzIzyt aqy Aus dy keI samrQk ies sfry mfmly nMU cfrtr vwl
gyVnf cfhuMdy hn aqy ieMJ krn dy rsqy ivwc ies pMjfbI mIzIafkfr nMU aiVwkf smJdy
hn jo lokF nMU ies mfmly bfry jfxkfrI idMdf rihMdf hY. cfrtrvfdI lokF nMU hor
msilaF ivwc AulJf ky smilMgI sLfdIaF dy KLqrnfk kfnMUn nMU BulfAuxf cfhuMdy hn. ies mIzIafkfr aqy smilMgI pwKI kYNzIzyt ivckfr qlKI vDx kfrn ieh mfmlf puils qwk vI awpV igaf suixaF hY aqy pqf lwgf hY ik puils ny dovF iDrF dI sux leI hY pr cfrj buwk `qy ajy koeI JrIt nhIN mfrI. jfxkfr sUqrF df kihxf hY ik jy ieh mfmlf iewQy hI Twp nf hoieaf qF ies dy kort-kichrI phuMc jfx dy pUry afsfr hn. lok ies gwloN hYrfn hn ik cfrtrvfdI smilMgI sLfdIaF nMU qF cfrtr hwk dwsdy nhIN Dwkdy pr mIzIey dI ajLfdI nMU sLfied smilMgIaf dy kiQq hwk qoN Gwt smJdy hn.
pfl
mfritn ny ‘smilMgI sLfdIaF’ nMU iPr ‘hwkF’ df muwdf dwisaf afgUaF
dI pihlI bihs ivwc hfrpr ny iPr kIqf KwulI vot df vfadf vYnkUvr, dsMbr 15 (pRsLFq lfielpurI) :- jnvrI 23 , 2006 nMU hox vflIaF PYzrl coxF vfsqy pihlI bihs awj vYnkUvr ivwc PrYNc BfsLf ivwc hoeI ijs df nflo nfl aMgryjLI qrjLmf pysL kIqf igaf. ies bihs ivwc ilbrl afgU, pRDfn mMqrI sRI pfl mfritn, kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr, blfk afgU sRI ijls zusYWp aqy aYn zI pI afgU sRI jYk lyatn sLfml hoey aqy grIn pfrtI dy afgU nMU ies bihs ivwc sLfml nhIN kIqf igaf. ies pihlI bihs ivwc dysL dy vwK ihwisaF qoN votrF vwloN Byjy gey suafl puwCy gey. kul imlf ky ieh bihs BfvyN bhuqI BK nhIN skI pr ivroDI afgUaF ny ilbrl kurwpsLn df muwdf AuTfieaf. kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr ny ikhf ik gomrI rport dI rosLnI ivwc ilbrl srkfr nMU cldf rwKxf sMBv nhIN sI. sRI lyatn ny ikhf ik sMsd ny sRI mfritn nMU votF PrvrI qwk awgy pfAux df mOkf idwqf sI pr AuhnF ies nMU nhIN mMinaF ies leI jnvrI mhIny ho rhIaF coxF vfsqy sRI mfritn Kud ijLmyvfr hn.
pRDfn mMqrI
sRI pfl mfritn ny bihs dOrfn ‘smilMgI sLfdIaF’ bfry puwCy gey iewk svfl dy
juvfb ivwc iewk vfr iPr ies nMU ‘hwkF’ df muwdf dwsidaF jfiejL Tihrfieaf. jd
ky kMsrvtv afgU sRI stIvn hfrpr ny iPr dohrfieaf ik Auh ijwq jfx dI sUrq ivwc
sMsd ivwc ies ivvfdgRsq mudy `qy KuwlI vot df mOkf dyxgy aqy jy sMsd sihmq huMdI
hY qF kMsrvtv srkfr smilMgI sLfdIaF nMU rwd krky muwZ kdIm qoN cldI mrd-aOrq
ivafh dI pRIBfsLf nMU muV bhfl krn vfsqy kfnUMn ilafvygI. sRI mfritn ny muV ies
nMU ‘cfrtr’ df mfmlf dwsidaF
stIvn hfrpr `qy smilMgIaF dy
“hwk” Kohx df dosL lgfieaf. aYn zI pI afgU sRI jYk lyatn aqy blfk afgU sRI
zusYWp ny vI smilMgI sLfdIaF dy hwk ivwc hfmI BrI.
jd iewk svfl ivwc afgUaF qoN afpxy vafdy pUry krn
leI sugMD Kfx bfry puiCaf igaf qF pihlF qF sfry afgUaF df juvfb TMzf irhf pr hor
iewk pYnl mYNbr vwloN hor dbfE pfAux `qy kMsrvtv afgU sRI hfrpr ny ikhf ik Auh
coxF qoN qurMq bfad kIqy vfady pUry krngy aqy AuhnF ilbrlF `qy vfady qoVn df
dosL vI lfieaf. sRI hfrpr ny jI aYs
tI ivwc 2% ktOqI krn df vfadf iPr dohrfieaf aqy ikhf ik srkfrI KLjLfny ivwc lokF
dy tYks df kfPI Dn ieh vfady pUry krn vfsqy mjUd hY. sRI hfrpr ny ishq syvfvF dy
inwjIkrn qoN sfPL ienkfr kridaF afiKaf ik AuhnF dI pfrtI ishq syvfvF pbilk rwKx
leI vcnbwD hY. AuhnF inwjI zfktrF vFg pbilk ishq syvfvF dI pRfeIvyt zilvrI dI
vkflq kIqI qF ik lokF nMU smyN isr puKqf ishq syvfvF iml skx aqy ieh ibnF iksy
adfiegI dy hox Bfv srkfr vwloN sfry Krcf adf kIqf jfvy. kul imlf ky cfry afgU hI
pbilk ishq syvfvF dy hwk ivwc sn. blfk afgU sRI zusYWp
ny ikbYWk dI KudmuKiqafrI dI vkflq kIqI. bdnfm ilbrl kurwpsLn skYNzl kfrn
ikbYWk ivwc ilbrl pfrtI blfk qoN bhuq pCV geI smJI jf rhI hY. torI afgU sRI
hfrpr ny ikbYWk dy vwKvfd `qy sKLq vfr kIqy aqy ies leI ilbrlF nMU ijLmyvfr
dwisaf.
PrYNc ivwc hoeI ies bihs ivwc ikbYWk dI isafsq nMU
muK rwiKaf igaf pr kOmI muwdy vI ivcfry gey. sRI mfritn ny sRI hfrpr dy 1200
zflr pRqI bwcy leI dy vfady nMU vI muwdf nf bxfieaf ijs qoN ies vfady dI
mkbUlIaq JlkdI sI. ies bihs ivwc iksy iksm dI kfvF-rOlI nhIN peI ikAuNik jd iewk
afgU bol irhf huMdf sI qF bfkI iqMnF dy mfeIk bMd huMdy sn. kwl sLfm nMU
aMgryjLI ivwc bihs hovygI aqy jnvrI 9 aqy 10 nMU cfr afgUaF dIaF do hor bihsF
hoxgIaF. srkfr
‘bMbGfVy’ irafq nUM hor smF jylH `c rwKxf cfhuMdI hY! vYnkUUvr
:- PYzrl jylH ivBfg dy aiDkfrIaF ny kinsLk hvfeI jhfjL hfdsy ivc sjLfjLfPLqf
‘bMbGfVy’ ieMdrjIq isMG irafq nUM ajy kuJ smF hor jylH ivc rwKx dI iewCf
ijqfeI hY ijs dI 5 sfl dI sjLf agly sfl jUn ivc pUrI hox vflI hY. irafq nUM
PrvrI 2003 ivc eyar ieMzIaf bMb kFz ivwc 329 bMidaF dI mOq dy kys ivwc
‘mYn-slftr” mwd hyT 5 sfl dI sjLf hoeI sI aqy Auh pYrol `qy irhfa hox df
hwkdfr hY pr Aus ny ajy qwk arjLI nhIN idwqI. Aukq mfmly ivcoN DnfZ AudXogpqI
irpudumn isMG milk aqy ajfieb isMG brgfVI nUM vI kiQq dosLI mMinaf igaf sI pr
bfad ivc adflq ny AunHF nUM irhfa kr idwqf igaf. vYnkUvr sn aKLbfr ny ies KLbr
nMU bhuq aihmIaq nfl pRkfsLq kIqf hY. irafq dI pUrI sjLf PrvrI 2008 ivwc pUrI
hovygI pr rvfieq muqfibk Auh iqMn cOQfeI sjLf pUrI hox `qy pyrol df hwkdfr hY.
AuDr rfsLtrI pYrol borz dy zrYktr sRI jfhn vYzor
mfiln ny ikhf ik Auh pRfeIvysI kfnUMn kfrn irafq kys nfl sMbMiDq koeI jfxkfrI
nhIN dy skdf. Aus ny ikhf ik ieh PYslf pyrol
borz ny krnf hY pr ajyhI hflq ivwc smiJaf jFdf hY ik sbMDq ivakqI afpxI
sjLf pUrI ho jfx qoN pihlF irhf ho ky koeI nuksfn kr skdf hY.
Xfd rhy ieMdrjIq isMG irafq nMU jpfn dy sLihr toikE
dy nrIqf eyar `qy hoey bMb Dmky ivwc mfry gey 2 jpfnI kulIaF leI vI 10 sfl kYd
dI sjLf hoeI sI. nrIqf vflf bMb Dmfkf vYkUvr qoN geI knyzIan eyarlfeInjL dy
bYgyjL kMntynr ivwc pey sUt kys ivwc Pitaf sI jo ik eyar ieMzIaf dI PlfeIt ivwc
qbdIl kIqf jfxf sI. irafq nMU ies bMb kFz `c 1991 ivwc sjLf hoeI sI aqy Auh ieh
kYd Bugq cuwkf hY. eyar ieMziaf kys ivwc ‘mYn-slftr” cfrj kbUl kr lYx `qy vI
irafq ny irpdumn isMG milk aqy ajYb isMG bfgVI iKlfPL gvfhI nhIN sI idwqI ijs dI
ky afs kIqf jf rhI sI. ies `qy kys sux rhy jwj ny irafq nMU ‘JUTf’ afiKaf sI. irjLvr
lynF dy mfmly `c zrfeivrF dy afps ivwc isMg Psy afvfjfeI
mMqrI qwKV nUM imlIaF bd-asIsF pIVHq
zrfievrF vwloN ies msly nUM adflq ivwc iljfx dI DmkI imsIsfgf:
(jIq jlMDrI) bIqy mMglvfr nUM imsIsfgf ivwc pYNdy hfeIvya 403 aqy trONto ivwc
pYNdy hfeIvya 404 `qy jo do qoN vwD svfrF leI 'hfeI afkUpYNsI lynjL' dy nF
jfxIaF jFdIaF irjLvr lynF cflU hoeIaF hn, df bhu igxqI zrfievrF vwloN iqwKf
ivroD kIqf jf irhf hY. ienHF hfeIvyajL `qy inwq dy cwlx vfly zrfievrF df kihxf
hY ik Auh bfkI lokF ijMnf hI tYks idMdy hn aqy AuhnHF dy tYks vjoN idwqy pYsy
nfl ieh lynF bxfeIaf geIaF hn lyikn AunHF nUM ienHF lynF ivwc gwzI clfAux df
aiDkfr nhIN idwqf jf irhf jo ik srfsr glq hY ies krky afvfjfeI mMqrflf sfzy nfl
pwKpfq kr irhf hY. ijs idn dIaf ieh
lynF cflU kIqIaf geIaf hn Aus idn qoN zrfievrF ivwc afvfjeI mMqrI sRI qwKV
ivruwD guwsf BVk irhf hY. buwDvfr svyry ijQy hfeIvya 403 hfeIvya 401 ivwc pYNdf
hY AuWQy bVI ksUqI ijhI siQqI bx geI sI jdoN ies qyjL lyn (rIjLrv) ivwc cldIaF
gwzIaF dy zrfievrF nUM afm lyn ivwc cwldy zrfievrF dy guwsy df isLkfr hoxf ipaf
ikAuNik ies irjLvr lyn ivwc ipwCoN gwzIaf bhuq qyjLI nfl af rhIaF sn aqy AunHF
ny agFh afky afm lyn ivwc pYNxf sI qF ivroD vjoN afm lyn dy zrfievrF ny Pfst lyn
vfly zrfievrF nUM afpxI lyn ivwc afAux qoN roikaf. kfnUMn muqfibk Auh rok qF
nhIN sn skdy pr AunHF ny Pfst lyn dy zrfievrF nUM asfnI nfl rsqf nf idwqf aqy
guwsy ivwc mMdy sLbd vI bolxy sLurU kr idwqy. hfeIvya 403 AuWqy afKIr `c iewk 'botlnYWk'
bx geI ijs qoN afm lyn vfly zrfievrF nUM hor pRysLfnI ho rhI sI afm lyn
vfly zrfievrF nUM 401 `qy phuMcx leI pihlF nfloN keI guxf ijLafdf tfeIm lwgf.
ijs qoN qMg af ky pIVHq zrfievr afvfjfeI mMqrI hirMdr qwKV nUM bd-asIsF dyx `qy
AuWqr afey. keI
zrfievrF df ieh vI ivcfr hY ies lyn ivwc gwzI clfAuxf mOq nUM swdf dyxf hY.
AunHF df kihxf hY ik jdoN svyr jF sLfm dy vkq hfeIvya dIaF afm lynF ivwc bhuq hI
hOlI trYiPk qur rhI huMdI hY qF Aus vkq ivwc ies lyn ivwc pRvysL krnf Kqry qoN
KflI nhIN hY ikAuNik hOlI jf rhI gwzI nUM qyjL rPqfr lyn ivwc iljfx nfl
aYksIzYNt hox df Kqrf vwD jFdf hY. keIaF df ieh vI kihxf hY ik afvfjfeI mMqrfly
ny ieh lyn isrP pYsy bxfAux leI hI bxfeI hY ikANik pihly idn hI 100 dy krIb
itktF jfrI kr idwqIaf geIaF sn aqy agFh vI ieh lyn srkfr leI pYsy bxfAU msLIn hI
sfibq hovygI.
kuJ pIVHq zrfievrF ny ies hfeI afkUpYNsI lyn dy
mfmly nUM adflq ivwc iljfx dI vI DmkI idwqI hY aqy ikhf hY ik AunHF nfl pwKpfq
ho irhf hY. AunHF anusfr hor bhuq sfry jLrIey hn ijnHF nfl hfeIvya `qy trYiPk
Gwt kIqI jf skdI hY pr ivqkrf sihx nhI kIqf jf skygf. AunHF df kihxf hY ik torI
srkfr vyly jdoN ieh nvIaF lynf bxfAux df ivcfr bixaF sI qF Aus vkq ieh lynF isrP
bwsF duvfrf hI vrqx leI bxfAux dI skIm sI pr ilbrl srkfr ny purfxI skIm nUM bdl
ky bwsF dy nfl nfl do qoN vwD svfrF vflIaF gwzIaF nUM vI ies ivwc sLfiml kr ilaf.
pIVHq zrfievrF df kihxf hY ik Auh jldI hI vkIl nfl slfh krky aglI kfrvfeI krngy
aqy afAuNdy idnF ivwc ies bfry pRYWs rlIjL jfrI kIqI jfvygI. ijLkrXog hY ik
ilbrl srkfr ny jgfH jgfH keI cOrsiqaF ivwc Poto kYmry vI lgfey hn jo lokF nMU
DVf DV itktF jfrI kr rhy hn. iehnF kYmiraF dI idwqI itkt puils vfilaF vwloN
idwqI itkt nfloN vI vwD qfkq rwKdI hY aqy adflqF ivwc ‘cOrsiqaF dy kYmry’
puils vfilaF nfloN vI vwD BfrU ho gey hn. ilbrlF
nUM ikbYWk ivwc iCVI kMbxI glqI
nfl hoeI eImyl ivwc ilbrlF df zr boilaf mFtrIafl
(jIq jlMDrI):- ikbYwk ivwc ilbrlF dI hflq ikMnI pqlI hY ies df aMdfjLf AudoN
lwgf jdoN ilbrl pfrtI dy ikbYWk ivMg dy hflfq qoN zry aqy Gbrfey hoey ilbrl
afpxI pfrtI dIaF aMdrUnI irportF aKLbfrI irportrF nUM eImyl kr bYTy. eImyl kIqI
irport ivwc ikhf igaf hY ik sfnUM sUby ivwclIaF sItF `qy koeI bhumwq imlx dI afs
nhIN hY aqy PrYNc bolx vflf sfrf hI ielfkf blfk ikbYWkvf dI JolI pY irhf hY.
afpxI ies aMdrUnI irport ivwc ilbrlF ny ikhf hY ik AunHF nUM ikbYWk dIaF 75 sItF
ivwcoN 45 sItF ijwqx dI qkrIbn koeI afs nhIN hY. ies qrF asl ivwc ilbrl ikbYWk
dIaF 75 ivwcoN bcdIaF 30 sItF vfsqy hI blfk nMU twkr dy rhy hn. ies gwl dI
pRoVqf glob aYNz myl aKLbfr aqy sI tI vI vwloN krvfey srvyKx qoN vI huMdI hY ijs
ivwc ikhf igaf hY ik ikbYwk ivwc ilbrlF dI sfK isrP 22% hY jo ik awj qoN iek
mhInf pihlF 30% huMdI sI pr dUsry pfsy blfk vfilaF dI pUrI cVHq hY AunHF dI
pfpUlYrtI 58% dy krIb hY. ies vkq ilbrl kol 21 sItF hn jdik blfk kol 54 sItF hn.
ies eI-myl ivwc ilbrl pfrtI ny ikbYWk sUby nUM iqMn ihisaF ivc vMizaf hY.
AunHF muqfibk pUrbI sUby dIaF 14 dIaF 14 sItF blfk kol hI rihx dI afs hY. ies
qoN ielfvf sUby dIaF hor 41 sItF ivwcoN 21 `qy blfk df kbjLf rihx dI afs hY aqy
10 sItF `qy ilbrl ijwq pRfpq kr skdI hY aqy zol rhIaF 9 sItF iksy pfsy vI jf
skdIaF hn. 20 sItF aijhIaF hn jo ik iksy pfsy vI jf
skdIaf hn pr ienHF ivwcoN 9 sItF blfk kol rihx dI afs hY pr ilbrlF
muqfibk ienHF nUM ijiqaf vI jf skdf hY aqy 11 sItF blfk vfly iljf skdy hn.
ilbrlF ny glqI nfl ByjI afpxI ies irport ivwc ikhf hY ik mFtrIafl dIaF pRDfn
mMqrI pfl mfrtn dI rfeIizMg smyq 10 sItF ilbrl kol rihx dI afs hY. ilbrlF ny afs
ijqfeI hY ik agr hux vflIaf 21 sItF vI kol rhIaF aqy zol rhIaF 9 sItF blfk qoN
hiQaf leIaF qF vI iPr ilbrl pfrtI nUM ikbYWk `c vwD qoN vwD 30 sItF `qy hI sbr
krnf pvygf. pfl
mfrtn dI CqrCfieaf hyTly kurpt ilbrl rfj dOrfn kYnyzf dy aks nUM lwg rhI hY Zfh! kurwpsLn
dy mfmly `c kYnyzf dunIaF dy nksLy `c hor hyTF iKsikaf, rfjsI pfrtIaF sB qoN vwD
kurwpt briln:
(jIq jlMDrI) Auh vI idn sn jdoN kYnyzf dy lok kYnyzf nUM dunIaF df nMbr iewk
dysL bixaf dyKxf cfhuMdy sn aqy kYnyzf dy lokF nUM afs sI ik iewk idn kYnyzf sfP
suQry pRsfsLn ivwc dunIaF dy bfkI dysLF df mUhrI dysL hovygf. pr lokF dI ieh afs
hux twutdI njLr af rhI hY ikAuNik ipCly kuJ smyN qoN kYnyzf dunIaF dy kurwpt
dysLF dI sUcI ivwc hr sfl hyTF vwl iKsk irhf hY jo ik kYnyzf ivwc vwD rhI
kurwpsLn df sUck hY. 2002 dI
ieMtrnYsLnl trFspyrYNsI (pfrdrsLI aMqrrfsLtrI sMsQf) dI vDIaf dysLF dI sUcI dI
irport ivwc kYnyzf df 5vF sQfn sI pr jdoN dIaF ilbrl pfrtI ivwc afp hudrIaF
hoxIaF sLurU hoeIaF hn qF kYnyzf df aks dunIaF ivwc idno idn ivgV irhf hY. hux
pfrdrsLI aMqrrfsLtrI sMsQf jo ik srvyKxF jLrIey dunIaF dy qkrIbn sfry hI dysF
ivwc PYl rhI jF PYlI hoeI kurwpsLn df jLfiejf lY ky hryk sfl irport pysL krdI hY,
ny afpxI 2005 dI qfjf irport jfrI kridaF ikhf hY ik kYnyzf ivwc krupsLn qyjLI
nfl vwD rhI hY aqy ieh kurpsLn rfjnIqk pwDr `qy ijLafdf ho rhI hY. sfl 2005 dI
pfrdrsLI irport ivwc Gwt krwupt dysLF dI sUcI ivwc kYnyzf nUM 14 sQfn imilaf hY.
pihlf sQfn afeIs lYNz nUM imilaf hY, brqfnIaf 11vyN `qy irhf hY aqy amrIkf 17vyN
sQfn `qy afieaf hY. Bfrq vI 90vyN sQfn qoN iqlk ky 98vyN sQfn `qy phuMc igaf hY
aqy pfiksqfn 129 qoN 144vyN sQfn `qy jf phuMicaf hY. bMglf dysL ipCly sfl hI
afKrI sQfn `qy sI aqy ies vfrI vI afKrI sQfn `qy hI afieaf hY Bfv bMglf dys
pfrdrsLI irport anusfr dunIaF df sB qoN vwD kurwpt dys hY.
2001 ivwc kYnyzf dunIaf dy vDIaf dysLF dI sUcI ivwc 7vyN sQfn `qy sI aqy
2002 ivwc 5vyN sQfn `qy afx phuMicaf sI pr 2003 dI irport ivwc kYnyzf 11vyN sQfn
`qy jf ipaf sI aqy hux 2005 dI irport ivwc 14vyN sQfn `qy jf izwgf hY.
afpxI ies rport ivwc pfrdrsLI sMsQf ny ikhf hY ik
kYnyzf dy lok ieh ivsLvfsL krdy hn ik kYnyzf dIaF rfjnIqk pfrtIaF sB qoN vwD
kurwpt hn. kYnyzf df kurwpt dysF dI sUcI ivwc AuqFh jfx df kfrn kYnyzf dI afzItr
jnrl sLIlf PryjLr vwloN ilbrl pfrtI aqy srkfr ivc cwlI kurwpsLn dI irport dwisaf
igaf hY pr gomrI kimsLn dI irport nUM ies ivwc sLfiml nhIN kIqf igaf agr gomrI
kimsLn dI irport vI ies srvyKx ivwc sLfiml kr leI jFdI qF kYnyzf df drjf hor
hyTF iKsk jfxf sI ikAuNik gomrI dI irport ivwc ilbrl pfrtI nUM sLryafm dosLI
pfieaf hY bysLk Auh XF ikRqIaF dI ilbrl pfrtI hY aqy BfvyN pRDfn mMqrI pfl mfrtn
dI ilbrl hY, ilbrl qF afKr ilbrl hI hY. srkfr ivwc kurwpsLn dy muwdy `qy kYnyzf
dI pfrlImYNt ny pMjF ivwcoN 3[6 aMk pRpfq kIqy jd ik srhwd dy pfr amrIkI sMsd ny
pMjF ivwcoN 3[5 aMk pRfpq kIqy. rfjnIqk pfrtIaF dI kurwpsLn dy mfmly ivwc kYnzf
dIaF pfrtIaF ny 3[9 aMk hfisl kIqy, amrIkI rfjnIqk pfrtIaF ny vI 3[9 aMk hfisl
kIqy jd ik iesrfeIl dIaF rfjnIqk pfrtIaF 4[5 aMk pRfpq krky kYnyzf amrIkf qoN vI
vwD kurwpt pfrtIaF rhIaF. srvyKx ivwc jdoN lokF nUM ieh puiCaf igaf ik kI
afAuNdy sflf kYnyzf ivwc kurwpsLn Gwtx dy asfr hn qF 38% lokF ny ik ieh kurwpsLn
Gwtx dI bjfey vDygI aqy 17% lokF ny ikhf ik kurwpsLn Gtx dy afsfr jfpdy hn agr
pihlF rfjnIqk pfrtIaf ivclI kurwpsLn Kqm ho sky. hux jd agly sfl dI irport
afvygI qF Aus`qy gomrI irport df vI asr pvygf aqy AuntyrIE sUby ivwcly hirMdr
qwKV dy afvfjfeI mihkmy ivwc hoeIaF DFdlIaF ijnHF ivwc hjLfrF dy ihsfb nfl KflI
lfiesMs, sitwkr aqy hor kfgjLfq corI jF gfieb hoey hn aqy ijnHF `qy jfalI
lfiesMs bxy hoey hn, df vI asr pvygf aqy mfhrF df kihxf hY ik ies qrHF jfp irhf
hY ik agly sfl dI irport ies qoN vI mfVI hovygI agr kyNdr ivwc kurwpt ilbrl
pfrtI swqf ivwc bxI rihMdI hY. imsIsfgf
dy vfrz nMbr 5 dy sfbkf kONslr nUM ZfeI sfl kYd dI sjLf AuprlI
adflq ny hyTlI adflq vwloN idwqy PYsly nUM brkrfr rwiKaf imsIsfgf:
(jIq jlMDrI) imsIsfgf sLihr dy vfrz nMbr 5 ijs ivwc mfltn df eyrIaf afAuNdf hY,
qoN sfbkf istI kONslr kilwP jfieljLL nUM hyTlI adflq vwloN imlI sjLf AuprlI
adflq vwloN brkrfr rKidaF qruMq jylH Byjx df hukm idwqf hY. sfbkf kONslr kilwP
jfieljL nUM sqMbr 2003 ivwc imAUNspl kurwpsLn, afpxy aiDkfrF dI dur vrqoN krn
aqy irsLvqKorI dy cfr mfimlaF ivwc jsits bonI vyn vwloN dosLI pfieaf igaf sI.
kilwP ny EntyrIE dI supIar kort ivwc apIl kr idwqI sI ijs df PYslf ipCly hPqy
hoieaf hY. irsLvq KorI dy mfmly ivwc kilwP ny do ibjnYsmYnF, mlkIq isMG DflIvfl
aqy irwk bYnysLIaf qoN 35000 hjLfr zflr pRfprtI dI rIjoinMg krvfAux leI ley sn.
kilP dy vkIl mYinMg ny ikhf ik Auh hux kilP nfl glbfq krky suprIar kort dy PYsly
ivrwuD kYnyzf dI suprIm kort ivwc apIl krn leI vI soc rhy hn. kwilP ikAuNik
pihlI bfr iksy dosL leI adflq vwloN dosLI pfieaf igaf hY ies leI kilwP jfieljL
pMj mhIny dI sjf Bugq `qy pYrol `qy bfhr af skdf hY. kilP nUM sjLf Bugqx leI
ikMgstn dI jylH ivwc Byijaf jfvygf. ikbYWk
ivwc iewk mihlf pulIs aPLsr dI hwiqaf hiqafrf
huxy hI jylH qoN irhf hoieaf sI pitaflf,
15 dsMbr :- kYptn amirMdr isMG muwK mMqrI pMjfb jo afpxI mnmrjLI dy Kud mflk hn
qy Auh bhuqy mfmilaF ivc nf iksy dI rfey lYNdy hn qy nf afpxy idl dI luko ky
rwKdy hn. hux kwlH svyry muwK mMqrI afpxy amly PYly nMU ieQoN qwk ik ijLlHf
pRsLfsn nMU ibnF ieqlfh idwiqaF hI bfhr gey sn. ijs kfrn sfrf idn ijLlHf pRsLfsn
nMU iksy iksm dI AunHF bfry jfxkfrI nhIN sI. awj iek aiDkfrI ny sMkyq idwqy ik
muwK mMqrI kYptn amirMdr isMG kwlH cMzIgVH phuMc rhy hn. ikwQy gey sn? ikAuN gey
sn? ieh iksy nMU koeI pqf nhIN hY. nf hI koeI jfxkfrI dyx leI iqafr hY. pqf
lwigaf hY ik 14 dsMbr nMU muwK mMqrI svyry hI afpxy moqI bfg pYlys qoN 9 vjy dy
krIb iqMn aMbYszr gwzIaF ivc jo ieko ijhIaF sn rfhIN hvfeI awzy phuMcy qy AuQoN
iswDf Auzfx Br gey. awgy hmysLf surwiKaf vflf amlf qy ijLlHf aiDkfrI hvfeI awzy
qwk nfl jFdy sn pr kwlH aijhf kuJ vI nhIN hoieaf. awj vI jdoN pRsLfsn qoN muwK
mMqrI amirMdr isMG dy ikwQy hY? bfry jfxkfrI hfsl krn df Xqn kIqf igaf qF sB ny
hI pwlf JfVidaF ikhf ik AunHF nMU pqf nhIN hY. iek aiDkfrI ny qF ieh vI ikhf ik
hux asIN muwK mMqrI nMU qF nhIN puwC skdy ik ikwQy jfxf hY qy kdoN afAuxf hY?
awj sLfmI 7 vjy dy krIb moqI bfg dy sUqrF anusfr pqf lwigaf hY ik muwK mMqrI ny
cMzIgVH smyq do-iqMn QfvF `qy hor jfxf sI. pihlF pRogrfm awj pitaflf muV afAux
df sI pr bfad ivc pqf lwigaf ik muwK mMqrI 16 dsMbr nMU svyry cMzIgVH phuMc rhy
hn. srkfrI pRogrfm anusfr 17 dsMbr nMU svyry 9[30 vjy dy krIb muwK mMqrI ny
rfijMdrf hspqfl pitaflf ivKy pitaflf tromf vfrz dy smfgmF dI pRDfngI krnI hY qy
Ausy idn AunHF ny hlkf lMbI ivc kFgrs vwloN kIqI jf rhI ivsLfl rYlI ivc vI
sLmUlIaq krnI hY. iesy dOrfn awj s: ismrnjIq isMG mfn ny muwK mMqrI dy bfry
itwpxI kridaF ikhf ik pMjfb dI jnqf nMU pUrf aiDkfr hY ik AunHF nMU afpxy muwK
mMqrI dIaF srgrmIaF bfry pUrI vfkPIaq hovy. aijhf pqf nf hoxf jF jfxkfrI nf dyxf
lok-rfjI ZFcy ivc sLoBf nhIN idMdf. dUsry
sMsfr XwuD ivwc XhUdIaF df koeI kqlyafm nhIN hoieaf, ieh khfxI PrjLI hY! muslm
dunIaF dy idl `qy gYrmuslm dysL bxfAux leI prcMz ricaf igaf sI -ierfnI rfsLtrpqI qihrfn
(jIq jlMDrI):- ierfn dy rfsLtrpqI mihmUd aihmdInyjLfd ny dUsry sMsfr XwuD
dorfn XUrp ivwc XhUdIaF dy hoey vwzy pwDr `qy kqlyafm nUM iewk imwQ (PrjLI)
dwsidaF ikhf hY ik kqlyafm aslIaq ivwc vfpiraf hI nhIN sI. amihmdInyjLfd ny iewk
tYlIvIXn `qy bolidaF ikhf ik pihlF iewh kfhxI GVI geI ik XhUdIaF df kqlyafm
hoieaf hY aqy iPr iews imQ nUM eIsLvr, Drm aqy pYgMbrF qoN AuWpr drsfieaf igaf
qF ik lokF dI hmdrdI hfisl kIqI jf sky. asl ivwc ienHF lokF df insLfnf muslm
dunIaF dy idwl `qy iek aijhf gYrmuslm dysL bxfAuxf sI ijQy bYT ky muslm dysLF
nUM iewk dUsry ivrwuD BVkfieaf jf sky aqy afpxf insLfnf pUrf kIqf jf sky.
insLfny bfry dsidaF rfsLtrpqI mihmUd ny ikhf ik AunHF lokF df insLfnf arb ivwc
qyl dy BMzfr aqy arb lokF dI dOlq sn ijs nUM iksy nf iksy rUp ivwc ieh lok
hVwpxf cfhuMdy sn. so ienHF lokF ny khfxI GV ky ieh XhUdI dysL bxfieaf ijQoN
sfry hI imzl eIst `qy awK rwKI jf sky aqy afpxy mnsUby pUry kIqy jf skx. ies qoN
pihlF vI afpxy ibafnF ivwc ierfnI rfsLtrpqI ny XhUdIaF dy kqlyafm `qy afpxf
KdsLf jfLihr kIqf sI ik lgdf nhIN ik 60 lwK XhUdI mfry gey hox. pr hux Aus ny
ieh ibafn dy ky dunIaF nUM iek bfr iPr ihlf idwqf hY. Ausdf kihxf hY ik XhUdI
dysL dI ijLMmyvfrI XUrp nUM lYxI cfhIdI hY. Aus ny qrk idwqf ik agr ieh kqlyafm
aqy XhUdIaF `qy hor aiqafcfr XUrp ny kIqf hY qF iPr ies dI kImq PlsqInI hI ikAuN
cukfAux. Aus ny afpxy ibafn ivwc ikhf ik ijnHF ny aiqacfr kIqf hY AuhI ies dI
kImq cukfAux. Aus df kihxf hY ik XUrp, amrIkf, knyzf, afstrylIaf jF alfskf ivwc
QF dy dyxI cfhIdI hY ijQy XhUdI afpxf dys Ausfr skx. Aus ny afiKaf ik XUrp aqy
afstryLlIaf ieh mMndy hn ik XUrp ivwc XhUdIaF `qy aiqafcfr hoieaf hY qF iPr XUrp
ivwc jF afstrylIaf ivwc iesrfeIl ikAuN nhIN bxf idwqf igaf. ies XhUdI dysL leI
PlsqIn nUM hI ikAuN cwuixaF igaf. amrIkf, afstrylIaf, jrmnI aqy iesrfeIl ny rfsLtrpqI mihmUd dy ies ibafn dI krVI alocnf kridaf ikhf hY ik sfnUM mihmUd dy ierfdy nyk nhIN lgdy jo ik afey idn iesrfeIl ivrwuD afpxy BVkIly ibafn dy irhf hY. ienHF dysF ny KdsLf jLLfihr kIqf ik ierfn inAUklIar hiQafr bxf irhf hY aqy ies qoN bfkI dunIaF nUM Kqrf pYdf ho irhf hY. ies qoN ielfvf ierfn ivwc 6 dMsbr nUM hoey hvfeI hfdsy ijs ivwc 115 lok mfry gey sn, df dosL vI amrIkf isr mVHidaF rfsLtrpqI mihmUd ny ikhf hY ik ieh jhfjL amrIkf df bixaf hoieaf sI aqy hux ies nUM nvyN purjLy cfhIdy sn jo ik ierfn dy bfr bfr mMgx `qy vI amrIkf nhIN dy irhf ijs kfrn ieh hfdsf vfpiraf hY so ies hfdsy leI amrIkf ijLMmyvfr hY. ies qoN pihlF vI ierfnI rfsLtrrpqI ny ieh ikhf sI ik iesrfeIl nUM dunIaF dy nksLy `qoN imtf dyxf cfhIdf hY qF hI dunIaF ivwc sLfqI ho skdI hY. pr hux dy qfjLf ibafn ny XhUdIaF dy kqlyafm bfry iek nvIN crcf CyV idwqI hY. ierfn dy ies ibafn dI ivafpk inMdf hoeI hY. ieQoN qwk ky Aus dy afpxI pfrtI dy vI keI nyqf lokF ny ies df burf mnfieaf hY. AuDr iesrfeIl ny ikhf hY ik mihmUd isrP iesrfeIl leI hI isr drdI nhIN bx rhy blik afAuNdy idnF ivwc bfkI dunIaF leI vI vwzI isr drdI bx skdy hn. |
|